Η Χάλκη, κέλευσμα για μία άλλη ζωή
Εμπειρία ανεξίτηλη και επανεκκίνηση ζωής, με κυρίαρχο το περιβάλλον και την αξία του ανθρώπου
Του Νίκου Θυμάκη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Το πλοίο από το Kabatas στην Πόλη, πλησιάζει στον ντόκο... Εχοντας μεταφέρει στη διαδρομή των 75 λεπτών όλη την αύρα της Προποντίδας και περνώντας από την Πρώτη (Kinaliada), την Πίτα (Kasikada) και την Αντιγόνη (Burgazada), η Χάλκη (Heybelyada = νησί που μοιάζει με... σαμάρι) είναι έτοιμη να μας υποδεχθεί.
Εμβληματική και δεσπόζουσα στην κορυφή του καταπράσινου λόφου, η Θεολογική Σχολή με την Ιερά Μονή της Αγίας Τριάδας, φάρος άσβεστος της Ορθοδοξίας και όχι μόνο, έχει στα πόδια της τον οικισμό των 3.000 περίπου κατοίκων, υπάκουο ποίμνιο στη μεγαλοσύνη της και την ουμανιστική της δυναμική. Το νιώθεις όταν κατεβαίνεις στο λιμάνι, ακριβώς όπως μου ανέφεραν ο Ιγνάτιος και ο Βασίλης στην Ελλάδα, μεγαλωμένοι εκεί, αλλά ποτέ επιστρέφοντες: «Θα σε γοητεύσει... Τι να πρωτοπούμε για τη γαλήνη, τις μυρωδιές και τις μορφές των ανθρώπων, ευγενικές το δίχως άλλο... Αχ! η Χάλκη μας...».
Ο Αγιος Νικόλαος
Διασχίζοντας τα στενά σοκάκια (sokak, ο δρόμος στα τουρκικά) βλέπουμε ελληνικές πινακίδες (π.χ. Φαρμακείο) και τον ναό του Αγίου Νικολάου με το παρεκκλήσιο της Αγίας Παρασκευής. Λιτός και απέριττος, σε καθηλώνει με την κατανυκτική ατμόσφαιρα που εμπνέει η απλή του μορφή, το αναμμένο καντήλι και τα λίγα κεριά που φωτίζουν τις παλιές εικόνες... Ενας παππούς σηκώνει τη μικρή του εγγονή για να φτάσει το περίτεχνο χάλκινο μανουάλι και να αποθέσει το κερί, θυμίζοντάς μου ανεστραμμένη ως προς τους ρόλους μία από τις τελευταίες σκηνές της «Πολίτικης Κουζίνας», όπου ο πρωταγωνιστής, εγγονός ως γενιά, ανασηκώνει έναν παππού για να φτάσει να ανάψει το κερί του στη Ζωοδόχο Πηγή του Μπαλουκλή, συμβολική ενέργεια της φλόγας που κρατάν οι γενιές των Ρωμιών στην Πόλη. «Οι νέοι πρέπει να μάθουν και να αγαπήσουν τη Χάλκη», μου ψιθυρίζει ο ευγενής κύριος ενώ βγαίνω από την εκκλησία, γεμάτος ελπίδα και παρασυρόμενος από το άρωμα της «ροδοδάφνης», δηλαδή της διπλής ροζ πικροδάφνης, χαρακτηριστικής του νησιού. «Η ροδοδάφνη ήταν το φυτό που δέσποζε στη Χάλκη και στο περιχείλωμα της Θεολογικής Σχολής», μου είχαν αναφέρει στη μικρή έρευνα που έκανα για την κηποτεχνία στη Χάλκη, τόσο ο Ιγνάτιος (που είναι γεωπόνος) όσο και ο Βασίλης (σπούδαζε στη Σχολή το 1969). Οργιώδεις βουκαμβίλιες (και οι σπάνιες κόκκινες!), σοφόρες, ακακίες Κωνσταντινουπόλεως, βελανιδιές, πλατάνια, καραγάτσια, ιβίσκοι και πολλές τριανταφυλλιές, δίνουν την εντύπωση μιας ατελείωτης δροσερής γειτονιάς, που παίρνει χρώμα από τα πολλά γεράνια, τις ορτανσίες και τις χαρακτηριστικές γαρδένιες στα βαρέλια. Ναι, η Χάλκη είναι μία «γειτονιά» που ζουν μόνιμα περί τους 60 Ρωμιούς.
