Χρεoκοπεί το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο των δανεικών
Η εκθαμβωτική λάμψη του αθλήματος βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε δάνεια
Του Αντώνη Καρπετόπουλου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_sport_100001_18/12/2011_466565)
Δεν είναι λίγοι αυτοί που υποστηρίζουν ότι στα ευρωπαϊκά γήπεδα τα τελευταία χρόνια παρακολουθούμε το καλύτερο ποδόσφαιρο όλων των εποχών: η Μπαρτσελόνα του Μέσι π.χ. με τα θαύματά της προκαλεί συχνά την ερώτηση, αν είναι η θεαματικότερη ομάδα που έχουμε δει ποτέ.
Αυτό που συμβαίνει στο ποδόσφαιρο δεν είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που συνέβαινε στην ευρωπαϊκή οικονομία: υπάρχει μια βιτρίνα ευημερίας, ενώ πληθαίνουν τα ανησυχητικά σημάδια. Οχι τυχαία οι Times Λονδίνου την περασμένη εβδομάδα χαρακτήρισαν τη Μάντσεστερ Σίτι που προελαύνει στην Πρέμιερ λιγκ ως «την Ελλάδα του ποδοσφαίρου». Η εφημερίδα τονίζει ότι η Σίτι δανείζεται διαρκώς χρήματα που δεν βγάζει και ότι η μόνη της διαφορά είναι ότι γνωρίζει τους πιστωτές της που είναι οι εταιρείες του Αραβα ιδιοκτήτη της κ. Μανσούρ. «Οι Ελληνες δεν είχαν προσωπική σχέση με τους δανειστές τους - όλα τα άλλα είναι ίδια».
Η λάμψη του ευρωπαϊκού ποδοσφαίρου βασίζεται αποκλειστικά σχεδόν στα δανεικά. Πριν από λίγο καιρό η Λίβερπουλ κινδύνεψε με χρεοκοπία όταν οι Αμερικανοί ιδιοκτήτες της αποφάσισαν να την πουλήσουν εμφανίζοντας μάλιστα τα χρήματα που έδωσαν για να την αποκτήσουν ως ένα είδος δανεισμού δικούς τους στον σύλλογο! Χρειάστηκε απόφαση βρετανικού δικαστηρίου για να μην βρεθεί η αγγλική ομάδα να πληρώνει τους (πρώην) ιδιοκτήτες της ισοβίως. Τα θαύματα της Μπαρτσελόνα και της Ρεάλ Μαδρίτης βασίζονται πολύ στον δανεισμό από συγκεκριμένες τράπεζες: ο μεγάλος πιστωτής της Μπάρτσα είναι η Caxa Cataluna, ενώ τη Ρεάλ συνδράμουν κατά καιρούς δέκα ισπανικές τράπεζες στις οποίες εμφανίζεται συχνά σε ρόλο εγγυητή ο Δήμος της Μαδρίτης. Παρά την κρίση οι δύο ομάδες ελάχιστα περιόρισαν τα έξοδά τους και το γεγονός ότι έκλεισαν τη χρονιά με κέρδη(!) αποτελεί λογιστικό παράδοξο: η Μπάρτσα δεν έβαλε στα έξοδά της τις δόσεις πληρωμών του Σάντσις και του Φάμπρεγκας (θα «περάσει» στον ισολογισμό της το κόστος τους όταν τους αποπληρώσει) και η Ρεάλ φαίνεται να έχει ξοφλήσει τους Κακά και Κριστιάνο Ρονάλντο και ως εκ τούτου δεν εμφανίζει φέτος μεγάλα έξοδα μεταγραφών. Οι αγγλικοί σύλλογοι που είναι σαφώς ειλικρινέστατοι (η Πρέμιερ λιγκ άλλωστε που τους ελέγχει δεν αστειεύεται…) δείχνουν την κατάσταση του επερχόμενου χάους: η Μάντσεστερ Γ. (πρωταθλήτρια και με παρουσία στον τελικό του Τσάμπιονς λιγκ) εμφανίζει συνολικές ζημίες 80 εκατ. λιρών, η Τσέλσι κλείνει με ζημίες 62 εκατ λιρών, ενώ ακόμα και η πολύ προσεχτική Αρσεναλ φέτος δηλώνει κέρδη 12 εκατ. λίρες, ενώ πέρυσι είχε 70! «Ας ελπίσουμε ότι υπάρχουν πολλοί τρελοί Αραβες που δεν θέλουν πίσω τα χρήματά τους» σημείωναν ειρωνικά οι Times…
