Η πτώση της μεσαίας τάξης
Νίκος Βατόπουλος
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Πόσοι θεωρούν ότι ανήκουν στη μεσαία τάξη, αυτήν που κάποτε όλοι κολάκευαν και ήθελαν ισχυρή; Σήμερα όλο και λιγότεροι αυτοπροσδιορίζονται μεσοαστοί και αυτό είναι μια διεθνής τάση που υπαγορεύεται από τη σχέση εισοδήματος και υποχρεώσεων.
Αλλά στην Ελλάδα, πέραν από την αντικειμενική συνθήκη, υπάρχει μία διάχυτη εντύπωση ότι η κουλτούρα της μεσαίας τάξης συμπιέζεται, αποχυμώνεται και εξαερώνεται. Είναι μία διαδικασία που απαιτεί ψυχική απόσταση από τον μεσαίο κορμό της κοινωνίας, πολιτικό φθόνο και περιορισμένη νοημοσύνη. Είναι λυπηρό να το σκέφτεται κανείς αλλά και οι τρεις συνθήκες πληρούνται από την τρέχουσα διακυβέρνηση. Ωστόσο, και παρά το γεγονός ότι η άλλοτε μεσαία τάξη είναι διαρκώς με το χέρι στην τσέπη, είναι σαφές ότι η κοινωνική της απομόνωση και η οικονομική της αφαίμαξη θα διαταράξει όλο το σύστημα. Ηδη, η Ελλάδα δείχνει όσο καλύτερα μπορεί την απόκλιση από τον αστικό τρόπο ζωής. Και αστικός τρόπος ζωής σήμερα δεν μπορεί φυσικά να είναι ο καταναλωτισμός του 2000 αλλά μπορεί κάλλιστα να είναι εξορθολογισμός, ιεράρχηση και απόσταση από τον λαϊκισμό.
Αλλά στην Ελλάδα, πέραν από την αντικειμενική συνθήκη, υπάρχει μία διάχυτη εντύπωση ότι η κουλτούρα της μεσαίας τάξης συμπιέζεται, αποχυμώνεται και εξαερώνεται. Είναι μία διαδικασία που απαιτεί ψυχική απόσταση από τον μεσαίο κορμό της κοινωνίας, πολιτικό φθόνο και περιορισμένη νοημοσύνη. Είναι λυπηρό να το σκέφτεται κανείς αλλά και οι τρεις συνθήκες πληρούνται από την τρέχουσα διακυβέρνηση. Ωστόσο, και παρά το γεγονός ότι η άλλοτε μεσαία τάξη είναι διαρκώς με το χέρι στην τσέπη, είναι σαφές ότι η κοινωνική της απομόνωση και η οικονομική της αφαίμαξη θα διαταράξει όλο το σύστημα. Ηδη, η Ελλάδα δείχνει όσο καλύτερα μπορεί την απόκλιση από τον αστικό τρόπο ζωής. Και αστικός τρόπος ζωής σήμερα δεν μπορεί φυσικά να είναι ο καταναλωτισμός του 2000 αλλά μπορεί κάλλιστα να είναι εξορθολογισμός, ιεράρχηση και απόσταση από τον λαϊκισμό.
Η Αθήνα έχει φέρει πλέον στο προσκήνιο τα φυσικά σημάδια της οικονομικής αφαίμαξης της μεσαίας τάξης. Πολλές φορές ξαφνιάζομαι και εγώ ο ίδιος, παρότι περπατώ καθημερινά στην πόλη, όταν αίφνης αποσπώμαι από τις καθημερινές σκέψεις και αφήνομαι να διαβάσω το περιβάλλον. Είναι επιθετική, δυστυχώς, η παρακμή. Εχει απλωθεί.
Μου το έλεγαν, χωρίς να τους το ζητήσω, δύο διαφορετικοί άνθρωποι που έτυχε να συναντήσω πρόσφατα εκτός Ελλάδος. Ο ένας κλασικιστής και Βρετανός φιλέλληνας. Η άλλη Ρουμάνα, που είχε έρθει στην Αθήνα το 2007, αλλά πέρσι το πήρε απόφαση να φύγει. Εζησε, εργάστηκε και αγάπησε την Ελλάδα τόσο, ώστε μου συστήθηκε ως Ελληνίδα. Και οι δύο έρχονται συχνά στην Αθήνα. Και οι δύο μού περιέγραψαν με μαύρα χρώματα την «πτώση» της πόλης.
Προσωπικά, μετέφρασα την «πτώση» της κοινωνίας, όχι ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, αλλά ως αποτέλεσμα μιας τεράστιας, συνθλιπτικής και θλιβερής ανικανότητας. Μίας ανικανότητας που δικαιώνεται από τον θηριώδη λαϊκισμό και διαιωνίζεται από την αυτολύπηση και την απόσταση από τον ρεαλισμό. Αυτή η ανικανότητα θα συνθλίβει κάθε μέρα όλο και πιο πολύ την κάποτε μεσαία τάξη.
