Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;
Tου Στέφανου Κασιμάτη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_20/01/2012_469524)
Την όχι και τόσο μακρινή εποχή όταν η εξουσία των γονέων στις επιθυμίες των παιδιών τους ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι είναι σήμερα (όπως επίσης ήταν και η αμηχανία των μεγάλων με τα παιδιά), οι μεγάλοι είχαν τη συνήθεια να θέτουν στα παιδιά το στομφώδες ερώτημα:
«Και τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;» Το ρωτούσαν χαμογελαστοί, με φιλική διάθεση και ήταν, κατά κάποιο τρόπο, μέρος του τελετουργικού της συζήτησης των μεγάλων με τους μικρούς.
Ωστόσο, παρά τις αναμφισβητήτως καλές προθέσεις των ερωτούντων -κατά κανόνα, οικογενειακοί φίλοι, που έρχονταν για επίσκεψη στο σπίτι- το ερώτημα ήταν άτοπο, για να μην πω βλακώδες: Ποιο πιτσιρίκι, λ.χ. στα πέντε ή τα έξι του χρόνια, ήξερε τι θα γίνει όταν μεγαλώσει; Επιπλέον, το ερώτημα ήταν και άκρως καταπιεστικό για τους μικρούς: ένιωθες ότι έπρεπε οπωσδήποτε να πεις κάτι το οποίο δεν θα απογοητεύσει ή δεν θα ντροπιάσει τους γονείς σου. (Είχα, π.χ., έναν φίλο, ο οποίος ήθελε να γίνει εισπράκτορας στα τρόλεϊ, αλλά είχε την εξυπνάδα να αντιλαμβάνεται ότι δεν έπρεπε επ’ ουδενί να το εκστομίσει...)
Έλεγες, λοιπόν, ένα οποιοδήποτε επάγγελμα, για το οποίο καταλάβαινες ότι ήταν ευπρεπές και η άσκησή του προσέδιδε κοινωνικό κύρος: θα γίνω γιατρός, δικηγόρος, αρχιτέκτονας κ.λπ. Ετσι οι μεν μεγάλοι έμεναν με την ικανοποίηση ότι το παιδί είναι σε καλό δρόμο, οι δε μικροί με την απορία γιατί τους έκαναν τέτοιες περίεργες ερωτήσεις. Στην πραγματικότητα, όμως, η ειλικρινής απάντηση που θα έδινε ένα μικρό παιδί, εφόσον μπορούσε να αψηφήσει την υποχρέωση των κοινωνικών συμβάσεων που εξέφραζε το ερώτημα, θα ήταν κάπως έτσι: «Θέλω να παίζω με τα παιχνίδια μου».
Σήμερα, έχοντας φθάσει πια στο άλλο άκρο, της θεοποίησης του παιδιού και της υπερβολής στην ελευθερία ανάπτυξης της προσωπικότητάς του, κανείς δεν διανοείται να ρωτήσει τέτοια πράγματα ένα παιδί. Ομως, η ήπια καταπίεσή του «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;» νομίζω ότι καλλιέργησε στα παιδιά της εποχής εκείνης τη διάκριση μεταξύ διασκέδασης και εργασίας, η οποία όχι μόνον δεν είναι απαραιτήτως κακή, αλλά θα έλεγα ότι είναι και χρήσιμη για να προοδεύσει μια οργανωμένη κοινωνία. Εν τούτοις, αυτά δεν ισχύουν για όλα τα παιδιά που μεγάλωναν στη δεκαετία του 1950 ή του 1960. Σε κάποια από αυτά, ουδέποτε ετέθη το καταπιεστικό ερώτημα, διότι ήταν εκ των προτέρων γνωστό τι θα κάνουν στη ζωή τους. Η απουσία της πίεσης είχε το αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά να αναπτυχθούν χωρίς να αποκτήσουν την απαραίτητη διάκριση μεταξύ εργασίας και διασκέδασης, υποχρέωσης και δικαιώματος, καθήκοντος και ηδονής.
Δεν ξέρω κατά πόσον συμφωνείτε με όσα προσπάθησα να πω παραπάνω, αλλά ήταν οι μόνες σκέψεις που μπορούσα να κάνω όταν διάβασα ότι ο Γιώργος ετοιμάζεται για την εξωτική Κόστα Ρίκα, όπου στις 23 και 24 του μηνός θα προεδρεύσει των εργασιών του Συμβουλίου της Σοσιαλιστικής Διεθνούς...
