Οι Κούρδοι πορεύονται προς την αυτονομία τους
Georges Malbrunot – Le Figaro
Μετά τους αδελφούς τους του Ιράκ το 2003 με την πτώση του Σαντάμ Χουσεΐν, οι Κούρδοι της Συρίας (10% του πληθυσμού) επωφελούνται από το σημερινό χάος για να πάρουν το πεπρωμένο τους στα χέρια τους.
Είναι δώδεκα παρά πέντε στις κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας. Μία μετά την άλλη, οι πόλεις ξεφεύγουν από τον έλεγχο του Μπασάρ αλ Ασαντ για να περάσουν στα χέρια αυτής της μη αραβικής μειονότητας, καταπιεσμένης για πολύ καιρό από την κεντρική κυβέρνηση της Δαμασκού.
Είναι δώδεκα παρά πέντε στις κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας. Μία μετά την άλλη, οι πόλεις ξεφεύγουν από τον έλεγχο του Μπασάρ αλ Ασαντ για να περάσουν στα χέρια αυτής της μη αραβικής μειονότητας, καταπιεσμένης για πολύ καιρό από την κεντρική κυβέρνηση της Δαμασκού.
«Οι περιοχές της Καμπανέχ, Αφρίν, Αμμούδα, της Νερίκα Χάμκως και Girhelaghé διοικούνται από δω και στο εξής από τους Κούρδους, επιβεβαιώνει ο Χαλέντ Ίσσα, ένας Κούρδος αξιωματούχος εξόριστος στο Παρίσι. Απομένουν μόνο οι πόλεις Καμισλί, Ras Al-Ain, Der Bassie όπου γίνονται συζητήσεις μεταξύ των Κούρδων και των τοπικών αρχών για να εξασφαλιστεί η ομαλή μεταβίβαση της εξουσίας».
Μέχρι τώρα, σε αντίθεση με τις περιοχές με σουνιτική πλειοψηφία όπου μάχονται οι δυνάμεις πιστές στον αλ-Άσαντ με τους αντάρτες, στους Κούρδους, η παράδοση γίνεται χωρίς πολλή βία. Πρέπει να ειπωθεί ότι από την αρχή της εξέγερσης, οι τελευταίοι επέδειξαν μια επιφυλακτική αναμονή.
Το τουρκικό εμπόδιο
«Στο Καμισλί, για παράδειγμα (250.000 κάτοικοι), οι τρεις κύριες είσοδοι φρουρούνται από τους Κούρδους, λέει ο Issa, αλλά οι υποστηρικτές του PYD, της κύριας κουρδικής φατρίας, έχουν στείλει απεσταλμένους για να διαπραγματευθούν με τους κυβερνητικούς αξιωματούχους. Οι τελευταίοι φοβούνται. Αλλά τους υποσχεθήκαμε την ίδια μεταχείριση όπως και στις πόλεις που έχουν ήδη περάσει υπό τον έλεγχό μας».
Εκεί, οι αρχηγοί της ασφάλειας και του ενιαίου κυβερνόντος κόμματος, του Μπάαθ, κλήθηκαν να καθαρίσουν τον τόπο. Αλλά οι δημόσιοι υπάλληλοι κλήθηκαν να επιστρέψουν στην δουλειά τους. Στόχος: Να κάνουμε τα πάντα για να αποφευχθεί ένα κενό εξουσίας. Όσον αφορά την ασφάλεια, εξασφαλίζεται από τις «λαϊκές μονάδες άμυνας», ένοπλους πολίτες που εποπτεύονται από το PYD, το οποίο προετοιμαζόταν από τα τέλη του περασμένου έτους.
Στην αργή πορεία τους προς την αυτοδιαχείριση, οι Κούρδοι είχαν πράγματι δημιουργήσει υπομονετικά παράλληλες δομές, ποντάροντας στο φόβο του καθεστώτος της Δαμασκού να προχωρήσει σε καταστολή τόσο κοντά στην Τουρκία . Στις 9 Ιουλίου, υπό την αιγίδα του Μασούντ Μπαρζανί, ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ, οι Κούρδοι της Συρίας ένωσαν τις δύο μεγάλες δυνάμεις (PYD και Κουρδικό Εθνικό Συμβουλίο), σε ένα Συμβούλιο του Λαού.
