Πνεύμα και Ηθική στο Ετος Αριστοτέλη
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)Αφότου παγιδευτήκαμε στην «πρώτη φορά Αριστερά», η Ελληνική Αστυνομία έχει κατηγορηθεί για υπερβολική ανοχή ιδίως έναντι των αναρχικών.
Είναι γεγονός ότι υπό τη φωτισμένη ηγεσία του υπουργού Ν. Τόσκα ο προσανατολισμός της αστυνομίας έχει αλλάξει, κατά τρόπο ο οποίος μπορεί να προκαλεί παρεξηγήσεις στους αδαείς ή τους απληροφόρητους. Εδώ ακριβώς έρχεται ο δικός μου ηθικοπλαστικός ρόλος (δεν φοβάμαι καθόλου τον όρο) ως δημοσιογράφου, ώστε να σας μεταφέρω τα απαραίτητα στοιχεία για την κατανόηση της κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα της δημόσιας τάξης από την αρχή της· και αυτή η αρχή δεν είναι άλλη από τη φιλοσοφική σύλληψη και ενατένιση του αστυνομικού έργου. Προτού περάσω στην ουσία, οφείλω όμως και εγώ, μετά τους κ. Κουρουμπλή, Τόσκα και Τσουβάλα, να συγχαρώ το Πολιτιστικό Κέντρο της ΕΛ.ΑΣ., καθώς και το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Ενωσης Αστυνομικών, για την πρωτοβουλία τους να οργανώσουν εσπερίδα με θέμα «Αστυνομία και Αριστοτελική Φιλοσοφία». Εύγε, πάντα τέτοια.
Παρότι δεν είναι ειδικός, ο υπουργός κ. Κουρουμπλής εντυπωσίασε με τον χαιρετισμό του, καθώς μίλησε από καρδιάς και ζωγράφισε με αδρές πινελιές την προσωπικότητα του ανδρός, όπως τον εγνώρισε: «Ομως αν προσεγγίσει κανείς αυτά στα οποία αναφέρθηκε ο Αριστοτέλης και που έπαιξαν έναν κρίσιμο ρόλο και στα χρόνια της διαφώτισης (σ.σ.: ήθελε να πει «του Διαφωτισμού») αλλά και σε άλλους πολιτισμούς, τον αραβικό πολιτισμό, αντιλαμβάνεται το μέγεθος αυτής της απροσμέτρητης σε σκέψη προσωπικότητας. Μια προσωπικότητα που έδωσε το περιεχόμενο, λέγοντας ότι όταν το σώμα χάσει την ψυχή, πεθαίνει. Και όταν η πόλις δεν τηρεί τους νόμους, καταλύεται. Αυτά τα δύο στοιχεία καταγράφουν και καταδεικνύουν την ευρυμάθεια αλλά και την κριτική σκέψη αυτού του ανθρώπου». Συνόψισε δε, με ασυνήθιστη για τα μέτρα του ποιητικότητα, το νόημα της αριστοτελικής σκέψης για την αστυνομία: «Η αστυνομία υπηρετεί μια ευνομούμενη πολιτεία χωρίς υπερβολές, αλλά και χωρίς ραθυμία. Ούτε υπερβολή, ούτε ραθυμία. Μέτρο και αρμονία…». (Η αυθόρμητη ρίμα και η ενστικτώδης αίσθηση του μέτρου, που διακρίνω στο ύφος του υπουργού, με υποχρεώνουν να τολμήσω να του απευθυνθώ προσωπικώς και να ζητήσω αυτό το κομμάτι της ομιλίας του να το δουλέψει σε στίχους που να μελοποιούνται. Πρέπει!)
Ούτε ο κ. Τόσκας είναι ειδικός· είναι όμως υποστράτηγος ε.α. Τεθωρακισμένων. Με την τακτική του Blitzkrieg, διέσπασε την αμυντική γραμμή του θέματος και προχώρησε σαν αστραπή στον στρατηγικό στόχο, ως άλλος Γκουντέριαν. (Συγγνώμη, στρατηγέ. Οχι εσείς, κ. Τόσκα. Στον Γκουντέριαν μιλούσα…) Ο υπουργός δήλωσε ευθύς εξαρχής ότι βρίσκει «τις ιθύνουσες κατευθύνσεις που αποτελούν παιδαγωγική αφετηρία και για το έργο των Σωμάτων Ασφαλείας σήμερα», όχι μόνον, «κατά την ταπεινή μου άποψη, μονοδιάστατα από τα Πολιτικά του Αριστοτέλη, αλλά και από τον συνδυασμό τους με τα Ηθικά Νικομάχεια».
