Iράν: Πως διαμορφώνεται το προεκλογικό σκηνικό ένα μήνα πριν τις εκλογές
Της ΕΛΕΝΗΣ ΑΡΓΥΡΗ
(Πηγή : http://mignatiou.com)
Με μια κίνηση που διαφοροποιεί τους συσχετισμούς δυνάμεων ενόψει των εκλογών της 14ης Ιουνίου, ο πρώην πρόεδρος του Ιράν, Ali Akbar Hashemi Rafsanjani, κατέθεσε την υποψηφιότητα του για την προεδρία της χώρας, λίγο πριν εκπνεύσει η προθεσμία και ενώ κανείς δεν ανέμενε μια τέτοια εξέλιξη.
Ο 78χρονος μετριοπαθής πολιτικός που διατέλεσε πρόεδρος από το 1989 έως το 1997, στο παρελθόν έχει λάβει δημοσίως αποστάσεις από ορισμένους κύκλους του θεοκρατικού καθεστώτος και θεωρείται αυτή την στιγμή από αναλυτές, ως ο δημοφιλέστερος υποψήφιος.
Εως σήμερα όλοι περίμεναν, ότι ο Rafsanjani θα στήριζε τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών Ali Akbar Velayati, ο οποίος είναι σύμβουλος του πανίσχυρου πνευματικού ηγέτη Ayatollah Ali Khamenei, και έχει έρθει πολύ συχνά σε αντιπαράθεση με τον νυν πρόεδρος της χώρας, κυρίως για θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Ενας ακόμη υποψήφιος για τις ενδέκατες προεδρικές εκλογές στο Ιράν, είναι ο επικεφαλής του πυρηνικού προγράμματος της χώρας ο 47χρονος Saeed Jalili. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν ελάχιστα γνωστός στο διεθνές περιβάλλον άλλα και στο εσωτερικό της χώρας του, άλλα απέκτησε κύρος και πολιτικό βάρος το 2009 όταν ανέλαβε γραμματέας του Ανωτάτου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας. Στην παρούσα συγκυρία, θεωρείται ο υποψήφιος που είναι πιο κοντά στον Khamenei. Για την ακρίβεια θεωρείται πολιτικό τέκνο του.
Ο υποψήφιος Esfandiar Rahim Mashaei, στενός σύμβουλος του Mahmoud Ahmadinejad (ο οποίος δεν μπορεί βάσει του συντάγματος να διεκδικήσει τρίτη προεδρική θητεία), θεωρείται πολιτικός που έχει πολύ συχνά προκαλέσει με την στάση του την πανίσχυρη πνευματική ηγεσία. Μάλιστα στην εκλογική κούρσα του 2009 ‘αναγκάστηκε’ να αποσυρθεί από την διεκδίκηση της αντιπροεδρίας, όπως γράφτηκε τότε, λόγω των εμποδίων που του όρθωσαν οι γνωστοί κύκλοι του θεοκρατικού καθεστώτος. Η κόρη του έχει παντρευτεί τον μεγαλύτερο γιο του σημερινού προέδρου και ο Ahmadinejad- ο οποίος σε μια κίνηση με έντονο συμβολισμό τον συνόδευσε στην διαδικασία κατάθεσης της υποψηφιότητας του – με την ανοιχτή στήριξη που του παρέχει, επιδιώκει σύμφωνα με αναλυτές να διατηρήσει τον έλεγχο της εξουσίας και μετά την αποχώρηση του. Η σύγκρουση όμως του Ahmadinejad με τον Khamenei έχει οδηγήσει τον τελευταίο, να σαμποτάρει ευθέως με τα πολλαπλά μέσα που διαθέτει, την υποψηφιότητα του Mashaei.
Υποψηφιότητα έχουν επίσης υποβάλλει, ο δήμαρχος της Τεχεράνης Mohammad Baqr Qalibaf, πρώην διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, ο οποίος χρόνια τώρα χτίζει τεχνηέντως την εικόνα του μετριοπαθούς πολιτικούς και ο Gholamali Haddad Adel καθηγητής λογοτεχνίας και πρώην ηγέτης του κοινοβουλίου, του οποίου η κόρη είναι παντρεμένη με τον γιο του Khamenei, Mojtaba, πρόσωπο γνωστό για την επιρροή που ασκεί σε πνευματικούς κύκλους και κέντρα εξουσίας της Τεχεράνης.
