Αφιέρωμα της Καθημερινής πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο του 2010 (VI)

Οι ισχυροί του Νταβός κρούουν τον κώδωνα
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΕΛΛΙΣ, ΕΛΕΝΗ ΒΑΡΒΙΤΣΙΩΤΗ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Στο χιονισμένο Νταβός των ελβετικών Αλπεων έχουν ραντεβού κάθε χρόνο οι 2.500 ισχυρότεροι άνθρωποι του πλανήτη για να συζητήσουν τα πιο σημαντικά οικονομικά θέματα της χρονιάς. Εκείνο το πενταήμερο του τέλους Ιανουαρίου του 2010, όμως, ένα θέμα μονοπωλεί το ενδιαφέρον: Η Ελλάδα και η κλονισμένη της αξιοπιστία.

Αυτό που ενδεχομένως έχει μείνει στη μνήμη των περισσότερων από εκείνες τις ημέρες είναι η άσχημη εικόνα του τότε πρωθυπουργού, που προσπαθεί να αποφύγει δύσκολες ερωτήσεις από επίμονους δημοσιογράφους. Αυτό όμως που έχει πραγματική σημασία για τα γεγονότα που ακολουθούν είναι οι παρασκηνιακές συναντήσεις που έχει ο πρωθυπουργός με δύο από τους πιο σημαντικούς «παίκτες» της παγκόσμιας οικονομίας, τον μεγαλοεπενδυτή Τζορτζ Σόρος και τον οικονομολόγο Νουριέλ Ρουμπινί. Τι του είπαν και κατά πόσο έπαιξαν ρόλο στις αποφάσεις που παίρνει στη συνέχεια ο Γ. Παπανδρέου;
Ισως η πλέον καθοριστική συνάντηση είναι με τον Τζορτζ  Σόρος. Η συνάντηση λαμβάνει χώρα κατόπιν αιτήματος του ίδιου του κ. Σόρος. Στη μισή ώρα που βρίσκονται οι δύο άνδρες μαζί, ο ουγγρικής καταγωγής Αμερικανός δισεκατομμυριούχος δίνει στον Ελληνα πρωθυπουργό δύο βασικές συμβουλές: Πρώτον, να προσφύγει άμεσα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και δεύτερον, να πάρει μέτρα χωρίς καμία περαιτέρω καθυστέρηση. Για τον κ. Σόρος και τα δύο αυτά βήματα είναι αναγκαία, καθώς προσφυγή στο ΔΝΤ χωρίς μέτρα δεν θα έλυνε το πρόβλημα του χρέους, ενώ μέτρα από μόνα τους δεν θα μπορούσαν να καλύψουν το έλλειμμα των παραπάνω από 30 δισ. που υπήρχε εκείνη τη στιγμή στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας. Ο φημισμένος επενδυτής, για να τονίσει το επείγον του πράγματος, λέει στον κ. Παπανδρέου: «Αν καθυστερήσεις πάνω από έξι μήνες, το πρόβλημα, που μέχρι εκείνη τη στιγμή είναι της προηγούμενης κυβέρνησης, θα γίνει δικό σου». Η βασική ανησυχία του κ. Σόρος, την οποία εκφράζει στον συνομιλητή του, αφορά τη μετάδοση της κρίσης από την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, σύμφωνα με πηγή που είναι σε θέση να γνωρίζει τη συζήτηση τους.
