Η ανάγκη στρατηγικής αναθεώρησης στην εθνική άμυνα
Θάνος Π. Ντόκος
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Για μια χώρα που βρίσκεται σε μια «δύσκολη γειτονιά», όπως η Ελλάδα, οι Ενοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.) αποτελούν ένα από τα βασικότερα «εργαλεία» αντιμετώπισης απειλών και διαχείρισης κρίσεων.
Επειδή στην περίπτωση της χώρας μας οι λόγοι διατήρησης ισχυρών Ε.Δ. δυστυχώς δεν έχουν ακόμη εκλείψει και για το ορατό μέλλον η αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα παραμένει απαραίτητη για την εθνική ασφάλεια, είναι σαφής η ανάγκη χάραξης μιας νέας αμυντικής πολιτικής, που θα λαμβάνει υπόψη το διαμορφούμενο παγκόσμιο και περιφερειακό περιβάλλον ασφαλείας, τις νέες τεχνολογίες, οργανωτικές δομές και μοντέλα εκπαίδευσης, αλλά και τα νέα εσωτερικά οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα. Η ανάγκη για μια πιο συμμαζεμένη, από πλευράς ανθρώπινων και οικονομικών πόρων, και ταυτόχρονα πιο ορθολογική και αποτελεσματική δομή δυνάμεων προηγήθηκε χρονικά της παρούσας κρίσης. Δυστυχώς, συντεχνιακού και τοπικιστικού τύπου αντιρρήσεις, σε συνδυασμό με μακροχρόνια φαινόμενα πολιτικής αδράνειας και ολιγωρίας, εμπόδισαν την υλοποίηση των αλλαγών που θα έπρεπε να έχουν γίνει εδώ και πολλά χρόνια. Η παρούσα περίοδος θα πρέπει να είναι περίοδος εκτεταμένης «μετεξέλιξης και προσαρμογής». Μετεξέλιξη σε ό,τι αφορά τις δομές, το σχήμα, τα μεγέθη και τις μεθόδους και προσαρμογή σε ό,τι έχει σχέση με τα νέα οικονομικά δεδομένα και τους σημαντικά περιορισμένους, σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν, πόρους. Κεντρικό στόχο θα πρέπει να αποτελέσει η μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των διατιθέμενων πόρων και η διατήρηση της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας, στοιχείο που ελπίζεται ότι θα βοηθήσει και στην επίλυση διαφορών μέσω της διπλωματίας. Ισως πήραμε μια μικρή ανάσα λόγω εξελίξεων στην άμεση γειτονιά μας, αλλά η γεωπολιτική και οικονομική συγκυρία θέτουν επιτακτικά μια σειρά ερωτημάτων όσον αφορά τη διάρκεια της θητείας και την επάνδρωση μονάδων –και ίσως απαιτηθεί επανεξέταση της διάρκειας της στρατιωτικής θητείας και αλλαγή συστήματος στράτευσης, μέτρα αντιδημοφιλή, αλλά ενδεχομένως αναγκαία–, την ανάγκη πρόσθετων αλλαγών στη δομή δυνάμεων, την επόμενη γενιά εξοπλιστικών προγραμμάτων (όσο και αν καθυστερήσει χρονικά), τη συμμετοχή σε ειρηνευτικές αποστολές, τον ρόλο μας στο ΝΑΤΟ, τυχόν συμμετοχή μας σε προσπάθειες δημιουργίας μιας ευρωπαϊκής αμυντικής ικανότητας και άλλες μορφές στρατιωτικής συνεργασίας με σύμμαχες χώρες.
Αυτή η νέα αμυντική πολιτική μπορεί να προκύψει μόνο από μια ουσιαστική διαδικασία στρατηγικής αναθεώρησης (Strategic Review). Οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από χώρες με αξιόλογη στρατιωτική ικανότητα και οργάνωση, που υλοποιούν διαδικασίες στρατηγικής αναθεώρησης σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Η προτεινόμενη διαδικασία αναθεώρησης θα πρέπει να εξετάσει μια σειρά βασικών ερωτημάτων (εξελισσόμενο διεθνές περιβάλλον, εκτίμηση απειλής, συνεργατική αξιοποίηση υπόλοιπων συντελεστών εθνικής ισχύος, ρόλος και αποστολές Ε.Δ., ζητήματα δομής, εκπαίδευσης, στελέχωσης, εξοπλισμών και αμυντικής βιομηχανίας) και να παρουσιάσει συγκεκριμένες και ρεαλιστικές προτάσεις για την αποτελεσματικότερη λειτουργία των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και τη διατήρηση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας μας σε μια εξαιρετικά δύσκολη πολιτική και οικονομική συγκυρία.
*Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