Τι συμβαίνει; Είναι πολύ απλό: τα προηγούμενα χρόνια τα έσοδα των ευρωπαϊκών συλλόγων χτύπησαν ταβάνι - αυτό είναι το μόνο βέβαιο! Σήμερα οι τηλεοράσεις αδυνατούν να πληρώσουν περισσότερο, η καταναλωτική δύναμη του κοινού σε όλη την Ευρώπη είναι μικρότερη εξαιτίας της κρίσης, δεν μπορεί να υπάρχουν επιπλέον έσοδα από merchandising ή από εισιτήρια: πέρυσι η UEFA ζήτησε δημοσίως συγγνώμη για τις τιμές των εισιτηρίων στον τελικό του Τσάμπιονς λιγκ και είπε ότι δεν θα επαναληφθούν τέτοιες υπερβολές. Οι ομάδες ψάχνουν τρόπους να βρουν χρήματα: πρόσφατα η Ρεάλ Μαδρίτης και η Μπαρτσελόνα προβληματίστηκαν για το αν αξίζει να παίξουν το classico στις 12.30 το μεσημέρι ώστε να το πουλήσουν ως τηλεοπτικό θέαμα στην Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία κ.τ.λ.
Οσο στην Ευρώπη η κρίση βαθαίνει τόσο θα εμφανίζονται συνεχώς και μεγαλύτερα προβλήματα. Στην Ισπανία οκτώ σύλλογοι της πρώτης Εθνικής έχουν διαχειριστή εσόδων - εξόδων τοποθετημένο από τη Λίγκα, καθώς βρίσκονται σε καθεστώς εκκαθάρισης. Η ιστορική Βιγιαρεάλ π.χ. παρά τη συμμετοχή της στο Τσάμπιονς λιγκ βαδίζει προς τη χρεοκοπία: οι συσσωρευμένες ζημίες της πέρυσι έφτασαν τα 52 εκατ. ευρώ! Πρόσφατα η Μίλαν ζήτησε δανεικό τον Τέβες από τη Μάντσεστερ Σίτι: το κόστος αγοράς του, για την πλουσιότερη ιταλική ομάδα κρίθηκε απαγορευτικό! «Οι τράπεζες κρατούν ζωντανές τις μεγάλες ομάδες του ευρωπαϊκού νότου γιατί θεωρητικά αν αύριο πουλούσαν όλους τους ποδοσφαιριστές που αυτές έχουν θα έπαιρναν πίσω τα χρήματα που τους έχουν δανείσει: ο εφιάλτης θα ξεσπάσει αν κάποια στιγμή ανακαλύψουμε ότι δεν υπάρχουν αγοραστές για όλους αυτούς» έλεγε ο πρόεδρος της Ιντερ κ. Μάσιμο Μοράτι στην Corriere della Sera.
Oικονομικό fair play χωρίς ποινές
Το σχέδιο του Μισέλ Πλατινί και των συνεργατών του για να μπει ένα τέλος στις αλόγιστες σπατάλες και στον ασταμάτητο δανεισμό των ευρωπαϊκών συλλόγων λέγεται Financial Fair play.
Σύμφωνα με το σχέδιο αυτό, όλοι οι ευρωπαϊκοί σύλλογοι που παίρνουν μέρος στις διοργανώσεις της UEFA θα πρέπει από την ερχόμενη άνοιξη να υποβάλουν τους ισολογισμούς τους σε αρμόδια επιτροπή της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας, της οποίας προΐσταται ο πρώην πρωθυπουργός του Βελγίου κ. Ζαν-Λικ Ντεάν.