«Το καλοκαίρι γίνονται περίπου 300...» μας λέει η κ. Αλίκη, φιλεύοντας ατελείωτα πολίτικα γλυκά και ευγενικά ζητώντας στον γεωπόνο - επισκέπτη «μία κόκκινη βουκαμβίλια, μικρούλα όταν θα ξανάρθεις σε παρακαλώ, έχουν χαθεί, θα τη μεγαλώσω εδώ». Η γειτονιά είναι στα παράθυρα και στον δρόμο, παντού παίζουν παιδιά, ενώ τα «φαετόνια» (αμαξίδια τύπου «Φαέθων») ρυθμικά δίνουν το σήμα ότι κάποιος καινούργιος επισκέπτης ήρθε στο νησί. Στη Χάλκη δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα, μόνο ποδήλατα και... καροτσέρηδες. Είναι μέρος ήσυχο, κυριαρχούμενο από την ατμοσφαιρική παρέμβαση του ξύλινου στοιχείου των σπιτιών με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, ενίοτε μελαγχολικό, με έναν ιδιαίτερο «εσωτερισμό» που δίνει τόσο η παρουσία της Θεολογικής Σχολής όσο και ο «Πιτυούς», ο πευκώνας δηλαδή που πνίγει το νησί στο πράσινο.
Σπάρτα, δάφνες, πεύκα
«Κατηφοριά ποτέ καμιά σε κορυφές δεν ανεβαίνει...» έλεγε ένα παλιό κατασκηνωτικό τραγούδι. Ομαλή η ανηφόρα μέσα στη μεσογειακή βλάστηση με τα σπάρτα, τις δάφνες, τους φλόμους και τα πεύκα, που οδηγεί στη θύρα της Θεολογικής Σχολής και τον κήπο με τους υπεραιωνόβιους κέδρους. Αυτούς, που συμβολίζουν την εγκράτεια και οδηγούν εντός. Οι μορφές των Πατέρων, προεξέχοντος του Σεβασμιωτάτου κ.κ. Ελπιδοφόρου, Μητροπολίτου Προύσης και Ηγουμένου της Ι.Μ. Αγίας Τριάδος, δίνουν το στίγμα της Χάλκης στον επισκέπτη: τόπος αναφοράς και κατάνυξης, χαράς εν Κυρίω, μέτρου και δημιουργίας...
Η επίσκεψη στη Χάλκη και η ενασχόληση για τη μελέτη του κήπου ήταν εμπειρία ζωής και αποτελεί εφαλτήριο για νέα προσέγγιση του τρόπου σκέψης από την ώρα που το πλοίο έλυσε τον κάβο από τον ήσυχο καλό λιμένα της. Ενα «ευχαριστώ» προς αυτούς που με επέλεξαν (ιδιαίτερα την κ. Τζώρτζη από το Πανεπιστήμιο Nepolis Πάφου) αλλά και τους συνεργάτες που ακάματα δουλέψαμε γι’ αυτό, είναι λίγο. Η Χάλκη, τους έβαλε στην προσευχή μου... Εκεί, βρίσκεις γαλήνη, βρίσκεις ψυχή. Αποκτάς συνοδοιπόρους για μία ζωή...
Αυτή είναι η Χάλκη.
* Ο κ. Νίκος Θυμάκης είναι γεωπόνος.
