Θεσμοί πιο ισχυροί από πρόσωπα
ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΠΑΧΕΛΑΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Το σκορ μέχρι τώρα είναι ξεκάθαρο, 2-0, στο ματς μεταξύ αμερικανικού κατεστημένου και θεσμών εναντίον Τραμπ. Η αμερικανική Δημοκρατία έχει κτιστεί πάνω στα θεμέλια των δικλίδων ασφαλείας, τα περίφημα checks and balances.
Οι ιδρυτές της ήθελαν να αποφύγουν τις επιπτώσεις ενός παντοδύναμου προέδρου, που δεν θα έδινε λογαριασμό σε κανέναν. Ο Ντόναλντ Τραμπ εγκαινίασε τη θητεία του με μια προφανή διάθεση αγνόησης των κανόνων του παιχνιδιού, αλλά και θεσμών που έχουν αντέξει δεκαετίες. Κανείς, για παράδειγμα, δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι στο «ιερό» τραπέζι του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας δεν θα κάθονταν ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων και ο διοικητής των μυστικών υπηρεσιών της χώρας και πως τη θέση τους θα έπαιρνε ένας ακραίος πολιτικός σύμβουλος.
Πολύ γρήγορα, όμως, άρχισε η αντεπίθεση των θεσμών και του βαθέος κράτους, που δεν λειτουργούσε ποτέ με κομματικά κριτήρια. Η απόφαση των δικαστηρίων για την απαγόρευση εισόδου των υπηκόων επτά χωρών ήταν το πρώτο μεγάλο χτύπημα. Ο ένας ομοσπονδιακός δικαστής που έλαβε την πρώτη κρίσιμη απόφαση είχε προταθεί από τον Μπους και είχε γίνει ομόφωνα αποδεκτός από τη Γερουσία. Κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει για κομματικό παιχνίδι. Ο θεσμός της Δικαιοσύνης λειτούργησε όπως έπρεπε.
Ακολούθησε η υπόθεση Φλιν, που οδήγησε στην παραίτηση του περιθωριακού στρατηγού που είχε αναλάβει το νευραλγικό πόστο του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας. Πολλοί πρόεδροι αναγκάστηκαν να διώξουν τους επιτελάρχες τους ή τους συμβούλους Εθνικής Ασφαλείας. Ποτέ όμως τόσο νωρίς και με αυτούς τους όρους.
Ο πρόεδρος Τραμπ πρέπει να βρίσκεται σε σοκ. Είναι προφανές ότι δεν ελέγχει το παιχνίδι και πως το επιτελείο του δεν ξέρει καν πώς παίζεται. Ηδη δείχνει να απομακρύνεται από τις ακραίες προεκλογικές θέσεις του σε σχέση με την Κίνα ή το ΝΑΤΟ. Οι έμπειροι υπουργοί του και τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα τον προσγειώνουν στην πραγματικότητα.
Ελλοχεύει πάντοτε ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Ηγέτες όπως ο Πούτιν ενδέχεται να θελήσουν να δοκιμάσουν τον Τραμπ σε μια περίοδο αστάθειας και χάους στα νευραλγικά κέντρα αποφάσεων. Κάποιοι σύμβουλοι μπορεί, επίσης, να ανασύρουν το γνωστό σενάριο που θέλει έναν πρόεδρο να πηγαίνει σε πόλεμο για να ξεφύγει από τα αδιέξοδά του και να δείξει ότι έχει το χέρι σταθερά στο τιμόνι της χώρας. Ολα είναι ανοικτά. Το μόνο βέβαιο είναι ότι, προς το παρόν, οι θεσμοί κερδίζουν την παρτίδα και μοιάζουν να είναι σημαντικότεροι από τα πρόσωπα.
