Aν πιάσεις πάτο, δεν υπάρχει δρόμος παρά μόνο προς τα πάνω
Αντώνης Πανούτσος
(Πηγή : http://www.protothema.gr/)
Η μελέτη του «Economist» ότι η ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση βγήκε τελευταία στην Ευρώπη θα έπρεπε να κινητοποιήσει. Το ερώτημα είναι ποιους. Οι καθηγητές των πανεπιστημίων έχουν γίνει υποψήφιοι και το υπουργείο Παιδείας απουσιολόγος
Στα αγγλικά υπάρχει μια έκφρασή που λέει ότι «αν πιάσεις πάτο, δεν υπάρχει δρόμος παρά μόνο προς τα πάνω». Είναι και το μόνο ευχάριστο στην είδηση ότι στη μελέτη του «Economist», για λογαριασμό της Pearson, η ελληνική Τριτοβάθμια Εκπαίδευση βγήκε τελευταία στην Ευρώπη.
Πριν ακουστεί ότι πρόκειται για εταιρεία που θέλει να ανοίξει ιδιωτικά πανεπιστήμια στην Ελλάδα, να πω ότι η Pearson είναι εκδοτική εταιρεία που ασχολείται με εκτιμήσεις στον χώρο της εκπαίδευσης και στο γκρουπ της ανήκουν η Penguin Books και οι «Financial Times».
H Pearson κρατάει στατιστικά από κάθε χώρα, τα οποία κάποια έχουν άμεση σχέση με την εκπαίδευση, όπως το ποσό που διατίθεται ανά φοιτητή, και κάποια συμπτωματική, όπως το ποσοστό των αυτοκτονιών ανά κάτοικο. Μερικά στοιχεία είναι εντυπωσιακά. Για παράδειγμα, αντίθετα με ό,τι θα περίμενε κάποιος, μικρότερος είναι ο αριθμός των καθηγητών σε σχέση με τους μαθητές όσο τόσο καλύτερη η εκπαίδευση. Η Ελλάδα, τελευταία σε ποιότητα εκπαίδευσης στην Ευρώπη, έχει 1:10 καθηγητή/μαθητές, η Βρετανία, πρώτη στην Ευρώπη, έχει 1:17 και η Νότια Κορέα, που είναι πρώτη στον κόσμο, έχει αναλογία 1:19.
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως έχει η σύνοψη που εξετάζει γιατί συγκεκριμένα γκρουπ χωρών έχουν καλύτερη εκπαίδευση από αντίστοιχα άλλα.
Με πιο ενδιαφέρον το συμπέρασμα για τις χώρες της Απω Ανατολής, όπου η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ καταλαμβάνουν τις τέσσερις πρώτες θέσεις. Ο λόγος, σύμφωνα με την Pearson, είναι ότι οι χώρες της Απω Ανατολής έχουν ξεκάθαρους στόχους στην εκπαίδευσή τους, καταμερισμένη υπευθυνότητα ανάμεσα στους καθηγητές, τους φοιτητές και τους γονείς των φοιτητών και οι καθηγητές είναι πρόσωπα που απολαμβάνουν γενικότερο σεβασμό.
Ενα άλλο συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι για να υπάρχει καλή τριτοβάθμια εκπαίδευση πρέπει να υπάρχει καλή πρωτοβάθμια. Επίσης, ότι οι ικανότητες που αποκτούνται στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ατονούν αν δεν υπάρχει συνεχής εξάσκηση με διάβασμα ή λύση μαθηματικών προβλημάτων. Τέλος, όσον αφορά στο Ιντερνετ, ότι βοηθάει στην πρόσβαση στην πληροφορία αλλά όχι στη δημιουργία ικανοτήτων.
Το θέμα όμως είναι γιατί στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η Ελλάδα βγαίνει τελευταία στην Ευρώπη. Δεκαετίες παρηγορούμαστε με τον μύθο ότι οι Ελληνες φοιτητές με το που πάνε σε ξένα πανεπιστήμια διαπρέπουν. Συνήθως τα επιστημονικά στοιχεία που το συνόδευαν ήταν «όταν είχα πάει στο πανεπιστήμιο στην Αγγλία η καφετέρια ήταν γεμάτη Ελληνες φοιτητές». Το οποίο μπορούσε να ερμηνευτεί ότι έχουμε πολλούς Ελληνες φοιτητές σε ξένα πανεπιστήμια ή πολλούς φοιτητές σε καφετέριες ξένων πανεπιστημίων. Η μελέτη όμως του «Economist» δεν είναι στατιστική καφετέριας, και γι’ αυτό θα έπρεπε να κινητοποιήσει. Το ερώτημα είναι ποιους. Οι καθηγητές των πανεπιστημίων έχουν γίνει υποψήφιοι και το υπουργείο Παιδείας απουσιολόγος. Οπότε ας συνεχίσουμε να βολευόμαστε με το οι Ελληνες φοιτητές στο εξωτερικό διαπρέπουν, και αν τα νούμερα μας χαλάνε την ιστορία τόσο το χειρότερο για τα νούμερα.
Πριν τις πανελλήνιες
Η καλύτερη εκπαιδευτικά στιγμή του Ελληνα μαθητή - φοιτητή είναι ακριβώς πριν τις πανελλήνιες εξετάσεις. Λόγω ανταγωνισμού και της φροντιστηριακής εκπαίδευσης, ο υποψήφιος φοιτητής είναι σε καλύτερη ακαδημαϊκή κατάσταση από κάθε άλλον Ευρωπαίο ανταγωνιστή του. Η φόρμα χάνεται όταν ο υποψήφιος γίνει φοιτητής και μπει στην καθημερινότητα του πανεπιστημίου.
Η ψαλίδα
Η καθημερινή ζωή είναι το σημείο που ανοίγει η ψαλίδα ανάμεσα στα ελληνικά και τα καλά ξένα πανεπιστήμια. Τα καλά ξένα πανεπιστήμια έχουν τη λογική του campus, της κλειστής πανεπιστημιακής κοινότητας όπου οι φοιτητές συναναστρέφονται κυρίως με φοιτητές σε πανεπιστημιακά χωριά.
Τα campus
Το πιο επιτυχημένο μοντέλο είναι αυτά των καλών κολεγίων του Oxbridge, όπως τα Magdalene ή Corpus Christi, όπου οι φοιτητές όχι μόνο ζουν σε κωμοπόλεις που έχουν πανεπιστήμια από τον Μεσαίωνα, αλλά κάνουν παρέα αποκλειστικά με άλλους φοιτητές. Επίσης, με τους Dons, δηλαδή καθηγητές-εκπαιδευτές, έχουν κάποιον να τους λύνει τις επιστημονικές απορίες ακόμα και εκτός ωρών και αιθουσών διδασκαλίας.
