Η κρυφή γοητεία της βίας και οι εκλογές
Tου Στέφανου Κασιμάτη
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_29/04/2012_439809)
«Εχω την πιο φιλήσυχη ιδιοσυγκρασία. Οι επιθυμίες μου είναι: Μια ταπεινή καλύβα με αχυρένια στέγη, αλλά με ένα καλό κρεβάτι, καλή τροφή, γάλα και βούτυρο πολύ φρέσκα, λουλούδια στο παράθυρό μου, λίγα όμορφα δένδρα μπροστά από την πόρτα μου· και αν ο καλός Θεός θέλει να με κάνει απολύτως ευτυχή, θα μου δώσει την ηδονή να δω έξι ή επτά από τους εχθρούς μου κρεμασμένους από αυτά.
Η καρδιά μου θα τους λυπηθεί και προτού πεθάνουν θα τους συγχωρήσω όλες τις αδικίες που μου έκαναν στη ζωή τους. Ναι, πρέπει να συγχωρούμε τους εχθρούς μας, όχι όμως προτού κρεμαστούν». (Χάινριχ Χάινε, «Σκέψεις και εμπνεύσεις»).
Είναι οι τελευταίοι από τους οποίους θα περίμενα ποτέ να το ακούσω. Ανθρωποι που θα τους περιέγραφα μετριοπαθείς, λογικούς και καλλιεργημένους. Και όμως, στις συζητήσεις που κάνουμε -όπως όλοι μας φαντάζομαι- για τις εκλογές, την ψήφο μας και τα συναφή, αν τους ερεθίσεις με τον κατάλληλο τρόπο, θα τους εκμαιεύσεις την παραδοχή ότι, ναι, δεν θα τους ενοχλήσει αν δουν τη Χρυσή Αυγή στη Βουλή. Δεν θα την ψηφίσουν, προς Θεού! Και, βεβαίως, την απεχθάνονται! Αλλά δεν θα τους πειράξει να εκλεγεί. Γιατί;
Το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής το γέννησε η αδιαφορία της πολιτείας για το γκέτο του Αγίου Παντελεήμονα. Οι ψωμωμένοι τύποι με τα ξυρισμένα κρανία και τα μαύρα μπλουζάκια, που κάποτε μετά βίας συγκέντρωναν ένα πλήθος των 300 ατόμων σε εκδηλώσεις για τα Ιμια, κάλυψαν το κενό που άφησε το κράτος στις τριτοκοσμικές γειτονιές του κέντρου ή το υποκατέστησαν εκεί όπου αδιαφορούσε. Συνοδεύουν τους ηλικιωμένους στην τράπεζα, περιπολούν αποτρεπτικά στους νυχτερινούς δρόμους, αναλαμβάνουν δωρεάν ακόμη και την απολύμανση διαμερισμάτων τα οποία οι ιδιοκτήτες τους έχουν αφήσει κλειστά. (Αφού πρώτα φροντίσουν για την έξωση των λαθρομεταναστών που τα έχουν καταλάβει...) Τηρουμένων των αναλογιών, παρέχουν κοινωνικές υπηρεσίες στους αδύναμους, στο πρότυπο της Χεζμπολά στις περιοχές των σιιτών στον Λίβανο, της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας ή του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ευημερίας του Ερντογάν στα πρώτα του βήματα. Θέλεις δεν θέλεις, αν είσαι καταδικασμένος να ζεις σήμερα στον Αγιο Παντελεήμονα αυτή είναι η πραγματικότητα. Και επειδή το αγαθό της ασφάλειας υπερβαίνει ιδεολογίες και θεωρίες, στα δημοτικά διαμερίσματα που αντιμετωπίζουν τη μεγαλύτερη συσσώρευση λαθρομεταναστών η Χρυσή Αυγή έπιασε στις δημοτικές εκλογές ποσοστά ώς και 35%.
Ωστόσο, οι συνθήκες στις γειτονιές του υποβαθμισμένου κέντρου δεν εξηγούν τη ραγδαία εξέλιξη της Χρυσής Αυγής από περιθωριακή ομάδα της ακροδεξιάς με νεοναζιστικές τάσεις σε συνδυασμό που διεκδικεί με αξιώσεις την είσοδό του στη Βουλή. Ούτε οι άνθρωποι της ανώτερης μεσαίας τάξης, στους οποίους αναφέρθηκα παραπάνω, επηρεάζονται από τον ρόλο της οργάνωσης στον Αγιο Παντελεήμονα. Κάτι άλλο είναι που τους κάνει όχι απλώς να μη φοβούνται, αλλά να θέλουν -ανομολόγητα έστω- να δουν τη Χρυσή Αυγή στη Βουλή. Τι είναι αυτό;
Εχω την εντύπωση ότι, σε ένα πρώτο επίπεδο, η στάση τους είναι η αντίδραση στο φαινόμενο της αριστερής βίας, που εισήγαγε στην πολιτική και κοινωνική ζωή ο ΣΥΡΙΖΑ με τους κουκουλοφόρους του τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Οι οπαδοί του ΚΚΕ μπορεί να φρίττουν όταν οι τρίτοι τους βάζουν στο ίδιο καλάθι με τα γκρουπούσκουλα των Εξαρχείων, αλλά για τους μη ανήκοντες στην Αριστερά οι διαφορές της μαρξιστικής θεολογίας είναι εξίσου ασήμαντες με τους προβληματισμούς των θεολόγων του Μεσαίωνα για το φύλο των αγγέλων. Αν οι προστατευόμενοι του ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να καίνε την Αθήνα και να δολοφονούν τους εργαζομένους της Marfin χωρίς να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες, είναι επειδή το ΚΚΕ άνοιξε τον δρόμο, κάνοντας αποδεκτή καθημερινότητα την κατάληψη των δρόμων από τον κομματικό στρατό του κάθε τρεις και λίγο. Ετσι φθάσαμε στο σημείο, όπου ακούς: «Γιατί να είναι το ΚΚΕ στη Βουλή και όχι η Χρυσή Αυγή;». «Επειδή το ΚΚΕ το συνηθίσαμε», όπως λέει ένας φίλος, με την απλότητα της σοφίας.
