Χτίζοντας νέες γέφυρες με γείτονες
Του Herb Keinon*
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_25/09/2011_457298
Την 1η Σεπτεμβρίου, από τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» διέρρευσε αντίγραφο του πορίσματος της επιτροπής Πάλμερ του ΟΗΕ σχετικά με τη θανατηφόρα επιδρομή του ισραηλινού στρατού στο τουρκικό πλοίο «Μαβί Μαρμαρά», το οποίο είχε αποπειραθεί να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας τον Μάιο του 2010. Την επομένη της αποκάλυψης, οι απειλές των Τούρκων διαδέχονταν η μία την άλλη.
Αρχικά ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Αχμέντ Νταβούτογλου απείλησε ότι θα «σύρει» το Ισραήλ -το οποίο αρνείται να ζητήσει δημόσια συγγνώμη για τους θανάτους εννέα Τούρκων κατά την επιδρομή στο «Μαβί Μαρμαρά» - στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Στη συνέχεια, ο ίδιος προχώρησε σε αόριστες απειλές, τονίζοντας με νόημα ότι η Αγκυρα εγγυάται για την ελεύθερη ναυσιπλοΐα στην ανατολική Μεσόγειο. Και αυτό ήταν μόνο η αρχή. Ο Τούρκος πρωθυπουργός Ταγίπ Ερντογάν εκτόξευσε νέες συγκεκαλυμμένες απειλές περί συνοδείας των πλοίων που θα μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα από φρεγάτες. Υπήρξαν, ακόμα, αναφορές στον Τύπο ότι η Τουρκία έχει αναπρογραμματίσει το λογισμικό των μαχητικών της αεροσκαφών, ώστε όταν εντοπίζεται ένα αεροσκάφος της ισραηλινής πολεμικής αεροπορίας, να μην αναγνωρίζεται ως «φιλικό» και να εμφανίζεται στο στόχαστρο των πιλότων. Οι Τούρκοι δεν περιορίστηκαν, όμως, σε απειλές. Ο Ισραηλινός πρέσβης στην Αγκυρα εκδιώχθηκε και η διπλωματική εκπροσώπηση της Τουρκίας στο Ισραήλ μειώθηκε στο ελάχιστο. Επιπλέον, δόθηκε εντολή να διαχωρίζονται οι Ισραηλινοί ταξιδιώτες από τους άλλους και να «παρενοχλούνται» στον διεθνή αερολιμένα της Κωνσταντινούπολης.
Την ίδια στιγμή, η Ιερουσαλήμ τηρούσε σιγήν ιχθύος. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου κάλεσε τα μέλη του υπουργικού του συμβουλίου να αποφεύγουν τις δηλώσεις για τη συγκεκριμένη υπόθεση, επιδιώκοντας να αποτρέψει τον εγκλωβισμό της χώρας σε έναν φαύλο κύκλο προσβολών. Ηταν μια προσπάθεια να φανεί το Ισραήλ ως ο ώριμος ενήλικας σ’ αυτόν τον άσχημο καυγά. Η πολιτική των χαμηλών τόνων ήταν και παραμένει μέρος μιας στρατηγικής για την αναζήτηση πρακτικών λύσεων με στόχο την υπερκέραση του αρνητικού κλίματος στις σχέσεις των δύο κρατών.
Κι όμως, η Ιερουσαλήμ δεν τρέφει αυταπάτες. Η ισραηλινή κυβέρνηση ενεργεί βάσει της υπόθεσης ότι οι προσβολές των Τούρκων δεν σχετίζονται τόσο με τις κινήσεις του Ισραήλ όσο με τις δραματικές αλλαγές που λαμβάνουν χώρα στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και τη φιλοδοξία του κ. Ερντογάν να ηγηθεί του αραβικού κόσμου.
Παράλληλα, βέβαια, η κυβέρνηση Νετανιάχου θεωρεί ότι ο κ. Ερντογάν επεδίωξε και εν τέλει δημιούργησε μια «βολική κατάσταση» που του παρέχει σήμερα τη δυνατότητα να επιδεικνύει τους στρατιωτικούς του μυς προς την Κύπρο. Λίγες εβδομάδες πριν από τη δημοσιοποίηση του πορίσματος Πάλμερ, ο κ. Νταβούτογλου είχε προειδοποιήσει τη Λευκωσία να μην προχωρήσει στις έρευνες για την άντληση φυσικού αερίου. Λίγες εβδομάδες μετά τη δημοσιοποίηση του πορίσματος, ο κ. Ερντογάν ήταν σε θέση να απειλήσει ότι θα αυξήσει την παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων στην ανατολική Μεσόγειο, όχι φυσικά εξαιτίας της Κύπρου, αλλά λόγω του Ισραήλ. Στόχος της τουρκικής πολιτικής: Απειλούμε μεν την Κύπρο, αλλά στα μάτια της διεθνούς κοινότητας καρφώνουμε το μαχαίρι στο Ισραήλ. Το Ισραήλ, ωστόσο, αντί να καρφώσει και αυτό ένα μαχαίρι στην πλάτη της Τουρκίας, έχει επιλέξει την οδό της διευθέτησης της κρίσης διά της διπλωματικής οδού –παρέμβαση Ομπάμα– χτίζοντας παράλληλα μια στενή σχέση με την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία.
Το Ισραήλ ξεκάθαρα ευελπιστεί σε καλύτερες μέρες όταν οι ψυχραιμότεροι επικρατήσουν στην Αγκυρα. Η ελπίδα, όμως, δεν συνιστά πολιτική. Το κύριο συστατικό της ισραηλινής στρατηγικής δεν μπορεί να είναι παρά αυτό: Μην κλάψεις αν δεν μπορείς να επιδιορθώσεις τις γέφυρες με την Τουρκία, αλλά χτίσε νέες με τους γείτονες και παραδοσιακούς της εχθρούς.
* Ο κ. Herb Keinon είναι διπλωματικός ανταποκριτής της ισραηλινής εφημερίδας Jerusalem Post.