Η προτροπή Ρουμπινί
Η άλλη σημαντική συνάντηση, που πρέπει να έπαιξε ρόλο στον τρόπο σκέψης του Γ. Παπανδρέου, είναι με τον διάσημο οικονομολόγο Νουριέλ Ρουμπινί, γνωστό και ως Dr Doom για τις παγίως αρνητικές του προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία. Στη θερμή συνάντηση που έχουν, ο κ. Ρουμπινί τονίζει και αυτός με τη σειρά του αυτό που έχει ακούσει και από τα χείλη του κ. Σόρος. Η μόνη λύση εκείνη τη στιγμή για την ελληνική οικονομία είναι η προσφυγή στο ΔΝΤ, του λέει. «Tου τόνισα ότι η χώρα θα χάσει την πρόσβαση στις αγορές και αντί να χάνει χρόνο ψάχνοντας ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα στήριξης, ενώ υπήρχαν εκλογές στη Γερμανία που καθυστερούσαν την απόφαση, θα ήταν καλύτερη ιδέα να πάει στο ΔΝΤ νωρίτερα», έχει δηλώσει στην εκπομπή «Νέοι Φάκελοι» ο ιρανοτουρκικής καταγωγής Αμερικανός οικονομολόγος, σημειώνοντας ότι η στάση του πρωθυπουργού στη φάση αυτή παραμένει αρνητική. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», ο κ. Ρουμπινί είναι από τους συνομιλητές του κ. Παπανδρέου που τον ωθούσαν από νωρίς να σκεφτεί και το ενδεχόμενο «κουρέματος» του χρέους.
Η πίεση στον Ελληνα πρωθυπουργό για προσφυγή στο ΔΝΤ αυξάνεται με τη δήλωση του Ντομινίκ Στρος-Καν στο Νταβός για πιθανή στήριξη της Ελλάδας: «Εμείς, στο ΔΝΤ, είμαστε έτοιμοι να παρέμβουμε εάν μας ζητηθεί κάτι τέτοιο». Παρόλο που ο κ. Στρος-Καν αναφέρει ότι έχει εμπιστοσύνη στις ευρωπαϊκές αρχές και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που ασχολούνται με το θέμα, ο ίδιος διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο εκείνες τις μέρες για να πείσει τους Ευρωπαίους για μια γενικότερη λύση.
Το κομβικό σημείο
Στο πάνελ όπου εμφανίζεται, ο πρωθυπουργός μιλά για το μέλλον της Ευρωζώνης. Ο Γ. Παπανδρέου κάθεται ανάμεσα στον πρωθυπουργό της Ισπανίας Χοσέ-Λουίς Θαπατέρο, τον πρόεδρο της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ και τον πρόεδρο της Λιθουανίας Βάλντις Ζατιέρ. Στην ομιλία του τονίζει ότι «το πρόβλημα της οικονομίας είναι ελληνικό» και ότι «εμείς έχουμε την ευθύνη για να βάλουμε τα του οίκου μας σε τάξη». Αρνείται, παράλληλα, ότι θα χρειαστεί βοήθεια από τη Γαλλία, τη Γερμανία ή οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης. Μία μέρα πριν ταξιδέψει για το Νταβός, ο κ. Παπανδρέου είχε συναντηθεί με τον κ. Γ. Προβόπουλο, ο οποίος, όπως αφηγείται, του είπε «ότι θα είχε νόημα να πάει μόνο αν είχε κάνει δύο-τρία ηχηρά πράγματα, τα οποία θα μπορούσε να παρουσιάσει ως δείγμα της αποφασιστικότητάς του. Δεν τον έπεισα».
«Το Νταβός ήταν το κομβικό σημείο για τον Γιώργο Παπανδρέου» θυμάται ο κ. Παπακωνσταντίνου. «Ηταν τέτοια η ανησυχία, ήμασταν το επίκεντρο όλων των συζητήσεων». Την ίδια αίσθηση έχει και ο κ. Πάγκαλος. Οπως λέει, ο κ. Παπανδρέου ήταν ένας άνθρωπος επικοινωνιακός και ήλπιζε ότι θα έπειθε τους συνομιλητές του στο Φόρουμ ότι οι ευθύνες ανήκαν στην προηγούμενη κυβέρνηση και ότι η δική του θα διόρθωνε την κατάσταση. «Δεν ήταν έτσι όμως, οι αγορές και οι Ευρωπαίοι είναι ψυχροί, δεν τους αρκούν τα ωραία λόγια».
