Η Ελλάδα, ενεργειακός κόμβος στην Αν. Μεσόγειο
Προχωρούν οι έρευνες για κοιτάσματα, αλλά και η συνεργασία με Ισραήλ και Κύπρο
Του Αθανάσιου Έλλις
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_07/01/2012_468515)
Σε καθοριστικό παράγοντα του νέου ενεργειακού τοπίου που σχηματοποιείται στην Ανατολική Μεσόγειο μετά την επιβεβαίωση της ύπαρξης σημαντικών ποσοτήτων υδρογονανθράκων στην κυπριακή και την ισραηλινή ΑΟΖ, αλλά και τις ενδείξεις για ενεργειακά κοιτάσματα νότια της Κρήτης, όπως και στο Ιόνιο, επιχειρεί να μετεξελιχθεί η Ελλάδα.
Αν υπάρξει σωστός εθνικός σχεδιασμός τα οικονομικά οφέλη για τη χώρα θα είναι τεράστια. Η προσέλκυση διεθνούς επενδυτικού ενδιαφέροντος και η δημιουργία θέσεων εργασίας θα δώσουν μια σημαντική αναπτυξιακή ανάσα στη δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχυθεί η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας τη στιγμή που η Δύση αναδεικνύει την ενεργειακή διαφοροποίηση σε μείζονα προτεραιότητα ασφάλειας.
Στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα επεξεργάζεται δύο παράλληλες διαδικασίες. Η μία αφορά την αδειοδότηση για σεισμικές έρευνες σε σημεία της ελληνικής επικράτειας (Ιωάννινα, Πατραϊκός, Κατάκολο), όπου εκτιμάται ότι υπάρχουν πετρελαϊκά κοιτάσματα 250 εκατ. βαρελιών, με φιλόδοξο στόχο να αρχίσουν οι πρώτες γεωτρήσεις έως το τέλος του έτους. Ταυτόχρονα, προωθεί τη διερεύνηση για εντοπισμό σημαντικών κοιτασμάτων νοτίως της Κρήτης, όπου οι προσδοκίες είναι αυξημένες καθώς αποτελεί συνέχεια της γεωλογικής λεκάνης της Ανατολικής Μεσογείου, στην οποία έχουν ήδη ανακαλυφθεί τεράστια κοιτάσματα όπως το «Λεβιάθαν» του Ισραήλ και το «οικόπεδο 12» της Κύπρου.
Η άλλη αφορά την ανάδειξη της Ελλάδας σε κόμβο μεταφοράς των τεράστιων ποσοτήτων αερίου που ανακαλύφθηκαν στην κυπριακή και την ισραηλινή ΑΟΖ, προς την Ευρώπη. Η Λευκωσία προχωρεί στη δημιουργία τερματικού υγροποίησης αερίου στην ξηρά, όπου θα φθάνει το αέριο μέσω αγωγού από τα σημεία άντλησης, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει άμεσα σχετική συμφωνία με το Ισραήλ. Σε αντίθετη περίπτωση, το εβραϊκό κράτος εξετάζει την εναλλακτική λύση της υγροποίησης σε πλωτή εξέδρα στο σημείο της άντλησης, χωρίς την εμπλοκή της Κύπρου. Καθώς η κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού μέχρι την Ελλάδα κρίνεται ανέφικτη λόγω της μορφολογίας του βυθού, το σκεπτικό είναι το αέριο που θα υγροποιείται, είτε στην πηγή είτε στην Κύπρο, να μεταφέρεται με πλοία στην Ελλάδα και από εκεί στην υπόλοιπη Ευρώπη μέσω ενός δικτύου αγωγών.
Η δημιουργία ενεργειακού άξονα Ισραήλ, Κύπρου, Ελλάδας εντάσσεται σε έναν ευρύτερο στρατηγικό σχεδιασμό, που θα περιλαμβάνει πλέγμα σημαντικών συμφερόντων (την Ε. Ε., τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, ακόμη και την Κίνα) το οποίο εκ των πραγμάτων οικοδομεί μια «ασπίδα ασφαλείας» για τον ελληνισμό.
