Ενα κοίτασμα που αλλάζει τον ενεργειακό σχεδιασμό
ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΕΔΟΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Σε επαναπροσδιορισμό του ενεργειακού σχεδιασμού στην ανατολική Μεσόγειο, που συμπαρασύρει την Κύπρο και υπό προϋποθέσεις την Ελλάδα, οδηγεί η ανακάλυψη του κοιτάσματος φυσικού αερίου Ζορ στην Αίγυπτο.
Η ανακάλυψη και ο προσδιορισμός του από την ιταλική εταιρεία ENI, τον περασμένο Αύγουστο, έγινε αφορμή για πολλές επαφές, προκειμένου να διερευνηθεί πώς μπορεί να γίνει η συνδυαστική εκμετάλλευση των κοιτασμάτων που υπάρχουν σε Αίγυπτο, Ισραήλ και Κύπρο. Από την προσοχή της Αθήνας δεν πέρασε απαρατήρητη η περιοδεία του επικεφαλής της ENI Κλαούντιο Ντεσκάλτσι στην περιοχή.
Ο κ. Ντεσκάλτσι συναντήθηκε κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα, διαδοχικά, με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Ν. Αναστασιάδη, τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου, συζητώντας μαζί τους τις διάφορες δυνατότητες που υπάρχουν για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων στις Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες (ΑΟΖ) των τριών χωρών. Ο ενεργειακός σχεδιασμός στην ευρύτερη περιοχή συζητήθηκε και κατά την επίσκεψη του κ. Αλέξη Τσίπρα στο Ισραήλ, όπου ο κ. Νετανιάχου έθεσε και στον Ελληνα πρωθυπουργό τις πρωτοβουλίες και τα βήματα που προτίθεται να ακολουθήσει.
Οι συγκεκριμένες διασταυρούμενες επαφές είναι, φυσικά, σε γνώση και της Αθήνας και παρακολουθούνται στενότατα από το υπουργείο Εξωτερικών και τον κ. Ν. Κοτζιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία, τα οποία συγκεντρώνει η ελληνική διπλωματία, διαμορφώνονται τέσσερα βασικά σενάρια που εξετάζονται από το Ισραήλ, την Κύπρο, την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Η «Κ» αποκαλύπτει σήμερα την ανάλυση στην οποία έχουν προχωρήσει οι αρμόδιες διπλωματικές αρχές.
Πρώτη λύση: Να χρησιμοποιηθεί ο ήδη υπάρχων αγωγός, ο οποίος συνδέει το Ισραήλ με την Αίγυπτο. Εφόσον προκριθεί αυτή η λύση, το φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα Αφροδίτη (Κύπρος) και Λεβιάθαν (Ισραήλ), καθώς επίσης και το μικρότερο Ταμάρ (Ισραήλ), θα μεταφέρεται μέσω του συγκεκριμένου αγωγού στη Δαμιέττη της Αιγύπτου, όπου υπάρχει ήδη σταθμός υγροποίησης φυσικού αερίου (LNG-Liquified Natural Gas). Στο λιμάνι της Δαμιέττης θα καταλήγει και ο μελλοντικός αγωγός που θα οδηγεί το φυσικό αέριο από το κοίτασμα Ζορ εντός της βορειοδυτικής ΑΟΖ της Αιγύπτου και από εκεί προς την αιγυπτιακή ενδοχώρα.
Είναι γνωστό ότι οι Αιγύπτιοι επιθυμούν να καλύψουν με το τεραστίων διαστάσεων κοίτασμα Ζορ τις αυξημένες ανάγκες της χώρας τους. Το συγκεκριμένο σενάριο συζήτησαν ενδελεχώς κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στην Ιερουσαλήμ οι κ. Νετανιάχου και Αναστασιάδης. Σε περίπτωση προώθησης αυτής της λύσης, η ιταλική ENI δεν θα αποτελέσει τη μοναδική εταιρεία που θα εμπλακεί στην άντληση και τη διακίνηση των κοιτασμάτων της περιοχής. Εκ των πραγμάτων αναμένεται να εμπλακούν η αμερικανική Noble, η ισραηλινή Delec και η βρετανική BG.