Η χαμένη ευκαιρία της συναίνεσης και ο «πόλεμος» στο ΠΑΣΟΚ
Ενώ ο πρωθυπουργός βρίσκεται στο Νταβός, τα spreads εκτινάσσονται στις 405 μονάδες βάσης – το υψηλότερο επίπεδο από τη δημιουργία της Ευρωζώνης. Τότε έρχεται η ώρα για τον Γιώργο Παπανδρέου να καταστρώσει ο ίδιος το plan Β, που οι πιο υποψιασμένοι εκ των Ευρωπαίων αλλά και οι αγορές αναμένουν εδώ και αρκετούς μήνες. Μετά τις συναντήσεις που έχει το Σαββατοκύριακο (30 - 31 Ιανουαρίου) με υπουργούς και κορυφαίους κρατικούς τραπεζίτες αποφασίζει να πρoχωρήσει άμεσα σε επώδυνα μέτρα.
«Δεν ξέρω τι θα συνέβαινε εάν, κυρίως από το Νταβός και μετά, η αντίδραση της διεθνούς οικονομικής κοινότητας είτε σε πολιτικό επίπεδο είτε σε επίπεδο αγορών δεν ήταν τόσο ισχυρή. Επαιξε καθοριστικό ρόλο γιατί έθεσε και τον πρωθυπουργό και την κυβέρνηση προ πολύ συγκεκριμένων και πολύ δύσκολων διλημμάτων», όπως είχε πει στους «Νέους Φακέλους» ο τότε υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Ραγκούσης.
Διμερείς συναντήσεις
Τη Δευτέρα 1 Φεβρουαρίου ο Αντώνης Σαμαράς βρίσκεται στο βήμα της Βουλής και απευθύνεται στον τότε πρωθυπουργό ζητώντας του να πάρει μέτρα. Την επόμενη μέρα ο Γιώργος Παπανδρέου καλεί τους αρχηγούς κομμάτων σε διμερείς συναντήσεις στο Μέγαρο Μαξίμου, ζητώντας τους συναίνεση για τα μέτρα που επρόκειτο να πάρει. Ο κ. Σαμαράς βγαίνει από τη συνάντηση έχοντας συμφωνήσει. «Προσφέρουμε αποφασιστική στήριξη σε ό,τι είναι ωφέλιμο για τον τόπο» λέει χαρακτηριστικά και τονίζει ότι αυτή η στήριξη δεν είναι «λευκή επιταγή». Για τον στενό σύμβουλο του Αντ. Σαμαρά, Χρύσανθο Λαζαρίδη, όπως έχει δηλώσει στην εκπομπή «Νέοι Φάκελοι» η συναίνεση είναι μία υπέρβαση από τη μεριά του προέδρου της Ν.Δ. «Σας θυμίζω ότι τότε ήταν μια εποχή που το ΠΑΣΟΚ κατηγορούσε τη Ν.Δ. για ό,τι είχε συμβεί από αλώσεως Κωνσταντινουπόλεως και εντεύθεν, δημιουργώντας ένα κλίμα όχι εύκολο για συνεννόηση». Η ανάγκη συνεννόησης όμως υπήρχε και ήταν η μόνη περίοδος που ο Σαμαράς χρησιμοποίησε τη λέξη «συναίνεση». Βέβαια η συναίνεση που περιγράφει ο Χρ. Λαζαρίδης δεν διαρκεί περισσότερο από δύο εβδομάδες...
Λίγες ώρες έχουν περάσει από τις συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς στο Μαξίμου και ο Γ. Παπανδρέου, λίγο μετά τις 8 το βράδυ, ανακοινώνει μέσω ενός δραματικού διαγγέλματος που προβάλλεται στα δελτία ειδήσεων, όσα είχε αποφασίσει. «Ελληνίδες και Ελληνες», ξεκινάει ο τότε πρωθυπουργός από το βήμα του Μεγάρου Μαξίμου. «Η Ελλάδα βρίσκεται στο κέντρο ενός ευρύτερου κερδοσκοπικού παιχνιδιού, το οποίο έχει στόχο και το ευρώ, ενώ η χώρα, λόγω του παρελθόντος της, αντιμετωπίζεται επιπροσθέτως σαν “αδύναμος κρίκος” της Ευρωζώνης, με αποτέλεσμα οι όροι δανεισμού να γίνονται κάθε μέρα όλο και επαχθέστεροι». Ο πρωθυπουργός συνεχίζει εξαγγέλλοντας τα πρώτα πραγματικά σκληρά μέτρα: Το γενικό πάγωμα μισθών στο Δημόσιο, περικοπή επιδομάτων 10%, αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στα καύσιμα, αύξηση ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Είναι μέτρα όντως αυστηρά για εκείνη την εποχή – αλλά, για πολλούς, σημαντικά αργοπορημένα.
