Η Πορτογαλία βγαίνει από το τούνελ της κρίσης
SWATHA PATTANAILK, NEIL UNMACK / REUTERS
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Το χρέος της Πορτογαλίας θα μπορούσε να αποτελέσει τον «πρωταγωνιστή» ενός οικονομικού δράματος. Αλλά, αντίθετα από την Ελλάδα, είναι απίθανο να είναι το έναυσμα μιας νέας κρίσης στη χώρα.
Ενα μόλις χρόνο αφότου η Πορτογαλία εξήλθε από το σκληρό δανειοδοτικό πρόγραμμα που συνόδευε το πακέτο διάσωσης των 79 δισ. ευρώ, η οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης επί πέμπτο συναπτό τρίμηνο έως τα τέλη Ιουνίου και η ανεργία έχει υποχωρήσει αρκετά εδώ και ένα χρόνο. Αναλυτικότερα, το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 11,9% το δεύτερο τρίμηνο από το 13,7% το προηγούμενο και το 15,1% στις αρχές του 2014.
Επιπροσθέτως, η μικρή χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου έδειξε αρκετό σθένος στην πρόσφατη ελληνική κρίση, χωρίς να επηρεάζονται οι οικονομικές επιδόσεις της από τον κίνδυνο ενός Grexit. Αυτό φάνηκε από το γεγονός ότι η διαφορά αποδόσεων των πορτογαλικών ομολόγων από τα γερμανικά (spread) κυμαινόταν αρκετά χαμηλότερα από τα υψηλά επίπεδα που είχαν καταγραφεί το 2013-14. Μάλιστα, το υπουργείο Οικονομικών της Πορτογαλίας αποφάσισε την έκδοση 30ετών ομολόγων στις αρχές του έτους, αντλώντας 2 δισ. ευρώ με επιτόκιο 4,131%. Και στα τέλη Φεβρουαρίου προχώρησε στην άντληση 1,5 δισ. ευρώ με την έκδοση 10ετών ομολόγων στο ιστορικά χαμηλό επιτόκιο του 2,04%.
Η επενδυτική εμπιστοσύνη στην Πορτογαλία έχει ενισχυθεί και απεικονίζει την πρόοδο στις μεταρρυθμίσεις και το ευρύτερο πολιτικό περιβάλλον σταθερότητας. Η κυβέρνηση προχώρησε άμεσα και δεν χρονοτρίβησε ως προς τη συμμόρφωση του δημοσιονομικού ελλείμματός της, το οποίο μειώθηκε στο 4,5% του ΑΕΠ κατά τα τέλη του 2014. Δρομολόγησε, επίσης, μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και έδωσε το πράσινο φως στην ιδιωτικοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων. Οι εκλογές (στην Πορτογαλία) του Οκτωβρίου είναι πηγή αβεβαιότητας, αλλά κόμματα σαν τον ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα δεν έχουν τόσο μεγάλη απήχηση στην Πορτογαλία.
Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν λόγοι ανησυχίας. Το Συνταγματικό Δικαστήριο τάχθηκε κατά της μείωσης των μισθών στον δημόσιο τομέα και των συντάξεων. Οπότε κάθε προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης προέρχεται από μέτρα όπως η αύξηση των φόρων και η μείωση των δημόσιων επενδύσεων. Κατά συνέπεια, τα υφιστάμενα μέτρα για τη μείωση του ελλείμματος στον προϋπολογισμό από το 10,2% το 2010 στο 4,5% το 2014 δεν αφήνουν περιθώρια για περαιτέρω συρρίκνωση.
Ενα ακόμη σοβαρό ζήτημα είναι το χρέος στον ιδιωτικό τομέα, που ξεπερνά το 200% του ΑΕΠ. Περίπου το ένα τρίτο των τραπεζικών δανείων είναι μη εξυπηρετούμενα, γεγονός που πλήττει την ανάπτυξη και αυξάνει το κόστος της πίστωσης. Το μεγαλύτερο, όμως, πρόβλημα της Πορτογαλίας είναι το ύψος του δημόσιου χρέους. Φθάνει το 130,2% του ΑΕΠ και οι πιθανότητες μιας αναδιάρθρωσης είναι περιορισμένες.
Η Κομισιόν θεωρεί πως το διαρθρωτικό έλλειμμα, δηλαδή το έλλειμμα μη συμπεριλαμβανομένων των αρνητικών ή θετικών κυκλικών παραγόντων στην οικονομία, θα διπλασιαστεί το 2015 στο 1,5%. Το ένα τρίτο του χρέους κρατείται από άλλες ευρωπαϊκές χώρες ή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενώ αρκετά μεγάλος όγκος ομολόγων εντοπίζεται στους ισολογισμούς των τοπικών τραπεζών. Κατά συνέπεια, η οικονομία της Πορτογαλίας είναι ευάλωτη σε μια αύξηση του κόστους δανεισμού, με το ΔΝΤ να εκτιμά πως ο ρυθμός ανάπτυξης θα φθάσει φέτος μόνο το 1,6% αντί του 2,4% που προβλέπεται για την Ισπανία. Προς το παρόν, πάντως, η οικονομική διαχείριση της χώρας πραγματοποιείται προς όφελος των πιστωτών της.
