Τράπεζες ανέτοιμες για... «ζωντανές διαθήκες»
Της Ζέζας Ζήκου
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_04/02/2012_426060)
«Δεν πρόκειται να δεχθώ η κεφαλαιακή ενίσχυση των ελληνικών τραπεζών να γίνει χωρίς την έκδοση κοινών μετοχών υπέρ του Δημοσίου», δήλωσε με πατριωτικόν ύφος ο Παπανδρέου.
Και γέλασε το παρδαλό κατσίκι καθώς την περίπτωση αυτή που ουσιαστικά οδηγεί στην κρατικοποίησή τους την έχει αποκηρύξει κατηγορηματικά η τρόικα, προτείνοντας η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών να γίνει με κοινές άνευ ψήφου, ενώ κερδίζει έδαφος η επιλογή των μετατρέψιμων ομολόγων. Το πώς θα την γλιτώσουν οι ελληνικές τράπεζες έχει αναδειχθεί σε τεράστιο ζήτημα ζωτικής σημασίας χρηματοδότησης που απαιτείται λόγω των ζημιών από το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων και τα επισφαλή δάνεια που έδειξε η έρευνα της BlackRock.
Ηδη η κρίση βαθαίνει απελπιστικά, μετατρέποντας τράπεζες και επιχειρήσεις σε «ζόμπι», δηλαδή σε ζωντανούς - νεκρούς οργανισμούς που μπορούν και λειτουργούν μόνο με κρατικά κεφάλαια στήριξης. Η κρίση χρέους έχει καταστεί ο μεγαλύτερος εχθρός τους.
Τα προβλήματα των χωρών του Νότου –Ελλάδας, Ισπανίας και Πορτογαλίας– συγκαλύφθηκαν από την πιστωτική έκρηξη. Οταν, όμως, ξέσπασε η κρίση, η υποβόσκουσα αδυναμία των δημοσίων οικονομικών και των εμπορικών τους θέσεων τέθηκε σε κοινή θέα. Η κρίση χρέους σε περίοδο επικίνδυνης ακόμη δοκιμασίας για τις οικονομικές συνθήκες και την απασχόληση πήρε επικίνδυνες διαστάσεις. Η οικονομική ζωή αδυνατεί να επιστρέψει στον κανονικό της ρυθμό, όπως ήταν στο παρελθόν. Η Ευρωζώνη είναι διχασμένη και βιώνει μια ανείπωτη κρίση, αναζητώντας την οικονομική ενοποίηση. Η νομισματική ενοποίηση δεν έχει δημιουργήσει μια ευρωπαϊκή οντότητα ικανή να αντικαταστήσει ή έστω να συμπληρώσει τις εθνικές οντότητες.
Το τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης συνεχίζει να αιμορραγεί παρά τον πακτωλό χρήματος και η κρίση έχει βυθίσει στα χρέη κυβερνήσεις και λαούς. Φαντασθείτε το μέγεθος της αποτυχίας όταν ήδη έχουν παρέλθει τρία χρόνια κρίσης του τραπεζικού συστήματος και οι τραπεζίτες της ΕΚΤ εξακολουθούν και ρίχνουν «τζάμπα» χρήμα στις τράπεζες. Η ένστασή μου είναι ότι το χρήμα αυτό θα πρέπει να το ρίξουν κατ’ ευθείαν στην πραγματική οικονομία. Ο πακτωλός αυτός της συνεχούς ρευστότητας αγκαλιάζεται από τις τράπεζες και τις αγορές μ’ έναν επικίνδυνο κυνισμό. Και αυτό αναδεικνύει την αποτυχία των κεντρικών τραπεζιτών. Ο ρόλος τους –ο παραδοσιακός τους ρόλος– είναι του «τελευταίου δανειστή» (lender of last resort) και αυτός έχει ξεφτίσει. Η ένστασή μου είναι ότι το χρήμα αυτό θα πρέπει να το ρίξει κατ’ ευθείαν στην πραγματική οικονομία.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται με μονότονη συχνότητα. Πρώτα ήταν τα κρατικά δάνεια. Εύκολα ξεχάσαμε π. χ. τον υπερδανεισμό της Βραζιλίας στη δεκαετία του 1980, που κόντεψε να γκρεμίσει τη Citibank. Χρειάστηκε κρατική παρέμβαση σε επίπεδο κεντρικών τραπεζών και διεθνών οργανισμών (IMF και World Bank) για να σωθεί το σύστημα.
Δεύτερο κρούσμα, τα junk bonds του Milken και τα leveraged buyouts της KKR (θυμάστε την εξαγορά της Nabisco για 22 δισ. δολάρια;), όταν οι επενδυτές μαζεύονταν κάθε μήνα για να γιορτάσουν τις υπερβολές τους. Η κατάληξη ήταν η κρίση του 1987. Ακολούθησε η «φούσκα» των μετοχών της Νέας Οικονομίας και του NASDAQ, που παρέσυρε το σύνολο των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας ανά τον κόσμο. Κατάληξη γι’ αυτό, η κρίση του 2000.
Αμείλικτη προβάλλει πλέον η άποψη: Γνωρίζοντας ότι πάντα υπάρχει «σωσίβιο», αδιαφορούν, ενώ θα πρέπει κάποτε μερικοί να πληρώσουν για τα λάθη τους. Αντί οι τραπεζίτες της ΕΚΤ να προσπαθούν συνεχώς να εφευρίσκουν τρόπους για να αυξάνουν τη ρευστότητα στο τραπεζικό σύστημα, τουλάχιστον θα πρέπει να επιλέγουν λύσεις που ωφελούν την πραγματική οικονομία. Διαφορετικά, είναι περιττοί...
