Τρίτη 22 Σεπτεμβρίου 2015

Άρθρο του Κ. Βαϊμάκη για τα αίτια της αποτυχίας του Ποταμιού και τους δυο δρόμους που ανοίγονται μπροστά του


Σταύρος Θεοδωράκης: Τα αίτια της αποτυχίας του Ποταμιού και οι δυο δρόμοι που ανοίγονται μπροστά του
Γράφει ο Κώστας Βαϊμάκης
Αναμφισβήτητα, οι μεγάλοι χαμένοι των εκλογών ήταν το Ποτάμι και η Λαϊκή Ενότητα. Και παρόλο που το Ποτάμι μπήκε στη Βουλή και η ΛΑ.Ε. όχι, στη συνείδηση των περισσότερων πολιτών ο Σταύρος Θεοδωράκης και το Ποτάμι κατέγραψαν την πιο ηχηρή αποτυχία.
Στο κάτω – κάτω η ΛΑ.Ε. φτιάχτηκε τσάτρα – πάτρα, με ελάχιστο χρόνο για να οργανωθεί και να στελεχωθεί για τις εκλογές της 20ης Σεπτεμβρίου και με σαφή «δραχμική κατεύθυνση» και γραμμή εξόδου από την Ευρωζώνη, που έδειξε μεν να συγκινεί μια μερίδα των Ελλήνων ψηφοφόρων, από την άλλη όμως αυτοί οι ψηφοφόροι ήταν ήδη ενταγμένοι ή φίλα προσκείμενοι σε άλλα κόμματα επίσης αντι-μνημονιακά, όπως είναι το ΚΚΕ και η Χρυσή Αυγή.
Το Ποτάμι όμως από 6,5% τον Ιανουάριο, έπεσε στο 4,09%, τη στιγμή μάλιστα που ο Σταύρος Θεοδωράκης ζητούσε από τον ελληνικό λαό ένα «καθαρό» 10%+, ώστε να έχει τη δύναμη να παίξει ρόλο ρυθμιστή και ενδεχομένως να είναι κομμάτι της νέας κυβέρνησης. Και προς τιμήν του ο επικεφαλής του Ποταμιού ανέλαβε την ευθύνη της αποτυχίας και ουσιαστικά υπονόησε ότι θα συζητηθούν τα πάντα τις επόμενες μέρες, ακόμα και το ενδεχόμενο να αποχωρήσει ο ίδιος από την ηγεσία του Ποταμιού. Μόνο που απ' τη στιγμή που ουσιαστικά το Ποτάμι είναι ο Σταύρος Θεοδωράκης, προφανώς αυτό δεν είναι ένα «σενάριο σωτηρίας» του Ποταμιού, αλλά ένα σενάριο οριστικής διάλυσής του.
Ωραίο το «χίπστερ» και το μοδάτο, αλλά από στελέχη τι κάνουμε;
Το Ποτάμι προσπάθησε τους τελευταίους μήνες να πλασαριστεί ως το νέο, το εναλλακτικό, το «trendy», αυτό που δεν έχει καμία σχέση με τα υπόλοιπα κόμματα και τον αρχέτυπο του «παραδοσιακού Έλληνα πολιτικού». Ο Σταύρος Θεοδωράκης πήγε σε πιο χαλαρό πολιτικό λόγο, σαν μια πολιτική συνέχεια των τηλεοπτικών «Πρωταγωνιστών», με κάζουαλ λουκ, με σακίδιο στην πλάτη, φιλοευρωπαϊκό προφίλ και μακριά από κορόνες και άναρθρες κραυγές.