Σε αντίθεση με τους Κούρδους του Ιράκ, οι Κούρδοι της Συρίας επιβεβαιώνουν ότι δεν αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους. «Το μοντέλο μας είναι μια δημοκρατική αυτοδιοίκηση, αλλά όχι την απόσχιση», ορκίζεται ο Khaked Issa.
Παρ 'όλα αυτά, όπως και στο ιρακινό Κουρδιστάν της μετά Σαντάμ Χουσεΐν εποχής, η συριακή σημαία αντικαταστάθηκε γρήγορα από τις κουρδικές σημαίες. Και αν όντως εξαφανίστηκαν οι Μπααθιστές παράγοντες από μεγάλο μέρος του κουρδικού τοπίου, εμπόδια εξακολουθούν να υπάρχουν στην πορεία προς αυτή την ονειρεμένη αυτονομία.
Γκρίζες ζώνες
Η πρώτη είναι στο εσωτερικό του συριακού μωσαϊκού. Ενσαρκώνεται από τις αραβικές φυλές που βρίσκονται σε ορισμένους θύλακες όπως το Tel-Abiat η η πόλη του Hassetche -πάντα υπό τον έλεγχο μιας εξουσίας που φρουρεί τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου- αλλά επίσης και σε περιφερειακές πόλεις όπως η Raqqa και το Deir ez-Zor. «Σε αυτές τις γκρίζες ζώνες, οι φυλές μπορούν να ανατρέψουν την ισορροπία προς τη μια η την άλλη πλευρά», φοβάται ο Χαλέντ Issa. «Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είμαστε σε επαφή με τους αντιπροσώπους τους για να τους δώσουμε να καταλάβουν ότι η στρατηγική μας βασίζεται στην ενότητα της Συρίας, όχι στην απόσχιση. Παρά αυτές τις διαβεβαιώσεις, σε ορισμένες πόλεις όπως στη Terbaspi, συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ Κούρδων και Αράβων.
Η δεύτερη απειλή για τους Κούρδους έρχεται από την γειτονική Τουρκία.
Για την Άγκυρα, οι αυτονομιστικές τάσεις των Κούρδων της Συρίας είναι ακόμη πιο απαράδεκτες λόγο του γεγονότος ότι το PYD είναι κοντά στο ΡΚΚ (το κόμμα των Κούρδων στην Τουρκία), τον ορκισμένο εχθρό της Άγκυρας.
Αν θέλουμε να πιστέψουμε τους Κούρδους αξιωματούχους, η Τουρκία έχει ήδη ενεργοποιήσει την αντι-κουρδική ικανότητά της να εμποδίσει.
«Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες ταράζουν τις αραβικές φυλές για να εμποδίζουν την νέα μας διοίκηση», θρηνεί ένας άλλος Κούρδος αξιωματούχος.
Επιπλέον, η Τουρκία επιδιώκει να στείλει πίσω ορισμένους Σύρους πρόσφυγες -ως επί το πλείστον Άραβες- στη άλλη πλευρά των συνόρων, για να περιοριστούν οικουρδικές φιλοδοξίες.
Τέλος, η Άγκυρα δεν διστάζει να ασκήσει πίεση στο Συριακό Εθνικό Συμβουλίου (ΣΕΣ), τον βασικό σχηματισμό της αντιπολίτευσης, που στεγάζεται στην Τουρκία.
Η πρόσφατη δήλωση του επικεφαλής του ΣΕΣ Αμπντέλ Μπασίτ Σαίδα, θα ήταν μια σαφής απόδειξη, σύμφωνα με τους Κούρδους.
«Δεν θέλουμε την κουρδική σημαία, αλλά μόνο τη σημαία της ανεξαρτησίας» επέμεινε ο Σαίδα, εξερχόμενος από μια συνάντηση με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου .
«Περισσότερο από ποτέ, η στρατηγική μας πρέπει να είναι να αποφεύγονται οι συγκρούσεις, τόσο με μη αραβικές συνιστώσες της Συρίας, όσο και με την Τουρκία», επιμένει ο Issa.
«Πρέπει να δείξουμε σε όλους ότι δεν τροφοδοτούμε την πρόθεση της δημιουργίας ενός μεγάλου κουρδικού κράτους ξεκινώντας από τη Συρία».
