Από τον Αρκάδα
Η ταινία «Ελένη» (1985) πολεμήθηκε από τη μεγαλύτερη μερίδα του Τύπου στη "σοσιαλιστική" Ελλάδα του Ανδρέα Παπανδρέου και του Χαρίλαου Φλωράκη, αλλά αγαπήθηκε από την πλειοψηφία του Τύπου στο εξωτερικό.
Στις 28 Αυγούστου 1948 η Ελένη Γκατζογιάννη, σαράντα ενός ετών, με την γυναικαδέλφη της Αλέξω, πενήντα έξι ετών, τουφεκίστηκαν από τους κομμουνιστοσυμμορίτες, ύστερα από καταδίκη τους σε θάνατο από το ανταρτοδικείο, με την κατηγορία ότι ''κατέστρωσε την απόδραση από το χωριό τεσσάρων παιδιών της (καθώς και της μάνας της, της αδελφής της) και της ανιψιάς της'' για να γλυτώσουν από το παιδομάζωμα των κομμουνιστοσυμμοριτών.
Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Νίκου Γκατζογιάννη, το οποίο αναφέρεται στην περίοδο του εμφυλίου, όταν ο συγγραφέας-δημοσιογράφος ζούσε -παιδί ακόμα- στο χωριό του, τον Λια Θεσπρωτίας. Τα γεγονότα και τα πρόσωπα της «Ελένης» είναι πραγματικά (είναι μερικώς διασκευασμένα σε κάποια σημεία για τις ανάγκες της ταινίας) και εξιστορούν το παιδομάζωμα που επέβαλλαν οι αντάρτες του ΕΛΑΣ (αρχικά) και του ΔΣΕ στα χωριά που καταλάμβαναν. Η Ελένη Γκατζογιάννη, μητέρα του Νίκου Γκατζογιάννη, θα πληρώσει με την ζωή της, την προσπάθειά της να γλυτώσει τα παιδιά της, βοηθώντας τα να δραπετεύσουν για να μην πέσουν στα χέρια των ανταρτών. Η κυβέρνηση Παπανδρέου είχε αρνηθεί να γίνουν τα γυρίσματα στην Ελλάδα και τους αυθεντικούς χώρους, τα οποία τελικά γυρίστηκαν στην Ισπανία !!!
Ο Νίκος Γκατζογιάννης, θα επιστρέψει, χρόνια αργότερα, στην Ελλάδα σαν ανταποκριτής των Νιου Γιορκ Τάιμς και θα προσπαθήσει να αναζητήσει τους υπαίτιους του θανάτου της μητέρας του.
Η ταινία προβλήθηκε μόνο για λίγες ημέρες στην Ελλάδα αλλά λόγω "δημοκρατικών" απειλών, βομβιστικών επιθέσεων, ξυλοδαρμών και προπηλακισμών των θεατών από τους οργανωμένους οπαδούς του ΚΚΕ, τελικώς η προβολή της διεκόπη με εντολή της κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου. Έκτοτε ουσιαστικά τελεί υπό καθεστώς (ημι)απαγόρευσης προβολής στην Ελλάδα. Δεν έχει προβληθεί ποτέ από κρατικό ή δημοτικό τηλεοπτικό σταθμό (διατίθεται μόνο σε βιντεοκλάμπς).
Σημείωμα του συγγραφέα :
Ο κόσμος όπου έζησε και πέθανε η Ελένη αναπλάστηκε στο βιβλίο αυτό όχι μόνον από τις δικές μου αναμνήσεις και των αδερφάδων μου, αλλά και από τις θύμησες πάμπολλων ανθρώπων που ζουν τώρα σκορπισμένοι σε καμιά δεκαριά χώρες.
Όλα τα ονόματα, οι τόποι και οι ημερομηνίες είναι πραγματικά.
Κάθε περιστατικό που περιγράφεται στο βιβλίο και που δεν το είδα με τα μάτια μου, μου το έχουν περιγράψει τουλάχιστον δύο μάρτυρες με τους οποίους μίλησα χωριστά. Όλες οι συνομιλίες έχουν μαγνητοφωνηθεί — κρυφά στην περίπτωση δύστροπων μαρτύρων.
Οι απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες και τα ντοκουμέντα που συγκέντρωσα — εφημερίδες, ημερολόγια, επιστολές, στρατιωτικές εκθέσεις, φωτογραφίες, χάρτες επιχειρήσεων — γεμίζουν ένα τοίχο με φακέλους στο σπίτι μου.
Νίκος Γκατζογιάννης