Κατόπιν αυτού, το κοινό –στρατηγοί, ανώτεροι αξιωματικοί, πολιτευτές, ένας αρχιμανδρίτης που εκπροσωπούσε τον Μακαριώτατο– παραδόθηκε στη σαγήνη του αριστοτελικού λόγου διά στόματος Τόσκα. Ο υπουργός φώτισε με έναν νέο τρόπο τον διπλό ρόλο του νόμου και της δημόσιας τάξης – ένα θέμα στρυφνό, για το οποίο ο ίδιος ο Ρoλς είχε δηλώσει ότι μπερδεύεται. Οχι όμως ο κ. Τόσκας: «Αφενός, αποσκοπούν στην εύρυθμη συνύπαρξη ατόμου και κοινωνίας, κοινωνικός ρόλος και, αφετέρου, συγκροτούν την κοινωνία των πολιτών, πολιτικός ρόλος». Η πράγματι εμβριθής ομιλία του υπουργού κατέληξε με μια απροσδόκητη βολίδα –ένα Πάρθιο βέλος, αν προτιμάτε– προς ιδεολογικούς αντιπάλους: «Εχω υπόψη μου ότι μέχρι και κάποιοι θιασώτες του λεγόμενου νεοφιλελευθερισμού επιχείρησαν να τον εντάξουν στους συνηγόρους του. Ισχυρίζονται, παραδείγματος χάρη, ότι ο Αριστοτέλης αφαίρεσε από το κράτος τοn ρυθμιστικό οικονομικό του ρόλο. Πρόκειται για ξεκάθαρη διαστρέβλωση».
Η έκπληξη, εντούτοις, της εσπερίδας ήταν ο χαιρετισμός του αρχηγού της Ελληνικής Αστυνομίας, αντιστρατήγου Κωνσταντίνου Τσουβάλα, ο οποίος αποκάλυψε ένα ύφος ανθηρό, αισθησιακό και πλούσια διακοσμημένο, ικανό για μοναδικές πτήσεις λυρισμού. Αν παρομοίαζα τον λόγο του κ. Τόσκα με δωρικό κίονα, τότε ο γλαφυρός, τρόπον τινά ασιατικός, λόγος του στρατηγού Τσουβάλα είναι ο κορινθιακός κίων. Ο αρχηγός ξεκίνησε επαινώντας την οργανωτική αρχή της εσπερίδας για «το εξαιρετικής επιλογής θέμα “Αστυνομία και Αριστοτελική φιλοσοφία”, το οποίο αναπόδραστα παραπέμπει στη στενή εννοιολογική σχέση της αστυνομίας με βασικές αρχές και θέσεις του ηθικοπλαστικού στοχασμού του μεγάλου και πάντα επίκαιρου Ελληνα φιλοσόφου, του διαχρονικού οικουμενικού στοχαστή, του Αριστοτέλη». Φιλοπαίγμων κατά τη σκέψη και γόνιμος κατά τη φαντασία ο αρχηγός, υπέκυψε κάποιες φορές στον πειρασμό να παραθέσει εν παρόδω γενικότερου ενδιαφέροντος φιλοσοφικούς στοχασμούς, διατυπωμένους με λυρισμό και τολμηρές μεταφορές, όπως αυτή που χρησιμοποιεί για τη σκέψη του Αριστοτέλη, που «έχει διαχρονικά αποδειχτεί πρόθυμη και υπάκουη θεραπαινίδα του ανθρώπου, σ’ όλα τα βήματα της μακραίωνης διαδρομής του». Και επειδή, φυσικά, είναι και όμορφη η σκέψη του Αριστοτέλη, υφίσταται από τον εκάστοτε κύριο της αυτό που υφίσταται κάθε όμορφη, πρόθυμη και υπάκουη θεραπαινίδα – λέω εγώ.
Η επίδειξη πνεύματος που παραπέμπει στα περίφημα φιλολογικά σαλόνια του 18ου αιώνα δεν είναι, βέβαια, παρά μiα τεχνική παραπλάνησης· διότι, στο τέλος, σε ύφος πανηγυρικό που προκαλεί τον ρήτορα να δοκιμάσει τη δύναμη των πνευμόνων του, ο αρχηγός ανακηρύσσει τον Αριστοτέλη ως ούτως ειπείν «προστάτη φιλόσοφο» της αστυνομίας: «Ο άνθρωπος που διακήρυξε και δίδαξε, που έγραψε και βίωσε, ότι η ηθική αρετή είναι ζήτημα επιλογής καθοδηγούμενης από τον ορθό λόγο, δεν θα μπορούσε παρά να έχει ως σύνθημά του το ήθος, τη συνέπεια και την πολιτική ευθύνη του κοινωνικού σώματος. Και ο άνθρωπος αυτός δεν θα μπορούσε παρά να αποτελεί ταγό και οδηγό της αστυνομικής δράσης που και αυτή στοχεύει στην πολιτική αυτάρκεια και υπηρετεί το όραμα της αριστοτελικής πολιτικής σκέψης».
ΥΓ. Για τυχόν επιλήσμονες να υπενθυμίσω ότι διάγωμεν επισήμως «Ετος Αριστοτέλη». Και όπως βλέπετε, του δίνουμε και καταλαβαίνει. Τι σόι γνήσιοι απόγονοί του θα ήμασταν;