Ενδιαφέρον από ΗΠΑ
Σε ό,τι αφορά τα κοιτάσματα στην ελληνική επικράτεια, εκδηλώνεται ήδη διεθνές ενδιαφέρον. Σε πρόσφατη συνέντευξή του στην «Κ», ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα, Ντάνιελ Σμιθ, είχε κάνει γνωστό πως αμερικανικές εταιρείες «έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για πιθανή ύπαρξη ορυκτών καυσίμων στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών», και στο πλαίσιο αυτό είχε επισημάνει ότι «με δεδομένες τις ανακαλύψεις σε άλλα σημεία της Μεσογείου υπάρχουν λόγοι να πιστεύει κανείς ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες εκεί». Ο αντιπρόεδρος της αμερικανικής εταιρείας Noble Energy, που διεξάγει τις γεωτρήσεις στην Κύπρο, Τζον Τόμιτς, εξέφρασε δημόσια την ελπίδα «να φανούμε τυχεροί και στην Ελλάδα». Ο κ. Τόμιτς θα έχει εντός του Ιανουαρίου συνάντηση με τον υφυπουργό αρμόδιο για την ενέργεια, Γ. Μανιάτη. Εντονο είναι επίσης και το γαλλικό ενδιαφέρον. Αλλωστε, το υπουργείο Περιβάλλοντος αναμένεται να προσλάβει ως τεχνικό σύμβουλο το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίου, με το οποίο συνεργάζεται και η Κύπρος.
Το θετικό είναι ότι σε ένα μείζονος εθνικής σημασίας ζήτημα υπάρχει διακομματικός συντονισμός στη χάραξη της πολιτικής, προσέγγιση που διασφαλίζει τη συνέπεια και συνέχειά της και, άρα, την αποτελεσματικότητά της. Υπήρξε ήδη συνεργασία των υπουργών Εξωτερικών, Σταύρου Δήμα, και Περιβάλλοντος, Γιώργου Παπακωνσταντίνου, ενώ ο κ. Μανιάτης ενημέρωσε στη διάρκεια της εβδομάδας τον πρωθυπουργό για τα δεδομένα, τις εταιρείες που ενδιαφέρονται για σεισμικές έρευνες, και τις εκτιμήσεις σχετικά με το μέγεθος των κοιτασμάτων. Ο κ. Παπαδήμος ζήτησε να προχωρήσουν με ταχείς ρυθμούς οι διαδικασίες.
Η αξιοποίηση του φυσικού αερίου, παράμετρος λύσης του Κυπριακού
Ο πρόεδρος Χριστόφιας έχει επανειλημμένως τονίσει ότι, εάν υπάρξει συμφωνία και επανένωση της νήσου, θα προκύψουν και για την τουρκοκυπριακή κοινότητα σημαντικά οικονομικά οφέλη από τα κοιτάσματα που έχουν εντοπισθεί στην κυπριακή ΑΟΖ.
Αν και περιοδικές ατυχείς διατυπώσεις, τόσο από τον Κύπριο πρόεδρο όσο και από διεθνείς παράγοντες, έχουν κατά διαστήματα δημιουργήσει σύγχυση, είναι σαφές ότι η προοπτική αξιοποίησης του φυσικού αερίου αποτελεί μείζονα παράμετρο της διαδικασίας λύσης. Οπως προκύπτει από επανειλημμένες συζητήσεις της «Κ» με αξιωματούχους των πρωταγωνιστών της διεθνούς κοινότητας, το πλαίσιο, που εδράζεται στην απλή λογική, έχει αποσαφηνισθεί: «Τα οικονομικά οφέλη θα διαμοιρασθούν στις δύο κοινότητες με βάση την αρχή της ισονομίας, στο πλαίσιο συνολικής και οριστικής λύσης».
Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ έχει συγκαλέσει νέα τριμερή συνάντηση με τους κ. Χριστόφια και Ερογλου στα τέλη Ιανουαρίου, και η οικονομική διάσταση αποτελεί σημαντικό «καρότο» για την τουρκική πλευρά. Εάν ο κ. Ερογλου απομακρυνθεί από την αδιέξοδη επιμονή του στη δημιουργία ουσιαστικά δύο κρατών, επιδείξει την αναγκαία διαλλακτικότητα και συναινέσει σε ένα λειτουργικό σχήμα λύσης που θα δύναται να γίνει αποδεκτό από την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων, τότε όντως θα μπορούσε να υπάρξει συμφωνία εντός του πρώτου εξαμήνου του '12 όπως επιθυμεί η διεθνής κοινότητα.