Το διάγγελμα αιφνιδιάζει τη συντριπτική πλειονότητα του υπουργικού συμβουλίου. Ελάχιστοι είναι αυτοί που περίμεναν ότι ο πρωθυπουργός θα προχωρούσε στην εξαγγελία ενός αντίστοιχου προγράμματος λιτότητας. Ο κ. Παπανδρέου έχει κρατήσει το περιεχόμενο αλλά και τη λογική του διαγγέλματος επτασφράγιστο μυστικό, ακόμη και από τους στενότερους συνεργάτες του. Οι Γ. Παπακωνσταντίνου και Γ. Ραγκούσης είναι από τους ελάχιστους οι οποίοι γνωρίζουν τι θα πει και του έχουν προτείνει να συμπεριλάβει στο Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (το οποίο έχει κατατεθεί πριν από λίγες μέρες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή) και το «σχέδιο Β», το οποίο προβλέπει μέτρα άμεσης απόδοσης και εισροής ρευστότητας στα κρατικά ταμεία. Το διάγγελμα είναι όμως και ήττα για όσους, όπως η Λούκα Κατσέλη και ο Χρήστος Παπουτσής, επέμεναν να μη ληφθούν πρόσθετα μέτρα.
Το διάγγελμα του πρωθυπουργού, όμως, προκαλεί και εντάσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης. Η Αννα Διαμαντοπούλου, τότε υπουργός Παιδείας, αφήνει αιχμές εναντίον του κ. Παπακωνσταντίνου, δηλώνοντας ότι «θα ήταν ιδανικό να ανακοινώναμε αυτά τα μέτρα τον Νοέμβριο». Ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης παίρνει θέση κατά της λιτότητας: «Δεν είμαι υπέρ των σκληρότερων μέτρων και της λογικής ότι πρέπει να τσακίσουμε τη μεσαία τάξη της χώρας».
Ενδεικτικό για το τι συμβαίνει στην κυβέρνηση μετά το διάγγελμα είναι το υπουργείο Εργασίας. Εκεί, το κλίμα αμέσως μετά την ανακοίνωση των μέτρων είναι παγωμένο. Ο τότε υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος είναι αμήχανος, καθώς μέχρι εκείνη τη στιγμή διέψευδε τα περί αυξήσεων των ορίων της ηλικίας συνταξιοδότησης. Την έχει όμως μόλις ακούσει να αναγγέλλεται από τα χείλη του πρωθυπουργού ζωντανά από την τηλεόραση, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει.
Διαιρεμένο το ΠΑΣΟΚ
Η διαμάχη στο ΠΑΣΟΚ για το πόσο σκληρή θα πρέπει να είναι η δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας έχει ξεκινήσει από την πρώτη μέρα στην εξουσία και θα κορυφωθεί τον επόμενο μήνα, τον Μάρτιο, όταν η κυβέρνηση θα χρειαστεί να πάρει και άλλα μέτρα. Τότε πια τα μέλη της κυβέρνησης από τις αιχμές του Φεβρουαρίου θα φτάσουν να εξαπολύουν ανοιχτές επιθέσεις ο ένας στον άλλο ακόμα και από το βήμα της Βουλής.