Η επιτροπή θα εκτιμήσει τη βιωσιμότητά τους: βιώσιμος στην προκειμένη περίπτωση θεωρείται κάθε σύλλογος με διαχειρίσιμες ζημίες. Αν κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό, η Επιτροπή θα κάνει συστάσεις στους σπάταλους δίνοντάς τους ένα χρόνο προθεσμία, ώστε διαμέσου αυξήσεων του μετοχικού τους κεφαλαίου να καλύψουν τις ζημίες.
Αν και εφόσον το κάνουν, στη συνέχεια θα μπορούν να κάνουν μεταγραφές, αρκεί τα χρήματα που ξοδεύουν για αυτές να είναι ανάλογα με τα κέρδη τους: αν το Financial Fair play εφαρμοστεί, θα μπορούν να ξοδεύουν μόνο όσοι έχουν προηγουμένως φροντίσει ο κουμπαράς τους να είναι γεμάτος!
Δεν θα είναι επίσης δυνατόν να υπάρξουν φαινόμενα όπως αυτό του Αραβα ιδιοκτήτη της Μάντσεστερ Σίτι κ. Μανσούρ: όποιος θέλει να επενδύσει δεν θα δύναται να ξοδέψει, πριν εξυγιάνει τον σύλλογο και τον κάνει κερδοφόρο.
Ουσιαστικά η UEFA επιθυμεί αφενός να σταματήσει τη μεταγραφική σπατάλη, αφετέρου να μην επιτρέπεται πλέον το φαινόμενο της υπερχρέωσης συλλόγων στους όποιους ιδιοκτήτες τους που σήμερα φαίνονται να τους δανείζουν: η Σίτι π.χ. φαίνεται να χρωστάει στους Αραβες πάνω 120 εκατ. ευρώ!
Ο Πλατινί είναι θαυμαστής της οργάνωσης των αμερικανικών επαγγελματικών λιγκών: παλιότερα είχε μιλήσει και για την ανάγκη ορίου αμοιβών στα συμβόλαια των παικτών – κατά τη λογική του αμερικάνικου salary cup. Ομως το σχέδιό του έχει ένα κακό: δεν προβλέπει ποινές! Αν δεν το δεχτούν οι ιδιοκτήτες των μεγάλων κλαμπ (που ήδη ζητάνε η εφαρμογή του να μετατεθεί για το 2015 επικαλούμενοι την κρίση), δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τους το επιβάλει: ποιος θα έβλεπε ένα Τσάμπιονς λιγκ χωρίς τη Ρεάλ Μαδρίτης, την Μπαρτσελόνα, τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ;
Ο Πλατινί ζήτησε πρόσφατα και τη συνδρομή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Μπαρόζο που του υποσχέθηκε κάθε βοήθεια. Δεν νομίζω ότι έχει σκοπό να τον βοηθήσει ο κ. Μανσούρ όμως, κι αυτό είναι σίγουρα πρόβλημα…
Eρχεται το χάος στο ελληνικό πρωτάθλημα
Η κατάσταση των ελληνικών ΠΑΕ διαρκώς και χειροτερεύει: αν π.χ. κάποιος διάβαζε τον ισολογισμό της ΑΕΚ θα πάθαινε κατάθλιψη! Αν σήμερα έλειπαν και τα χρήματα της Νοva, οι πτωχεύσεις θα ήταν ασταμάτητες και το πρωτάθλημά μας θα γυρνούσε στη δεκαετία του ’70! Ηδη, η κάποτε Β΄ Εθνική (σήμερα αποκαλείται μεγαλοπρεπώς Football league) είναι ένα πρωτάθλημα ομάδων χωρίς έσοδα: «Βασίσαμε όλα τα προηγούμενα χρόνια την ύπαρξή μας στον ΟΠΑΠ και τώρα που αυτός δεν μας πληρώνει βουλιάζουμε στην απόγνωση» έλεγε πρόσφατα ο κ. Σπύρος Καλογιάννης, πρόεδρος του Συνεταιρισμού των μικρών. Η ελπίδα του είναι η στάση του πρωταθλήματος που έχει εξαγγελθεί να ευαισθητοποιήσει την Πολιτεία: μάλλον δύσκολο.
