Χειρότερα... και από την Αργεντινή;
Της Ζέζας Ζήκου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_2_18/12/2011_1297137)
Οι όροι που συνοδεύουν τα δάνεια των Μνημονίων κλονίζουν τις κοινωνίες. Αλλά οι νόμοι της οικονομίας, όπως και οι νόμοι της φυσικής, ισχύουν παντού.
Όντως, καμία κυβέρνηση δεν επιθυμεί να σωρεύει χρέη και όλες μαζί πρέπει να εξασφαλίσουν μια απατηλή και δυσνόητη ισορροπία, καθησυχάζοντας τις αγορές και συντηρώντας την ανάπτυξη. Ομως, κάθε φορά που μια κρίση χρέους απειλούσε την οικονομία, οι κεντρικές τράπεζες μείωναν τα επιτόκια. Η προοπτική αυτών των σωστικών παρεμβάσεων μείωνε τους κινδύνους που απέρρεαν από τον νέο δανεισμό. Με συνέπεια να παγιδευτούν στο πώς θα αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Οπως η Ελλάδα σήμερα, έτσι και η Αργεντινή στα τέλη της δεκαετίας του ’90 όφειλε πολύ περισσότερα χρήματα από όσα μπορούσε ποτέ να αποπληρώσει. «Δεν έχετε να πληρώσετε; Δώστε μας τα πετρέλαια. Πουλήστε τις τηλεπικοινωνίες, την ύδρευση, τις αερογραμμές, τη συγκοινωνία, το φυσικό αέριο», ο ωμός εκβιασμός. Η κυβέρνηση Μένεμ τούς τα έδωσε όλα. Και βρέθηκε η Αργεντινή στην παράδοξη κατάσταση να έχει πουλήσει τα πάντα και το χρέος της να αυξάνεται αντί να μειώνεται! Και ήρθε το χάος. Τι μας θυμίζει αυτό;
Από την άνοιξη του 2010 με πρωθυπουργό τον Γιώργο Παπανδρέου εισήλθαμε στον αστερισμό του Μνημονίου, του πλήρους ελέγχου από την Ουάσιγκτον, το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Και τι βλέπουμε; Η χώρα διαλύθηκε και η κοινωνία υποφέρει! Βροχή τα χαράτσια, οι φόροι είναι αλλεπάλληλοι και εξοντωτικοί, οι μισθοί έχουν πέσει σε έσχατο σημείο, η ανεργία αυξάνεται με ιλιγγιώδη ρυθμό, η αγορά τελείωσε, η ακρίβεια εξολοθρεύει το ήδη πενιχρό εισόδημα του καθενός. Με αυτή την πολιτική, η χώρα δεν θα βγει από το αδιέξοδο… Ο κοινωνικός ιστός της χώρας βρίσκεται σε διαδικασία αποσύνθεσης… Ομως, ενώ ζητούνται από τους Ελληνες τρομακτικές θυσίες, το φαγοπότι των δισεκατομμυρίων συνεχίζεται. Μια χώρα του ευρώ οδηγείται στην ελεγχόμενη πτώχευση παραμένοντας στο ευρώ. Αν ή όταν η υπερχρεωμένη Ελλάδα αναγκαστεί να πτωχεύσει επισήμως, τότε άραγε τι θα γίνει;
Η ελληνική εμπειρία -ώς τώρα τουλάχιστον- μοιάζει με «ριπλέι» του δράματος της Αργεντινής. Και η Ελλάδα έπασχε ιστορικά από δημοσιονομικά προβλήματα και υψηλό πληθωρισμό, προβλήματα που «λύθηκαν» υποτίθεται με την είσοδό μας στην ΟΝΕ το 2001. Η πρώτη δεκαετία εντός ΟΝΕ χαρακτηρίστηκε, όπως είχε συμβεί και με την Αργεντινή μετά τη σύνδεσή της με το δολάριο, από ταχύτατη οικονομική ανάπτυξη, χάρη κυρίως στην είσοδο άφθονων, φθηνών πιστώσεων απέξω. Παράλληλα, όμως, η Ελλάδα έχασε μεγάλο μέρος της ανταγωνιστικότητας, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που η Αργεντινή έχασε την ανταγωνιστικότητα της κυρίως έναντι της Βραζιλίας.