Δύο εβδομάδες μετά το διάγγελμα, ο πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης ζητάει νέα συνάντηση με τον πρωθυπουργό, καθώς έχει δύο θέματα που θέλει να συζητήσει μαζί του. Του εκφράζει την ανάγκη η κυβέρνηση να λάβει περαιτέρω μέτρα από μόνη της πριν της επιβληθούν από την Ευρώπη. Ομως αυτό που πραγματικά φαίνεται να αλλάζει το κλίμα ανάμεσα στους δύο άνδρες είναι η απόφαση του πρωθυπουργού να συστήσει εξεταστική επιτροπή για την οικονομία. Αυτό φαίνεται να εξοργίζει τον κ. Σαμαρά, ο οποίος δηλώνει ότι δεν έχει πρόβλημα με την εξεταστική, αρκεί να τεθούν όλα υπό εξέταση. «Ολα στο φως! Αλλά όταν λέμε όλα, εννοούμε όλα. Από το 1981», λέει χαρακτηριστικά, μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό δεν βρίσκει σύμφωνο τον τότε πρωθυπουργό καθώς, όπως λέει, αυτά που έγιναν στο παρελθόν δεν έχουν καμιά σχέση με αυτά που έγιναν πρόσφατα και οδήγησαν τη χώρα σε δημοσιονομικό αδιέξοδο.
Με μία τυπική χειραψία μεταξύ των δύο ανδρών κλείνει μία ακόμα συνάντηση μεταξύ πρωθυπουργού και αρχηγού της αντιπολίτευσης, που σαν αυτή 11 μήνες νωρίτερα μεταξύ Καραμανλή και Παπανδρέου, έχει πέσει στο κενό. Εκεί χάνεται και η ευκαιρία συναίνεσης, που θα αποτελέσει κρίσιμο ζητούμενο καθ’ όλη την εξέλιξη της ελληνικής κρίσης. Ο λόγος που διήρκεσε μόλις δύο εβδομάδες είχε λιγότερο να κάνει με ουσιαστικές διαφορές σε θέματα πολιτικής μεταξύ των δύο κομμάτων εξουσίας, και πολύ περισσότερο με την ολέθρια επιρροή του κομματικού τρόπου σκέψης σε ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ., που έθετε την αντιπαράθεση επί του κομματικού αντιπάλου πάνω από το συμφέρον της χώρας.
Η επίθεση κατά των κερδοσκόπων, γιατί την υιοθετούν Σαρκοζί και Μέρκελ
Κρίνοντας από την πρώτη φράση του διαγγέλματος της 2ας Φεβρουαρίου από τον πρωθυπουργό, η προσοχή αλλά και το φταίξιμο για την κατάσταση της οικονομίας δεν θα πέσει σε λάθος πολιτικές, αργοπορημένα μέτρα και τις σπατάλες του παρελθόντος, αλλά στις μυστήριες διεθνείς αγορές και στους σκοτεινούς ανθρώπους της. Αυτούς που όλοι αποκαλούμε και κερδοσκόπους. Από το Νταβός ο Γ. Παπανδρέου ξεκινάει την πρώτη του αναφορά στην επίθεση στην Ευρωζώνη από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Τους μήνες που ακολουθούν το θέμα της κερδοσκοπίας, αλλά και κατά πόσο συμβάλλει στην επιδείνωση της ελληνικής οικονομίας, είναι κάτι που απασχολεί τον τότε πρωθυπουργό έντονα. Ομως κατά πόσο έπαιξε ρόλο;
Η τότε υπουργός Οικονομίας Λούκα Κατσέλη δεν διστάζει να πάει και ένα βήμα παρακάτω και να δηλώσει στην εκπομπή «Νέοι Φάκελοι» ότι «το παιχνίδι αυτό ήταν στημένο. Ηταν στημένο πολύ πριν. Από το 2008 μπορώ να πω, τώρα που το βλέπουμε, είχαν αποφασίσει να πάρουν θέση ενάντια στο ευρώ –γιατί ουσιαστικά το μεγάλο παιχνίδι γίνεται με την ισοτιμία ευρώ - δολαρίου– και να χρησιμοποιήσουν τον ευάλωτο κρίκο, που ήταν η Ελλάδα, ως όχημα για τα κέρδη τα οποία θα είχαν». Το κερδοσκοπικό παιχνίδι στο οποίο αναφέρεται η Κατσέλη γίνεται μέσω των CDS, ή αλλιώς ασφάλιστρα κινδύνου. Για τους επενδυτές που τα αγοράζουν, τα CDS λειτουργούν όπως κάθε ασφάλεια. Κάθε φορά που μία οικονομία βρίσκεται πιο κοντά στον κίνδυνο, τα CDS της ακριβαίνουν, αντικατοπτρίζοντας τον κίνδυνο μιας πιθανής χρεοκοπίας. Οσο πιο ευάλωτη είναι μια οικονομία, τόσο πιο υψηλή είναι και αυτή η τιμή. Και όσο πιο ακριβή η τιμή, τόσο πιο πολλά τα κέρδη, γι’ αυτούς που το προέβλεψαν.