Οχι ότι οι συμμετέχοντες στη Σουπερλίγκα δεν έχουν αντίστοιχα προβλήματα. «Οι ελληνικές ομάδες δεν θα αντιμετωπίσουν προβλήματα με το financial fair play της UEFA γιατί έχουν προβλήματα μεγαλύτερα!» μου έλεγε πρόεδρος ομάδας της Σουπερλίγκας, προσθέτοντας ότι έτσι και αλλιώς μεταγραφές έχουν σταματήσει. Η συρρίκνωση των εσόδων και –κυρίως– το βάρος των προηγούμενων χρεών οδηγεί στη χρεοκοπία. «Κανονικά οι πιο πολλές ΠΑΕ θα έπρεπε να μπουν στο άρθρο 99 και να πτωχεύσουν, να ρίξουν τα κόστη τους, να προσλάβουν παίκτες κάνοντας καινούργια πολύ μικρότερα συμβόλαια και να επανιδρυθούν ως εταιρείες, όμως αυτά στο ποδόσφαιρο δεν γίνονται» έλεγε ο πρώην πρόεδρος του Πανιωνίου κ. Κωνσταντίνος Τσακίρης. Δεν έχει άδικο. Οι πιο πολλές ΠΑΕ έχουν φωνάξει ήδη παίκτες με βαριά συμβόλαια προτείνοντάς τους ή να βρουν ομάδα την περίοδο των μεταγραφών του Ιανουαρίου ή να μείνουν παίρνοντας λιγότερα. Κάποιοι (ο Κοντρέρας του ΠΑΟΚ, ο Κουμουρτζί του Πανιωνίου, ο Ταυλαρίδης του ΟΦΗ, ο Γκέντζογλου της ΑΕΚ) αναζητούν επισήμως εργοδότη.
Της Σουπερλίγκας, πιο πολύ από την κρίση, της κάνει κακό η μείωση των χρημάτων που δίνει για τη χορηγία ο ΟΠΑΠ (προβάλλοντας ως αφορμή την αδυναμία των ΠΑΕ να εξαλείψουν τη βία), η μείωση των εισιτηρίων, που ήταν αναμενόμενη αφού ομάδες με πολύ κόσμο (όπως η ΑΕΚ ή ο ΠΑΟ π.χ.) αποδυναμώθηκαν μπαίνοντας σε πρόγραμμα λιτότητας, η αδυναμία αναβάθμισης του προϊόντος και φυσικά η διαφορετική φορολόγηση των συμβολαίων των παικτών που μπήκαν στην κλίμακα του 45% φεύγοντας από αυτή του 20%. Ο υφυπουργός Οικονομικών κ. Φ. Σαχινίδης είχε πει ότι τα χρέη των ΠΑΕ στο Δημόσιο ξεπερνούν τα 120 εκατ. ευρώ: δεν ήταν ακριβής γιατί δεν υπολόγιζε αυτά που το κράτος χάρισε στις ΠΑΕ – π.χ. υπολόγιζε τα χρέη της ΑΕΚ πριν αυτή μπει στο άρθρο 44. Ακόμα όμως κι αν αυτά τα χρέη είναι λιγότερα, απουσιάζει τελείως η προοπτική κερδών: αυτό καθιστά όλες τις ιστορίες με Αραβες επενδυτές που ακούστηκαν φέτος, παραμύθια της Χαλιμάς!
Οι ΠΑΕ παίζουν κρυφτούλι με το πρόβλημα αποφασίζοντας π.χ. αλλαγές στο σύστημα αδειοδότησης σε συνεργασία με την ομοσπονδία: του χρόνου όποιος δεν θα παίρνει άδεια από την ΕΠΟ δεν θα υποβιβάζεται, αλλά δεν θα μπορεί να κάνει μεταγραφές - ούτε καν να αποκτήσει ελεύθερους παίκτες. Οι σχεδόν χρεοκοπημένες ΠΑΕ ψάχνουν τρόπους να κερδίσουν χρόνο, ενώ αναζητούν κουτούς με χρήματα. Επενδυτές να βάλουν σε αυτές λεφτά δεν υπάρχουν, γιατί χρήματα να βγουν από το ποδόσφαιρο αποκλείεται.
