Ο κίνδυνος της τουρκικής προκλητικότητας
Του Michael Rubin
(Πηγή : http://www.liberal.gr)
Ένα μέλος του επιτελείου του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε με χρήση βίας κατά των δυνάμεων του ΗΠΑ που συνεργάζονται με τους Σύριους Κούρδους μαχητές στη μάχη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους πέρα από τα σύνορα της Συρίας.
Οι Washington Times αναφέρουν:
“Αν οι μονάδες του YPG και οι Αμερικανοί πολεμικοί τους σύμβουλοι ‘πάνε υπερβολικά μακριά, οι δυνάμεις μας δεν θα νοιαστούν αν υπάρχει εκεί αμερικανική ασπίδα, αν υπάρχουν εκεί θωρακισμένοι μεταφορείς”, είπε ο κ. Τσεβίκ στο πλαίσιο μίας συνέντευξης στον τουρκικό ραδιοφωνικό σταθμό CRI TURK την Τετάρτη. ‘Ξαφνικά, κατά λάθος, κάποιες ρουκέτες μπορεί να τους χτυπήσουν’, προσέθεσε αναφερόμενος στις συνεργαζόμενες δυνάμεις των ΗΠΑ.
Είναι δύσκολο να ωραιοποιηθεί αυτή η δήλωση και πρόκειται, τουλάχιστον, να εγείρει ερωτηματικά ως προς τους σκοπούς των τουρκικών δυνάμεων στην περίπτωση που έστω και κατά λάθος πλήξουν τον όποιο αμερικανικό στόχο. Η Τουρκία είναι θυμωμένη γιατί οι ΗΠΑ συνεργάζονται με δυνάμεις που έχουν βαθιές συνδέσεις με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), μια ομάδα που το 1984 ξεκίνησε έναν ανταρτοπόλεμο μέσα στην Τουρκία. Τούτου δοθέντος, οι Συριακές Κουρδικές δυνάμεις (τις οποίες επισκέφθηκα το 2014) επικεντρώνουν τώρα τις προσπάθειές τους - με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε σύγκριση τόσο με τον τουρκικό στρατό όσο και με την υπόλοιπη τουρκική αντιπολίτευση - στο να νικήσουν το Ισλαμικό Κράτος.
Αυτό που δεν αναφέρεται στα περισσότερα ρεπορτάζ για την απειλή του Τσεβίκ να στοχεύσει ή να πλήξει η Τουρκία αμερικανικές δυνάμεις, είναι πως δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που ένας υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος διατυπώνει μια τέτοια απειλή. Μετά την έναρξη των γεωτρήσεων στα Κυπριακά χωρικά ύδατα από την εταιρία Noble Energy που έχει έδρα της το Χιούστον, ο Εγκεμέν Μπαγκίς, ένας στενός και εξ απορρήτων σύμβουλος του Ερντογάν που είχε τότε υπουργικό χαρτοφυλάκιο δήλωσε “Γι’ αυτό το λόγο έχουμε το ναυτικό μας. Γι’ αυτό εκπαιδεύσαμε τους πεζοναύτες μας. Γι’ αυτό εξοπλίσαμε το ναυτικό. Όλες οι εναλλακτικές είναι στο τραπέζι - τα πάντα μπορούν να συμβούν”.
Ούτε η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Άγκυρα, ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε η κυβέρνηση Τραμπ πρέπει να βλέπουν με χαλαρότητα τις απειλές που εκτοξεύουν υψηλόβαθμοι Τούρκοι αξιωματούχοι που βρίσκονται κοντά στον Ερντογάν. Δεν πρόκειται απλώς για ρητορικές υπερβολές, ούτε είναι άκακες. Για να το πούμε απλά, η προκλητικότητα μετράει.
