"Aujourd'hui la Grèce, demain à qui le tour ?"
Σήμερα η Ελλάδα, αύριο ποιος έχει σειρά;
Σήμερα η Ελλάδα και οι Έλληνες βιώνουν μια Αρχαία Ελληνική Τραγωδία. Μια Νέμεση δίχως Κάθαρση. Η ιστορία, αυτή καθ αυτή, είναι απλή: Ένα πελώριο εξωτερικό χρέος, ένα δημόσιο έλλειμμα, διαρκώς αυξανόμενο από το 2007, και μια οικονομική κατάσταση επιδεινούμενη από το ξέσπασμα της κρίσης του 2008.
Όλα αυτά δεν θα είχαν επιστήσει την προσοχή των αγορών εάν η Ελλάδα δεν ήταν μέρος της Ευροζώνης. Διότι μέσω της Ελλάδας, είναι το Ευρώ το οποίο στοχοποιείται με τα CDS (στην αρχή ήταν ασφαλιστήρια συμβόλαια αλλά τώρα έγιναν εργαλεία κερδοσκόπων). Η διαπίστωση είναι εμφανής. Δεν πρόκειται για ένα καθαρά Ελληνικό πρόβλημα, του Ελληνικού χρέους αλλά για ένα Ευρωπαϊκό πρόβλημα του Ευρωπαϊκού χρέους. Η Ελλάδα έγινε ο αποδιοπομπαίος τράγος για να κρύψει ένα Ευρωπαϊκό πρόβλημα. Της επιβλήθηκαν μέτρα δημοσιονομικής ανάκαμψης, καταδικασμένα εξαρχής διότι ήταν κακά σχεδιασμένα, κακά προετοιμασμένα και βεβαίως κακά εφαρμοσμένα.
Η Ελλάδα πρέπει να κάνει προσπάθειες. Βεβαίως! Αλλά να υποστεί ένα ηλεκτροσόκ οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό, είναι άδικο. Επιβλήθηκε μια συνθήκη έλλειψης ρευστότητας στην Ελληνική οικονομία, ενώ είναι βέβαιο ότι πρόκειται για ένα θέμα Ευρωπαϊκής φερεγγυότητας. Το να γίνει η Ελλάδα μια «ειδική περίπτωση», έδινε την δυνατότητα στην Ευρώπη να περιχαράξει το πρόβλημα σε μια οριοθετημένη περίμετρο κι έτσι να κερδίσει χρόνο καθώς της έλλειπαν τα θεσμικά «εργαλεία» για να αντιμετωπίσει την κρίση.
Το να κάνεις δακτυλοδεικτούμενη μια χώρα, σε μια κίνηση συλλογικής αλληλεγγύης είναι κατανοητό. Αλλά το να επιμένεις σε ρητορικές τέτοιου τύπου, είναι αναξιοπρεπές. Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι Ελληνική ιδιαιτερότητα δημιουργεί φανατισμό.
Ο ρητορικός ισχυρισμός «Η Ελλάδα είναι ιδιαίτερη περίπτωση» και η μεταχείρισή της σαν λεπρή είναι απαράδεκτος. Διότι είναι Λανθασμένος, Άδικος κι Επικίνδυνος.
Κατ αρχήν Λανθασμένος: Είναι λάθος να διαβεβαιώνει κανείς, ότι οι Έλληνες δεν δουλεύουν. Η Ελλάδα έκανε μια προσπάθεια χωρίς προηγούμενο το 2010 περιορίζοντας το δημόσιο έλλειμμά της κατά πέντε μονάδες για εκείνη τη χρονιά. Βεβαίως η χώρα χρειάζεται διαρθρωτικές αλλαγές του πολιτικού συστήματος και της δημόσιας διοίκησης, φορολογίας κ.λ.π. Αλλά πόσος χρόνος δόθηκε ώστε οι μεταρρυθμίσεις να έχουν αποτέλεσμα; Μπορεί κανείς να μεταμορφώσει σε δύο χρόνια μια χώρα σημαδεμένη από τριάντα ετών παραπλάνηση; Η συνταγή που επιλέχθηκε την οδηγεί στο μονοπάτι της ανάπτυξης ή στην βαθιά ύφεση, την κοινωνική αστάθεια και το πολιτικό χάος; Κάτω απ αυτές τις συνθήκες για τι ακριβώς κατηγορείται η Ελλάδα;
Είναι επίσης Άδικο: Η συνταγή που επιλέχθηκε και επιβλήθηκε ήταν η σωστή; Υπήρξε ένας θεσμοθετημένος Ευρωπαϊκός μηχανισμός για την διαχείριση του Ευρωπαϊκού χρέους; Λένε ότι οι φορολογούμενοι άλλων χωρών δεν πρέπει να χρηματοδοτούν τα Ελληνικά ελλείμματα. Βεβαίως. Αλλά τα ελλείμματα των μεν δεν είναι επίσης τα πλεονάσματα των δε; Τέλος για να σταματήσει αυτός ο φαύλος κύκλος δεν θα έπρεπε να εφαρμοστεί μια πολιτική που να δώσει ώθηση την ανάπτυξη στην Ελλάδα, έτσι ώστε να απελευθερωθούν οι εταίροι από το φόρτο της στήριξης;
Τέλος είναι Επικίνδυνο: Διότι είναι σαν να υπογράφεις τον ηθικό και πολιτικό θάνατο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ιστορία μας διδάσκει, ότι τέτοιες δηλώσεις έχουν συνήθως κακό τέλος. Είναι μάλιστα κατάκτηση του Ευρωπαϊκού πολιτισμού το ότι τις έχει εγκαταλείψει. Είναι επικίνδυνο να συμπεριφέρεσαι σαν σε παρία, σε μια ομάδα που λειτουργεί μέσα στην ομάδα, στην οποία υποτίθεται ότι υπάρχει αλληλεγγύη. Είναι μια ηθική ήττα. Σήμερα η Ελλάδα. Αύριο ποιος έχει σειρά;
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μοναδική ιστορία που εξέθρεψε την Ευρώπη από τα σπάργανά της. Δεν χρειάζεται η υπογραμμίσουμε την Ελληνική συμβολή στην φιλοσοφία, στην δημοκρατία και στην ακτινοβολία της Ευρώπης στον κόσμο.