Δεύτερη λύση: Η δημιουργία τερματικού σταθμού υγροποίησης στην Κύπρο. Από εκεί θα μεταφέρεται με ειδικά πλοία προς τα λιμάνια που διαθέτουν τους απαραίτητους σταθμούς αποϋγροποίησης του LNG. Στο συγκεκριμένο σενάριο λαμβάνεται υπόψη το ενδεχόμενο να μεταφερθούν και τα αιγυπτιακά κοιτάσματα από το πλεόνασμα που πιθανώς προκύψει μετά την κάλυψη των αναγκών της Αιγύπτου. Στις επαφές Νετανιάχου-Αναστασιάδη δεν έγινε αναφορά στο συγκεκριμένο σενάριο, το οποίο θεωρείται και το πλέον αδύναμο τόσο από τις εμπλεκόμενες πλευρές όσο και από την ιταλική εταιρεία ENI.
Τρίτη λύση: Η τρίτη εναλλακτική συνιστά εν πολλοίς σύλληψη των Γάλλων της Edisson. Πρόκειται για την πρόταση κατασκευής ενός αγωγού που θα συνδέει Κύπρο - Κρήτη - ηπειρωτική Ελλάδα (πιθανότατα Πελοπόννησο). Οι Ιταλοί της ENI δεν είναι ιδιαιτέρως θετικοί επί της συγκεκριμένης λύσης, ωστόσο οι Γάλλοι της Edisson πραγματοποιούν αυτήν τη στιγμή μελέτη σκοπιμότητας (feasibility study) με την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που έχει εντάξει το σχέδιο ως ένα από τα Ευρωπαϊκά Ενεργειακά Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI -Projects of Common Interests). Αν και οι Ισραηλινοί θεωρούν ότι το συγκεκριμένο εγχείρημα δεν έχει μεγάλες πιθανότητες υλοποίησης, θα το υποστήριζαν εφόσον η Ε.Ε. το χρηματοδοτούσε. Και τούτο διότι θεωρούν ότι με αυτό το έργο θα επιτύγχαναν την απευθείας διασύνδεσή τους με την αγορά της Ε.Ε., εξασφαλίζοντας στρατηγικά πλεονεκτήματα, κάτι που, σύμφωνα με πληροφορίες, αναφέρθηκε ακροθιγώς και στην πρόσφατη συνάντηση Νετανιάχου-Αναστασιάδη.
Τέταρτη λύση: Πρόκειται για τη λύση μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας. Οσοι παρακολουθούν στενά τις συζητήσεις γύρω από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου, γνωρίζουν ότι η συγκεκριμένη λύση είναι ευκολότερη και φθηνότερη, ωστόσο δεν συμβαδίζει με τη γεωπολιτική κατάσταση της περιοχής και την κάκιστη σχέση Ισραήλ και Τουρκίας. Με δεδομένη τη βούληση της Ιταλίας να διαδραματίσει (μέσω της ENI) ρόλο στην περιοχή, ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έθεσε, προ μηνών, το ζήτημα στον κ. Νετανιάχου, ο οποίος όμως επανέλαβε την παγίως αρνητική θέση του Ισραήλ επί του συγκεκριμένου σεναρίου. Είναι σαφές ότι, μετά την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους στη μεθόριο Συρίας-Τουρκίας, η πιθανότητα κατασκευής ενός αγωγού στη γειτονική χώρα απομακρύνεται ακόμη περισσότερο.
Η εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου αναμένεται να αποτελέσει κεντρικό ζήτημα κατά την τριμερή σύσκεψη Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ τον Ιανουάριο. Οι επαφές της Κύπρου με το Ισραήλ είναι τακτικότατες και πολύ στενές, με σκοπό, μεταξύ άλλων, να διευθετηθούν και κάποιες μικρές διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στις δύο χώρες για τον ακριβή προσδιορισμό της θέσης των κοιτασμάτων.