Τον κατηγόρησαν αρκετοί στις πρώτες εβδομάδες του Ποταμιού για διαπλεκόμενο, για σχέσεις με εκδότες και πλάτες από συγκεκριμένα τηλεοπτικά κανάλια, αλλά αυτό δεν φάνηκε να λειτουργεί εις βάρος του στις εκλογές του Ιανουαρίου. Τότε που το 6,5% έμοιαζε να είναι πολύ καλή «μαγιά» ώστε πάνω της να στηριχθεί το Ποτάμι και να μπορέσει να «φουσκώσει» στην επόμενη ευκαιρία. Για να γίνει αυτό όμως, χρειάζονται ικανά στελέχη – όχι ικανά απλά στον τομέα της επικοινωνίας, ανθρώπους των γραμμάτων και των τεχνών και άφθαρτους πολιτικά, αλλά και ανθρώπους που να έχουν γράψει χιλιόμετρα στον πολιτικό στίβο, που ξέρουν τα κατατόπια και τις κακοτοπιές, που μπορούν να σηκώσουν το γάντι σε ένα πάνελ ή μια δημόσια αντιπαράθεση και να απαντήσουν όπως πρέπει. Ή όπως συνηθίζεται. Ή όπως «θέλει ο λαός», ο Έλληνας ψηφοφόρος. Και τέτοια στελέχη δεν είχε ο Σταύρος Θεοδωράκης δίπλα του, αν εξαιρέσει κανείς τον αρκετά έμπειρο Χάρη Θεοχάρη.
Το τρίπτυχο που έγινε δίκοπο μαχαίρι
Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, το Ποτάμι είχε παρουσιάσει τις προτεραιότητες του Ποταμιού μέσα από το εξής τρίπτυχο: «πρώτον, οι δουλειές και η πάταξη της ανεργίας. Δεύτερον, η σύγκρουση με τη διαφθορά. Τη μικρή και μεγάλη διαφθορά, θα προτείνουμε τη δημιουργία μιας Ενιαίας Αρχής Προμηθειών. Η τρίτη μας προτεραιότητα είναι η Παιδεία. Ο κ. Θεοδωράκης διαβεβαιώνει ότι μπορεί να τα κάνει πράξη, διότι έχει τους σωστούς ανθρώπους». Πολύ ωραία όλα αυτά. Και πολύ ρομαντικά. Αλλά και ο Δον Κιχώτης ρομαντικός ήταν μέχρι που κουτούλησε πάνω στον ανεμόμυλο...
Όταν «καίγεται ο κόσμος», όταν το τρίτο μνημόνιο στοιχειώνει τα όνειρά του Έλληνα, όταν υπάρχουν κλειστές τράπεζες και capital controls, όταν κλείνουν οι επιχειρήσεις η μία πίσω από την άλλη και αυξάνεται ο αριθμός των ανέργων, όταν η τουριστική περίοδος πάει κατά διαόλου και τα νησιά βουλιάζουν όχι από τουρίστες αλλά από μετανάστες και ο πολίτης τρέμει να ανοίξει το γραμματοκιβώτιό του από φόβο μην βρει μέσα κάποιο νέο χαράτσι, τότε πρέπει να στοχεύσεις αλλού, να βάλεις άλλες προτεραιότητες αν θέλεις να ενισχύσεις τα ποσοστά σου και να να παγιωθείς ως μια πολιτική δύναμη που μπορεί να γίνει το τρίτο κόμμα.
Διότι «οι δουλειές και η πάταξη της ανεργίας» μέσα σε ένα περιβάλλον βαθύτατης ύφεσης, ακούγεται κούφιο. Η «καταπολέμηση της μικρής και μεγάλης διαφθοράς», σε μια χώρα που γαλουχήθηκε τα τελευταία 35 χρόνια με τη λαμογιά, το φακελάκι, την προμήθεια, την αδιαφάνεια και τη διαπλοκή, προκαλεί μόνο χαμόγελα αμηχανίας. Όσο για την Παιδεία; Μα αγαπητέ Σταύρο, με όλα αυτά που γίνονται γύρω μας, με όσα περνάει ο μέσος πολίτης και με όσα αναμένεται να περάσει τους επόμενους μήνες – χρόνια, πίστευες πραγματικά ότι θα «τσιμπούσε» ο ψηφοφόρος, ότι θα έφευγε από τον ΣΥΡΙΖΑ ή το ΠΑΣΟΚ ή ό,τι άλλο ψήφισε τον Ιανουάριο και θα ερχόταν τρέχοντας στο ΠΟΤΑΜΙ, επειδή εκεί βάλατε ψηλά το θέμα της Παιδείας;
Η πολιτική σήμερα, θέλει «επιθετική πολιτική». Και όσο ευγενή κι αν είναι τα καλά λόγια, ακόμα και οι καλές προθέσεις, όσο κι αν ακούγεται όμορφα στα αυτιά ο «πολιτικός πολιτισμός» (ο καμία σχέση με την «αστική ευγένεια»...), είναι σαν να τσακώνεσαι στο δρόμο με κάποιον που κρατάει λοστό κι εσύ να τον αντιμετωπίζεις με ρήσεις του Γκάντι... Μπορεί να κερδίσεις τις εντυπώσεις από όσους θα μαζευτούν γύρω, αλλά στο τέλος θα το φας το ξύλο, κι εσύ και ο Γκάντι σου...
