Για την κρίση δεν φταίει μόνο η Ελλάδα
The New York Times
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_26/08/2012_493590
Η συζήτηση για την κατανομή του κόστους διατήρησης της Ευρωζώνης συχνά στηρίζεται σε ένα ερώτημα που σχεδόν ποτέ δεν διατυπώνεται: «Ποιος ευθύνεται για την κρίση στην Ευρωζώνη;».
Ε, λοιπόν, δεν φταίει μόνον η Ελλάδα.
Στη Γερμανία πιστεύουν ότι οι Ελληνες κατασπατάλησαν τα προνόμια της συμμετοχής τους στην Ευρωζώνη. Είναι αισθητή η δυσθυμία των Γερμανών φορολογουμένων που αισθάνονται ότι τους ζητούν να πληρώσουν τις αμαρτίες των Ελλήνων, των Ισπανών και των Ιταλών
Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Σίγουρα πολλές ελληνικές κυβερνήσεις φέρουν μεγάλο μέρος ευθύνης για την κρίση στην Ευρωζώνη, εξαιτίας του αλόγιστου τρόπου διαχείρισης της οικονομίας της χώρας. Ομως, υπάρχουν κι άλλοι ένοχοι. Ανάμεσά τους οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες, που δάνειζαν αφειδώς χρήματα στην Ελλάδα και πυροδότησαν την κατάρρευση της κατασκευαστικής «φούσκας» στην Ισπανία. Εξίσου ένοχοι είναι οι Ευρωπαίοι ηγέτες που προ δεκαετίας εισήγαγαν το ευρώ, παρ’ ότι γνώριζαν ότι υπήρχαν δομικά σφάλματα στα θεμέλια της Ευρωζώνης. Μεταξύ των ενόχων, επίσης, περιλαμβάνονται και οι επενδυτές που υποτίμησαν τους κινδύνους του ελληνικού χρέους πριν από το 2010 και που με τις νευρικές αντιδράσεις τους βάζουν φωτιά στο κόστος δανεισμού Ισπανίας και Ιταλίας. Επίσης, ένοχοι για τη σημερινή κατάσταση θα πρέπει να θεωρούνται οι ρυθμιστικοί φορείς και οι εθνικές κυβερνήσεις που δημιούργησαν κίνητρα και εξώθησαν τις τράπεζες να φορτωθούν τα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα.
Η συζήτηση για το ποιος πρέπει να επωμιστεί τις ευθύνες για την κρίση επί του παρόντος στηρίζεται σε πολιτισμικά στερεότυπα. Οι λαοί του Νότου είναι σπάταλοι και λατρεύουν την dolce vita, ενώ οι Γερμανοί –αλλά και κάποιες φορές οι Φινλανδοί, Αυστριακοί και Ολλανδοί– είναι τσιγγούνηδες και αδιαφορούν για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Αλλα στερεότυπα είναι απλώς προσβλητικά. Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ απεικονίζεται σε ελληνικά και ιταλικά ΜΜΕ σαν σύγχρονος Χίτλερ.
Οι ρίζες στο 1990
Η κρίση χρέους έχει τις ρίζες της στις αποφάσεις που ελήφθησαν το 1990, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες σχεδίαζαν την Ευρωζώνη. Ηδη, τότε, πολλοί οικονομολόγοι επισήμαιναν ότι η Ευρώπη δεν διέθετε εκείνα τα στοιχεία που θα επέτρεπαν στο κοινό νόμισμα να λειτουργήσει, όπως, παραδείγματος χάριν, η ύπαρξη ενός κοινού φορέα ελέγχου των τραπεζών κι ενός συστήματος διαχείρισης των τραπεζικών ιδρυμάτων που αντιμετώπιζαν προβλήματα. Η Ευρωζώνη, εκτός αυτού, δεν διέθετε τρόπο για να επιβληθεί στα μέλη της που παραβίαζαν τα όρια δανεισμού και δημοσιονομικού ελλείμματος. Ο καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ ζητούσε τη χαλάρωση των κανόνων προκειμένου να μην αναγκαστεί να προχωρήσει σε μεγάλες περικοπές των κυβερνητικών εξόδων. Ολα αυτά ήταν γνωστά. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, όμως, καθοδηγούμενοι από τη Γαλλία και τη Γερμανία, προχώρησαν στη δημιουργία του ευρώ.
Η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα, τόσο πριν όσο και κατά την είσοδό της στην Ευρωζώνη το 2001, προσπάθησε να συγκαλύψει το πραγματικό χρέος της. Δεν ήταν μυστικό ότι «έπαιζε» με τους αριθμούς. Η Eurostat είχε προειδοποιήσει για το τι συνέβαινε, από το 2004. Παρ’ όλα αυτά, γαλλικές και γερμανικές τράπεζες εξακολούθησαν να δανείζουν στην Αθήνα. «Η Γερμανία έδινε δάνεια, προκειμένου να δαπανηθούν για την αγορά γερμανικών προϊόντων», υπογραμμίζει ο Ανταμ Πόζεν, Αμερικανός οικονομολόγος και μέλος της Νομισματικής Επιτροπής της Τράπεζας της Αγγλίας. «Η Γερμανία έκανε παιχνίδι υπέρ των συμφερόντων της».
Σήμερα, το Βερολίνο προσπαθεί να σώσει την Ευρωζώνη. Η καγκελάριος Μέρκελ συναντήθηκε με τον Ελληνα πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και δεσμεύθηκε να στηρίξει στην Ελλάδα. Ομως και η δική της βούληση περιορίζεται από την πεποίθηση των ψηφοφόρων της ότι η Ελλάδα δεν αξίζει περαιτέρω βοήθεια. Η Ε.Ε. και οι εθνικοί ρυθμιστικοί μηχανισμοί διαδραμάτισαν τον ρόλο μαμής σε αυτήν την κρίση χρέους.