Η συμβουλή Στίγκλιτς
Ενας από τους κοντινούς οικονομικούς συμβούλους του πρωθυπουργού εκείνη την εποχή, ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς, δηλώνει τον Φεβρουάριο στο αμερικανικό δίκτυο Bloomberg ότι «δεν μου είναι απολύτως ξεκάθαρο αν υπάρχει κάποιο βασικό πρόβλημα στην ελληνική οικονομία πέρα από την κερδοσκοπική επίθεση που δέχεται», ενώ συγχρόνως η συμβουλή που παρέχει ο Αμερικανός οικονομολόγος στον πρωθυπουργό, παρά τις αριστερές του καταβολές, είναι ότι το ΔΝΤ δεν θα πρέπει να αποκλειστεί σαν επιλογή για χρηματοδότηση. Ο κ. Παπανδρέου, με τη βεβαιότητα ότι οι κερδοσκόποι ευθύνονται για την αύξηση των ελληνικών spreads και κατά συνέπεια του κόστους δανεισμού, τον Φεβρουάριο αλλά και αρχές Μαρτίου ταξιδεύει σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μαζί με μια σειρά από επιχειρήματα στη βαλίτσα του, για να φωτίσει τον ρόλο των κερδοσκόπων όχι μόνο στην ελληνική οικονομία αλλά και την ευρωπαϊκή.
Τα επιχειρήματα του Ελληνα πρωθυπουργού φαίνεται να πιάνουν τόπο, καθώς ο τότε Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί δηλώνει, έχοντας τον κ. Παπανδρέου στο πλευρό του, ότι «η Γαλλία, η Γερμανία και η Ελλάδα είναι ενωμένες ενάντια στην κερδοσκοπία». Ενώ προς το τέλος Φεβρουαρίου, η καγκελάριος Μέρκελ τονίζει σε ομιλία της από το Αμβούργο ότι «δεν μπορεί οι κερδοσκόποι να επωφελούνται από τη δυσκολία της Ελλάδας».
Ενας από αυτούς τους κερδοσκόπους στους οποίους αναφέρεται η Μέρκελ είναι και ο Kyle Bass. Ιδιοκτήτης μεγάλης επενδυτικής εταιρείας στο Ντάλας του Τέξας, έχει ποντάρει σε μια πιθανή ελληνική χρεοκοπία πολύ πριν ξεσπάσει η ελληνική κρίση αγοράζοντας CDS. Οταν τον συναντάμε στο γραφείο του, τα έχει ήδη πουλήσει κερδίζοντας σημαντική περιουσία. Για τον Μπας, η ρητορική του Παπανδρέου και της Μέρκελ απλώς στρέφει την προσοχή μακριά από το πραγματικό πρόβλημα. «Οι δύο ισχυρές φωνές τότε ήταν ο Σαρκοζί και η Μέρκελ. Και οι δύο έλεγαν ότι τα CDS είναι μία επίθεση. Μην ανησυχείτε για τα χρέη μας, τα προβλήματά μας, μη δίνετε σημασία σε αυτά, δώστε σημασία σε αυτούς τους “κακούς τύπους” εκεί πέρα», λέει ο Μπας. Και όντως, σε καιρούς οικονομικής κρίσης, ο ευκολότερος στόχος για να ρίξει κανείς το φταίξιμο μιας ήδη άσχημης οικονομικής κατάστασης είναι οι κερδοσκόποι.
Για τον Γερμανό οικονομολόγο που βρίσκεται κοντά στη Μέρκελ εκείνο τον καιρό, Ντάνιελ Γκρος, αυτή η επίθεση στους κερδοσκόπους βολεύει την καγκελάριο για κάποιο διάστημα. «Μπορεί να ήθελε να βοηθήσει και την ελληνική κυβέρνηση, αλλά δεν νομίζω ότι ήταν κάτι που πίστευε και σίγουρα δεν μπορείς να επιμένεις σε κάτι τέτοιο, όταν τα πράγματα χειροτερεύουν για μήνες», υποστηρίζει ο Γκρος.