Απέτυχε ακόμα και να κάνει «γκελ» στις γυναίκες
Ο Αλέξης Τσίπρας κατάφερε να έχει απήχηση σε μεγάλο ποσοστό γυναικών, λόγω ηλικίας, παρουσιαστικού, ντυσίματος και lifestyle. Ακόμα και ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης στράφηκε τις τελευταίες μέρες πριν τις εκλογές προς το γυναικείο κοινό, με αναφορές «στις γυναίκες της ζωής του», περνώντας το προφίλ του «αυθεντικού», του «αρσενικού», του άντρα που μπορεί να μην είναι νέος και μοδάτος, που μπορεί να έχει μουστάκι και φαλάκρα, αλλά είναι «λαϊκό και αληθινό παιδί» - και εν μέρει το κατάφερε, τουλάχιστον συσπειρώνοντας σε μεγάλο βαθμό τις Νεοδημοκράτισσες.
Και μπορεί ο Σταύρος Θεοδωράκης όταν πρωτοεμφανίστηκε στο πολιτικό προσκήνιο να πήρε τη σκυτάλη από το δημοσιογραφικό alter-ego του ως ένας mid-40's γοητευτικός άντρας, που θα μπορούσε να κάνει «γκελ» στις γυναίκες, αλλά τελικά ούτε αυτό το κατάφερε. Όχι φυσικά διότι δεν είναι γοητευτικός, αλλά διότι δεν προσπάθησε να «πουλήσει» τον εαυτό του σωστά – έβγαλε περισσότερο μιζέρια παρά χαμόγελο, μια «κακομοιριά» και όχι έναν αέρα που θα μπορούσε να προσελκύσει περισσότερες γυναίκες προς το Ποτάμι.
Υπάρχει επιστροφή;
Στο σημείο που έφτασε το Ποτάμι την επομένη των εκλογών, υπάρχουν δυο δρόμοι: ο ένας είναι να συρρικνωθεί ακόμα περισσότερο το επόμενο διάστημα, να παραδοθεί στην εσωστρέφεια και τη φαγωμάρα, με εσωκομματικές φωνές κατά του Σταύρου Θεοδωράκη και τελικά να εξαφανιστεί στις επόμενες εκλογές από το πολιτικό σκηνικό. Ο άλλος δρόμος είναι αυτός της ανάκαμψης και της αντεπίθεσης. Αλλά αυτός ο δρόμος, ο πιο δύσκολος, απαιτεί γενναίες αποφάσεις.
Αν είναι να παίξει με «τα άλλα παιδάκια», πρέπει να παίξει με όρους της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής το Ποτάμι και όχι με ρομαντισμούς, με γενικές θεωρίες και με εκθέσεις ιδεών. Και φυσικά, όπως είπα και παραπάνω, αυτό μπορεί να το κάνει μόνο με τον Σταύρο Θεοδωράκη επικεφαλής, διότι χωρίς αυτόν ουσιαστικά δεν υπάρχει ούτε Ποτάμι, ούτε λόγος ύπαρξής του. Αν ο Θεοδωράκης αποφασίσει ότι είναι πλέον πολιτικός και όχι θεωρητικός ή μελετητής της πολιτικής, αν μπορέσει να λειτουργήσει από δω και πέρα ως αρχηγός κόμματος και όχι ως κάποιος που μπορεί να μαζέψει γύρω του μερικούς αξιόλογους τεχνοκράτες και διανοητές, αν αποφασίσει να ακούσει τις πραγματικές ανάγκες και αγωνίες της κοινωνίας και να εισηγηθεί ρεαλιστικές λύσεις και όχι βελτίωση της Παιδείας και πάταξη της διαφθοράς, τότε ίσως για το Ποτάμι να υπάρχει δρόμος επιστροφής. Διαφορετικά ο μόνος του δρόμος, θα είναι προς τη θάλασσα – εκεί όπου θα καταλήξει, θα στερέψει και θα εξαφανιστεί για πάντα.