Ιδεολογία και ειλικρίνεια
PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Η προεκλογική εκστρατεία του 2016 θα έπρεπε να αφορά σχεδόν εξ ολοκλήρου τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Οι θέσεις των κομμάτων απέχουν πολύ σχεδόν σε κάθε ζήτημα, από το περιβάλλον μέχρι τη δημοσιονομική πολιτική και το σύστημα υγείας.
Η ιστορία μάς διδάσκει ότι όσα λένε οι πολιτικοί στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας αποτελούν αξιόπιστο οδηγό για το πώς θα κυβερνήσουν. Παρ’ όλα αυτά, πολλά ΜΜΕ θα ασχοληθούν με την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα των υποψηφίων. Ο χαρακτήρας δεν είναι τελείως άσχετος.
Ο επόμενος πρόεδρος σίγουρα θα αντιμετωπίσει προβλήματα που σήμερα δεν υπάρχουν στην ατζέντα κανενός, οπότε έχει σημασία πώς είναι πιθανό να αντιδράσει. Ομως ούτε ο Τύπος ούτε οι ψηφοφόροι θα πρέπει να νοιάζονται αν θα τους άρεσε να πιουν μια μπίρα με κάποιον υποψήφιο. Ούτε θα έπρεπε να σας νοιάζει η σεξουαλική ζωή των πολιτικών ή ακόμη και οι καταναλωτικές τους συνήθειες, εκτός και αν περιλαμβάνουν διαφθορά. Οχι. Αυτό που θα έπρεπε πραγματικά να προσέξετε είναι η πνευματική τους ειλικρίνεια: η προθυμία να αντιμετωπίσουν τα δεδομένα ακόμη και όταν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις ιδέες στις οποίες πιστεύουν, η προθυμία τους να παραδεχτούν τα λάθη τους και να αλλάξουν πορεία. Υπάρχει σημαντική έλλειψη της συγκεκριμένης αρετής.
Ισως να μαντέψατε ότι σκέφτομαι ειδικότερα το πεδίο των οικονομικών, όπου συνεχώς προκύπτουν άσχημες εκπλήξεις. Αν τίποτε απ’ όσα συνέβησαν τα τελευταία επτά χρόνια δεν κλόνισε την πίστη σας σε οικονομικές πεποιθήσεις που είχατε επί πολλά χρόνια, τότε είτε δεν παρακολουθούσατε με προσοχή τι συνέβη είτε δεν είστε ειλικρινής με τον εαυτό σας.
Οι καιροί στους οποίους ζούμε απαιτούν τον συνδυασμό ανοιχτού μυαλού, προθυμίας να εξετάζει κανείς διαφορετικές ιδέες και αποφασιστικότητας να πράξει το καλύτερο που μπορεί. Οπως είχε πει ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ σε μια περίφημη ομιλία του (σ.σ. το 1932), «η χώρα χρειάζεται γενναίο, διαρκή πειραματισμό. Είναι ζήτημα κοινής λογικής να βρει και να δοκιμάσει κανείς μια μέθοδο: Αν αποτύχει, παραδέξου το με παρρησία και δοκίμασε μια διαφορετική. Πάνω απ’ όλα, όμως, δοκίμασε κάτι».
Αντιθέτως, αυτό που βλέπουμε από πολλά δημόσια πρόσωπα είναι η συμπεριφορά που περιέγραψε ο Τζορτζ Οργουελ σε ένα από τα δοκίμιά του: «Πιστεύουμε πράγματα που γνωρίζουμε ότι είναι λανθασμένα και μετά, όταν επιτέλους αποδειχτεί ότι κάναμε λάθος, διαστρεβλώνουμε θρασύτατα τα στοιχεία ούτως ώστε να φανεί ότι είχαμε δίκιο». Για να είμαι σαφής, δεν επιχειρηματολογώ υπέρ του τέλους της ιδεολογίας στην πολιτική, διότι αυτό είναι αδύνατο. Αυτό που θα πρέπει να αναζητείτε, στον εαυτό σας και στους άλλους, δεν είναι η απουσία ιδεολογίας, αλλά το ανοιχτό μυαλό, η προθυμία να εξετάσει κανείς την πιθανότητα μέρος της ιδεολογίας του να είναι λανθασμένο. Οπότε, πόσο πνευματικά ειλικρινείς είναι οι προεδρικοί μας υποψήφιοι; Οχι πολύ, ιδίως οι Ρεπουμπλικανοί.
Ο Τζεμπ Μπους, για παράδειγμα, δηλώνει ότι είναι αυτόφωτος, αλλά στους συμβούλους του περιλαμβάνεται ο Πoλ Γούλφοβιτς ο οποίος είχε προβλέψει ότι οι Ιρακινοί θα μας υποδεχτούν ως απελευθερωτές. Εν τω μεταξύ, κανένας σημαντικός Ρεπουμπλικανός δεν έχει παραδεχτεί ότι δεν σημειώθηκε ούτε μία από τις τρομακτικές συνέπειες που υποτίθεται ότι θα είχε η καθολική ιατρική ασφάλιση, δηλαδή μαζική ακύρωση ασφαλιστικών συμβολαίων, μεγάλη αύξηση των ασφαλίστρων, υποχώρηση της απασχόλησης. Το ζήτημα δεν είναι εάν κάποιος κάνει λάθος σε συγκεκριμένα ζητήματα, αλλά να μην αναγνωρίζει ποτέ τα λάθη του και ποτέ να μην αναθεωρεί τις απόψεις του. Η πνευματική δειλία θα έπρεπε αυτομάτως να οδηγεί σε αποκλεισμό οποιουδήποτε αναζητεί δημόσια αξιώματα.