Τι λένε οι αριθμοί
Οπως ένα αυτοκίνητο που βρίσκεται σε κατηφορικό δρόμο με σπασμένα φρένα αρχίζει και επιταχύνει και από 40 χλμ. καταλήγει στα 100 χλμ., ο οδηγός του θα ήταν παράλογο να κατηγορεί το ταχύμετρο για την επιτάχυνση, το ίδιο παράλογο είναι να κατηγορείς τα CDS για την οικονομική κρίση, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν πώς λειτουργούν αυτά τα πολύπλοκα προϊόντα της αγοράς.
Για τον Τεξανό επενδυτή, η αγοραπωλησία των CDS δεν είναι τίποτα παραπάνω από έναν τρόπο διαχείρισης κεφαλαίων. «Ο τρόπος που χειριζόμαστε τα κεφάλαια είναι να τα επενδύουμε σε ολόκληρο τον κόσμο. Η δουλειά μου είναι να βρω αντιστάθμισμα για το ρίσκο. Ετσι, αν τα πράγματα πάνε άσχημα, δεν θα χάσουμε πολλά από τα χρήματά μας. Η επιθυμία μου δεν είναι να επενδύσω τεράστια ποσά εναντίον της Ελλάδας και να κερδίσω από την καταστροφή της». Ετσι και αλλιώς, «οι αγορές δεν μπορεί να είναι κακές ή καλές, απλώς τιμολογούν αξίες».
Ομως, το αδιάσειστο στοιχείο για τον μικρό ρόλο των CDS το δίνουν οι ίδιοι οι αριθμοί. «Απεδείχθη ότι το ποσοστό των CDS για το ελληνικό χρέος ήταν 3 δισ. όταν το χρέος της Ελλάδας ήταν πάνω από 300 δισ. Αρα είναι αστείο το νούμερο», λέει ο πρώην γενικός διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους Σπύρος Παπανικολάου.
Στην Ευρώπη, η ρητορική της κερδοσκοπίας γρήγορα φαίνεται να ξεθυμαίνει. Η προσοχή στρέφεται τώρα πίσω στην Ελλάδα και στις Βρυξέλλες. Η κυβέρνηση έχει παρουσιάσει στην Κομισιόν το πρόγραμμά της για τη μείωση του ελλείμματος της χώρας, σε μια προσπάθεια να απαντήσει στις πιέσεις των αγορών. Ολοι καταλαβαίνουν πως κάτι τέτοιο δεν θα είναι και τόσο εύκολο.


(Στην φωτογραφία : Κομβικής σημασίας αποδείχθηκε η συμμετοχή του κ. Γιώργου Παπανδρέου στο οικονομικό forum του Νταβός τον Ιανουάριο του 2010 και οι συνομιλίες με Σόρος και Ρουμπινί. Ο τότε πρωθυπουργός ακούει παραινέσεις για προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και διαπιστώνει ότι ο δρόμος προς το Μνημόνιο ανοίγει διάπλατα. Συνέχεια της μεγάλης έρευνας της «Κ»)

(Σχετικές αναρτήσεις :
- Αφιέρωμα της Καθημερινής πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο του 2010 (Ι), http://ed-mysterious.blogspot.gr/2014/04/2010.html
- Αφιέρωμα της Καθημερινής πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο του 2010 (ΙΙ), http://ed-mysterious.blogspot.gr/2014/04/2010-i.html
- Αφιέρωμα της Καθημερινής πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο του 2010 (ΙIΙ), http://ed-mysterious.blogspot.gr/2014/04/2010-i_30.html
- Αφιέρωμα της Καθημερινής πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο του 2010 (ΙV), http://ed-mysterious.blogspot.gr/2014/05/2010-v.html
- Αφιέρωμα της Καθημερινής πώς φθάσαμε στο Μνημόνιο του 2010 (V), http://ed-mysterious.blogspot.gr/2014/05/2010-v_7.html