Κατά την διάρκεια της μακράς ιστορίας της, η Ελλάδα βρέθηκε στο σταυροδρόμι διαφόρων σημαντικών μαχών και πάντα βρέθηκε με το μέρος του δικαίου: Το Βυζάντιο υπήρξε ο προμαχώνας της Ευρώπης για τον εξ Ανατολών κίνδυνο, η Ελληνική αντίσταση στους Ναζί συνετέλεσε στην Γερμανική ήττα, για να αναφέρουμε μόνο μερικά παραδείγματα. Η πρώτη σύγκρουση της εποχής της παγκοσμιοποίησης αντιπαραθέτει σήμερα τους κανόνες, με τις αγορές και η Ελλάδα βρίσκεται ξανά στις επάλξεις αυτού του πολέμου. Η Ευρώπη πρέπει να συμπεριφερθεί με αξιοπρέπεια στην Ελλάδα και δεν είναι μόνο για το συμφέρον της Ελλάδας αλλά επίσης και για το ίδιον συμφέρον της Ευρώπης. Πρέπει να σταματήσει να την τοποθετεί στο ρόλο του Ευρωπαίου παρία.
Aujourd'hui la Grèce et les Grecs vivent une tragédie grecque ; une Némésis sans catharsis. L'histoire en soi est simple : une énorme dette extérieure, un déficit public croissant surtout depuis 2007 et une situation économique encore aggravée depuis l'éclatement de la crise en 2008.
Tout cela pourtant n'aurait pas attiré l'intérêt des marchés si la Grèce ne faisait pas partie de la zone euro. Car, à travers la Grèce, c'est l'euro qui est visé dans les paris des credit default swaps (CDS). (Les CDS étaient à l'origine des contrats d'assurance mais sont devenus un outil de spéculation.) La constatation est évidente. Il ne s'agit pas que d'un problème grec, de dette grecque mais d'un problème européen, de dette européenne.
La Grèce a en effet servi de bouc émissaire pour cacher derrière elle un problème européen. Elle s'est vu imposer des plans de redressement budgétaire condamnés dès le départ parce que mal conçus, mal préparés et, bien sûr, mal exécutés.
La Grèce doit faire des efforts. Soit ! Mais subir un électrochoc à la fois économique, social et politique, cela est injuste. On a imposé une contrainte de liquidité à l'économie grecque alors qu'à l'évidence il s'agissait d'un problème de solvabilité européenne. Faire de la Grèce un cas à part permettait à l'Europe de contenir le problème dans un périmètre limité et ainsi de gagner du temps, alors qu'elle était dépourvue des armes institutionnelles pour faire face à la crise.
Mettre un pays en avant dans un geste collectif de solidarité peut se comprendre. Mais se laisser emporter par une telle rhétorique est indigne. Dans ces circonstances, l'exceptionnalisme grec exalte. La rhétorique de "la Grèce un cas à part" - et la traiter en lépreuse - est inacceptable, car cela est erroné, injuste et dangereux.
Erroné tout d'abord. Il est faux d'affirmer que les Grecs ne travaillent pas. La Grèce a consenti un effort sans précédent en 2010, en réduisant son déficit public de 5 points en une année. Certes, le pays a besoin de réformes structurelles du système politique, de l'administration publique et fiscale, etc. Mais de quels délais dispose-t-on pour laisser le temps aux réformes de faire sentir leur effet ? Peut-on transformer en deux ans un pays marqué par trente ans d'errance ? La formule choisie nous remet-elle sur le chemin de la croissance ou à la dépression profonde, à l'instabilité sociale, au chaos politique ? Dans ces circonstances, de quoi au juste accuse-t-on la Grèce ?
Injuste ensuite. La formule choisie et imposée est-elle la bonne ? Y avait-il un mécanisme européen institutionnel de gestion de la crise de la dette européenne ? On affirme que les contribuables des autres pays ne doivent pas financer les déficits grecs. Certes. Mais les déficits des uns ne sont-ils pas aussi les excédents des autres ? En outre, pour arrêter ce cercle vicieux, ne doit-on pas appliquer une politique propre à relancer la croissance en Grèce et, par là même, à libérer nos partenaires du fardeau de la solidarité ?