Στις 4 Ιουλίου του 2003, οι αμερικανικές δυνάμεις ενεργώντας ύστερα από πληροφόρηση από την Πατριωτική Ένωση του Κουρδιστάν του Τζαλάν Ταλαμπανί συνέλαβαν μια ομάδα των τουρκικών ειδικών δυνάμεων που σχεδίαζε να δολοφονήσει ντόπιους πολιτικούς στο Κιρκούκ (είναι ασαφές το αν οι στόχοι ήταν Κούρδοι ή Τουρκομάνοι ώστε να δημιουργηθεί μια κρίση που θα επέτρεπε στις τουρκικές δυνάμεις να εισέλθουν στο Κιρκούκ για να “προστατεύσουν” τα εθνοτικά τους ξαδέρφια). Ανεξάρτητα απ’ αυτό, η 137η αερομεταφερόμενη ταξιαρχία του αμερικανικού στρατού απέστειλε δυνάμεις για να συλλάβει τους Τούρκους, οι οποίοι φόρεσαν κουκούλες και χειροπέδες μέχρι να προσδιοριστεί η προέλευση, η ταυτότητα και η ιδιότητά τους. Η όλη κατάσταση θα μπορούσε να είχε επιλυθεί αθόρυβα αν οι βοηθοί του Ερντογάν δεν προχωρούσαν σε διαρροές για την “κακομεταχείριση” της τουρκικής μονάδας στον τουρκικό Τύπο για να δημιουργήσουν μια διμερή κρίση.
Αυτό που συνέβη τα επόμενα χρόνια είναι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο: όταν για παράδειγμα οι Αμερικανοί ναύτες έχουν εξόδους στα λιμάνια της Τουρκίας συχνά πέφτουν σε ενέδρες από Τούρκους νεαρούς που επιτίθενται στους Αμερικανούς και προσπαθούν να τους βάλουν κουκούλες. Οι δράστες - αριστεριστές, υπερεθνικιστές ή ισλαμιστές - πιστεύουν ότι υπερασπίζονται την τουρκική υπερηφάνεια. Έχοντας υποστεί μια σταθερή ροή αντιαμερικανικής προκλητικής προπαγάνδας, κάνουν απλώς αυτό που πιστεύουν ότι είναι δικαιολογημένο και ορθό.
Το ίδιο ισχύει για τη δολοφονία, νωρίτερα μέσα στο χρόνο, του Ρώσου πρέσβη στην Τουρκία από έναν νεαρό Τούρκο αστυνομικό. Μπορεί ο Ερντογάν και ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαδήμιρος Πούτιν να έχουν συμφιλιωθεί, αλλά ο αστυνομικός είχε εκπαιδευτεί με υπόβαθρο μια αντιρωσική και ισλαμιστική προπαγάνδα, μια κατήχηση που δεν αλλάζει με την ίδια ευκολία όπως ο δημοσιογραφικός σχολιασμός στην τουρκική κρατική τηλεόραση.
Εδώ έγκειται το πρόβλημα: Ο Τσεβίκ μπορεί να εξέφρασε τον δικό του αντιαμερικανισμό και ο Μπαγκίς μπορεί απλά να συμπεριφέρθηκε με γελοίο τρόπο. Όμως οι λέξεις μετράνε. Στο υπόβαθρο των κατηγοριών από τα τουρκικά μέσα ότι το ΝΑΤΟ είναι ένας τρομοκρατικός οργανισμός και της ευρύτερης εξέλιξης των σχολίων της τουρκικής κρατικής τηλεόρασης και των εφημερίδων όσο η Τουρκία πλευρίζει την Ρωσία, είναι μάλλον μόνο ζήτημα χρόνου το να αποφασίσει ένας Τούρκος στρατιώτης ή αξιωματικός να πυροβολήσει έναν Αμερικανό πιστεύοντας ότι έτσι υπερασπίζεται την τιμή της Τουρκίας ή ότι εκπληρώνει την άφατη επιθυμία του Ερντογάν. Πράγματι, πιθανότατα το ερώτημα πλέον δεν είναι “αν” κάτι τέτοιο θα συμβεί, αλλά το “πότε”.
* Ο Michael Rubin είναι πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου, με κύρια ερευνητικά ενδιαφέροντα τη Μέση Ανατολή, την Τουρκία, το Ιράν και τη διπλωματία.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 4 Μαίου 2017 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute (ΑΕΙ) και τη συνεργασία του ΚΕΦΙΜ “Μάρκος Δραγούμης”.
(Photo by Kayhan Ozer/Anadolu Agency/Getty Images)