Οπως η Αργεντινή επλήγη από τις επιπτώσεις της πιστωτικής κρίσης των αναδυόμενων αγορών το 1997-98, η Ελλάδα πλήττεται σήμερα από τις επιπτώσεις της κρίσης του 2008. Οπως και η Αργεντινή, έτσι και η Ελλάδα σήμερα δεν θεωρείται αξιόπιστη από τους διεθνείς επενδυτές. Δυστυχώς, οι δείκτες εξυπηρέτησης του χρέους μοιάζουν χειρότεροι για την Ελλάδα από ό,τι ήταν για την Αργεντινή. Το δημόσιο έλλειμμα, όπως και το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου, είναι τριπλάσια από αυτά της Αργεντινής, ενώ το συσσωρευμένο χρέος της Ελλάδας είναι υπερδιπλάσιο. Το πρώτο «πακέτο σωτηρίας» για την Ελλάδα απέτυχε εξίσου παταγωδώς με εκείνο της Αργεντινής. Αν η Ελλάδα τελικά ακολουθήσει κατά γράμμα το «σενάριο» της Αργεντινής και αναγκαστεί να φύγει από την Ευρωζώνη έπειτα από μια «άτακτη» στάση πληρωμών, το ονομαστικό ΑΕΠ πιθανότατα θα περιοριστεί στο μισό. Σε αυτή την περίπτωση, το ελληνικό χρέος έναντι των εταίρων μας στην Ευρωζώνη θα αγγίξει το 400% του ΑΕΠ. Η Αργεντινή, από τη μεριά της, μπορεί να προχώρησε σε στάση πληρωμών στο ιδιωτικό της χρέος, αλλά τουλάχιστον αποπλήρωσε όλο της το επίσημο κρατικό χρέος.
Από το 1991, η τότε κυβέρνηση Μιτεράν είχε υποστηρίξει ότι η νομισματική ένωση καθιστά απαραίτητη και την «κοινή οικονομική διακυβέρνηση» της Ευρώπης, ώστε να διασφαλιστούν η δομική συνοχή και ο εκσυγχρονισμός όλων των κρατών που συμμετέχουν σε αυτήν. Ωστόσο, τελικά επικράτησε η γερμανική «Ordo-liberal» φιλοσοφία της «απαγόρευσης διάσωσης». Χάρη σε αυτήν, ο καγκελάριος Κολ κατάφερε να πείσει τους ψηφοφόρους του να αποχωριστούν το γερμανικό μάρκο, υποσχόμενος ότι δεν θα χρειαστεί ποτέ να πληρώσουν εκείνοι για την ανευθυνότητα χωρών όπως η Ιταλία!
Ομως, δεν αποκλείεται να αποδειχθεί μεσοπρόθεσμα ότι η Γερμανία υπερτιμά στις αρχές του 21ου αιώνα την οικονομική της ισχύ, όπως μοιραία υπερτίμησε στον εικοστό αιώνα τη στρατιωτική της ισχύ. Ο Γάλλος οικονομολόγος Ζαν-Πολ Φιτουσί διεκτραγωδώντας τις νέες αποφάσεις των Βρυξελλών είπε τα εξής: «Αυτό δεν είναι αλληλεγγύη, αλλά τιμωρία. Μια επίδειξη δύναμης των Γερμανών, που θέλουν να αποδείξουν ότι όποιος δεν ακολουθεί το δικό τους μοντέλο δεν είναι άξιος να βρίσκεται στην Ευρώπη».