Ομως, ακόμη βαθύτερα από το πρώτο επίπεδο, νομίζω ότι η απάντηση βρίσκεται στη σκέψη του Χάινε, την οποία παρέθεσα στην αρχή του σημειώματος. Ο μεγάλος Γερμανοεβραίος ποιητής χρησιμοποιεί τον αστεϊσμό για να εκφράσει μία από εκείνες τις αλήθειες που ο πολιτισμός μας επιβάλλει να αρνούμεθα: Οσο και αν η κουλτούρα του Διαφωτισμού έχει κολακεύσει τον ναρκισσισμό μας, η φύση μας έχει τη σκοτεινή πλευρά της. Εκεί ο καθένας μας θα βρει μέσα του τη ροπή προς τη βία, την επιθυμία της καταστροφής - αν θέλουμε να το θέσουμε με φροϋδικούς όρους, την ενόρμηση του θανάτου. Εναπόκειται στις συνθήκες της πραγματικότητας να εκδηλωθεί αυτή η πλευρά της φύσης μας.
Η οργή για τους πολιτικούς είναι η κατάσταση που χαλαρώνει τον καταναγκασμό της «πολιτισμένης» συμπεριφοράς στα μεσαία στρώματα. Την ώρα που οι ίδιοι δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν το στεγαστικό τους, βλέπουν τα υπερχρεωμένα κόμματα με αναίσχυντα τεχνάσματα να εξασφαλίζουν τη χρηματοδότησή τους. Και για ποιο λόγο χρηματοδοτούνται; Για να διεκδικούν ανεδαφικούς μαξιμαλιστικούς στόχους του χθες (αυτοδυναμίες και τα τοιαύτα...), που ούτε τα ίδια δεν τα πιστεύουν. Το αποτέλεσμα -για να το πω ευθέως- είναι αυτός ο «πολιτισμένος» κόσμος, όσο και αν ντρέπεται να το παραδεχθεί, να μην μπορεί να συγκρατήσει την επιθυμία του να δει τους πολιτικούς που ευθύνονται για τη σημερινή κατάντια να τρώνε ξύλο. Φυσικά, αυτοί οι άνθρωποι, ακόμη και αν τους δινόταν η ευκαιρία να κάνουν πράξη την επιθυμία τους, το πιθανότερο είναι ότι δεν θα έβρισκαν την εσωτερική δύναμη. Ομως οι Χρυσαυγίτες μπορούν.
Από την πλευρά των πολιτικών, παρατηρώ ότι διαισθάνονται αυτή την κατάσταση και προσπαθούν να την αποτρέψουν επισείοντας ως φόβητρο το ενδεχόμενο σκηνών στη Βουλή, όπως εκείνες που βλέπουμε συχνά πυκνά να εκτυλίσσονται στο κοινοβούλιο της Ν. Κορέας και γελάμε, επειδή αυτά συμβαίνουν πολύ μακριά για να μας αφορούν. Ακολουθούν, όμως, τη λάθος τακτική. Διότι η απόπειρά τους να φοβίσουν τους ψηφοφόρους με το φάσμα της βίας αποκαλύπτει μάλλον τον δικό τους φόβο· και η αποκάλυψη ερεθίζει ακόμη περισσότερο την κρυφή, εσωτερική ροπή του κόσμου προς τη βία.
Δεν τα γράφω αυτά, αγαπητοί αναγνώστες, για να σας προκαλέσω κυριακάτικα και κατανοώ ότι πολλοί θα ενοχληθείτε. Ο μόνος λόγος είναι ότι μου φαίνεται πως είναι μια όψη της πραγματικότητας που την αποφεύγουμε. Ας την κοιτάξουμε - και πρώτα απ' όλα μέσα σε μας τους ίδιους. Ας προσπαθήσουμε να την εξετάσουμε με ψυχραιμία. Είναι το πρώτο βήμα για να την ελέγξουμε και να μην επιτρέψουμε σε αυτή την πραγματικότητα να πάρει μορφές που δεν θα μας αρέσουν...