Αυτοί οι πολιτικοί μέχρι στιγμής, συνθέτουν το παζλ των υποψηφιοτήτων σε μια εκλογική αναμέτρηση που κρίνεται αμφίρροπη και γεννά φόβους επανάληψης των αιματηρών διαδηλώσεων του 2009, διαδηλώσεις που συγκλόνισαν την χώρα και χαρακτηρίστηκαν ως οι χειρότερες από την Ιρανική Επανάσταση. Εδώ και μήνες η αντιπολίτευση μιλά για δολοφονίες υποστηρικτών της, η κυβέρνηση το αρνείται και το κλίμα εντείνεται όσο πλησιάζει η ημέρα της κάλπης. Ωστόσο όπως παρατηρεί η Suzanne Maloney αναλύτρια σε θέματα Ιράν και μέσης ανατολής στο Brookings Institute, « από τους 686 υποψηφίους και με καλοστημένους καθεστωτικούς μηχανισμούς που λειτουργούν παρασκηνιακά και παραδοσιακά επηρεάζουν την τελική λίστα των υποψηφίων, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ποιοι από αυτούς τελικά, θα λάβουν μέρος στην προεδρική μάχη και ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος». Η τελική επιλογή των υποψηφίων για τον προεδρικό θώκο γίνεται πάντοτε από το Συμβούλιο των Φρουρών του Συντάγματος, ένα δωδεκαμελές σώμα που είναι υπεύθυνο για την διεξαγωγή των εκλογών και διορίζεται και ελέγχεται πλήρως από τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2009 από τους 475 υποψηφίους το σώμα ενέκρινε μόλις τέσσερις.
Ο Rafsanjani ανακοινώνοντας την υποψηφιότητα του είπε ότι «ήρθα για να υπηρετήσω τη χώρα μου, είναι δικαίωμα του λαού να με επιλέξει ή όχι». Συνεργάτες του ανέφεραν στο BBC, ότι κατέθεσε τελευταία στιγμή την υποψηφιότητα του, διότι περίμενε να δει αν θα υπήρχαν ενστάσεις από τον ανώτατο πνευματικό ηγέτη, για τον οποίο είχε δηλώσει παλαιότερα ότι ‘θεωρεί ότι δεν τον εμπιστεύεται πια’. Αναλυτές επισημαίνουν ότι η μεγάλη ηλικία του, μπορεί να παίξει αρνητικό ρόλο σε μια χώρα όπου η πλειονότητα του πληθυσμού είναι δυσανάλογα νεαρής ηλικίας, ενώ δεν αφήνουν ασχολίαστο και το γεγονός ότι στο εσωτερικό της χώρας, θεωρείται από πολλούς αναξιόπιστος πολιτικός. Η Maloney λέει χαρακτηριστικά «ο Rafsanjani στα δυτικά μέσα ενημέρωσης είναι αρκετά συμπαθής. Δεν ισχύει όμως το ίδιο και στο εσωτερικό της χώρας, όπου από πολλούς θεωρείται διεφθαρμένος και αναξιόπιστος. Ο λαός άλλωστε έδειξε τα αισθήματα του στην εκλογική διαδικασία του 2005. Τώρα με την ξαφνική υποβολή της υποψηφιότητας του, έχει προκαλέσει μια τεράστια συζήτηση στους κύκλους των σκληροπυρηνικών, οι οποίοι τον κατηγορούν ανοιχτά ότι συνωμοτεί προκειμένου να προκαλέσει αποσταθεροποίηση του συστήματος. Και αυτό διότι ουσιαστικά, προκαλεί το Συμβούλιο των Φρουρών να απορρίψει την υποψηφιότητα του».
Η εκλογική αναμέτρηση του Ιράν, σύμφωνα με αναλυτές, διεξάγεται σε μια πολύ κρίσιμη συγκυρία για την χώρα και για τους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς που διαμορφώνονται στην ευρύτερη περιοχή. Και αυτό κυρίως εξαιτίας του εμφυλίου στην Συρία που δημιουργεί τον «κίνδυνο» της ανατροπής του φιλικού προς το Ιράν καθεστώτος του Basar Al Assad, εξέλιξη που θα οδηγήσει και στον γεωγραφικό αποκλεισμό της Τεχεράνης από την Μεσόγειο, με ότι αυτό σημαίνει για την βοήθεια που προσφέρει στην Hezbollah και την Hamas. Επίσης το εκλογικό σώμα και κυρίως η μεσαία τάξη έχει γονατίσει οικονομικά εξαιτίας των κυρώσεων που έχουν επιβάλλει οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση, πραγματικότητα που εκτιμάται, πως θα επηρεάσει αρκετά τον ιρανό πολίτη την ώρα της κάλπης.
