Προς ένα ιδιότυπο haircut του ελληνικού χρέους!
Η Ελλάδα, όπως επισημαίνεται στους New York Times, οδηγείται σε «ελεγχόμενη χρεοκοπία» για σύντομη χρονική περίοδο ορισμένων ελληνικών ομολόγων. Η συγκεκριμένη δικλίδα ασφαλείας μεταφέρει τις ζημίες της σύντομης χρεοκοπίας στις τράπεζες, πιστεύει η κ. Μέρκελ.
Αυτή η ρήτρα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους δεν υπήρχε στην Ευρωζώνη. Η πρόταση είχε διατυπωθεί στο πλαίσιο της αναζήτησης «ρεαλιστικών» στόχων από την κυβέρνηση Μέρκελ, καθώς η εναλλακτική λύση της ρήτρας εξόδου των «αμαρτωλών» χωρών από την Ευρωζώνη είναι ανέφικτη βάσει της συνθήκης της Ε.Ε.
Η «σιωπηλή» αυτή αναδιάρθρωση έχει όλα τα στοιχεία που συζητούνται δημόσια χωρίς να λέγονται με το όνομά τους. Δηλαδή, ο μηχανισμός στήριξης δανείζεται με ένα ομόλογο «στο όνομα» της Ε.Ε., χωρίς αυτό να αποκαλείται ευρωομόλογο και η Ελλάδα κάνει αναδιάρθρωση, χωρίς να την ονομάζει έτσι.
Η Ευρωζώνη είναι μια κόλαση χρεών και ελλειμμάτων. Και η μοίρα της Ελλάδας ενέχει μια σαφή προειδοποίηση για τις άλλες χώρες. Με τον σκοπό να υπάρξουν εγγυήσεις για μία συντεταγμένη αναδιάρθρωση, η μείωση του χρέους έπρεπε να συνδυαστεί με μία προσφορά ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων που κατέχουν οι τράπεζες με ομόλογα που εκδίδει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Ο όγκος του ελληνικού χρέους πρέπει να μειωθεί πάση θυσία, αλλιώς θα κινδυνεύσει να γίνει αυξανόμενο βάρος για τα κράτη με καλή δημοσιονομική υγεία, όπως είναι η Γερμανία.
Το πακέτο βοήθειας προβλέπει νέα χρηματοδότηση/δανειοδότηση της Ελλάδας για επαναγορές ομολόγων σε χαμηλότερες τιμές από τις ονομαστικές. Ετσι θα πραγματοποιηθεί ένα ιδιότυπο haircut χρέους, το οποίο θα μειωθεί σημαντικά, σε ποσοστό που θα εξαρτηθεί από την ποσότητα των ομολόγων που θα μπορέσει να επαναγοράσει το ελληνικό Δημόσιο. Η λύση εξυπηρετεί τις διεθνείς τράπεζες, τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια και τα ασφαλιστικά Ταμεία που έχουν τοποθετημένα τεράστια κεφάλαια σε ελληνικά χρεόγραφα.
Κανένας από αυτούς τους «δανειστές» του ελληνικού Δημοσίου δεν θα υποστεί ζημία, αν δεν θέλει να ρευστοποιήσει άμεσα τα ομόλογα. Αντίθετα, θα μπορεί να εισπράξει στη λήξη τους ολόκληρο το κεφάλαιο συν τους τόκους. Ακόμη και στην περίπτωση που αποφασίσει να τα ρευστοποιήσει πριν από τη λήξη τους, πιθανότατα θα εξασφαλίσει τιμές υψηλότερες από τις τωρινές, καθώς η εφαρμογή του γερμανικού σχεδίου και οι επαναγορές ομολόγων από το ελληνικό Δημόσιο εκτιμάται ότι θα προκαλέσουν άνοδο των τιμών/κάμψη των αποδόσεων και των spreads.
Η ιδέα στην οποία βασίζεται το σχέδιο είναι η ακόλουθη: Το προσωρινό Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα χορηγήσει χαμηλότοκα δάνεια στο ελληνικό κράτος, ώστε αυτό να επαναγοράσει δικά του ομόλογα σε τιμή σημαντικά χαμηλότερη από την ονομαστική (στην οποία τα είχε εκδώσει).
Επαναγοράζοντας τέτοια ομόλογα το ελληνικό κράτος, είναι σαν να τα εξοφλεί σε τιμή χαμηλότερη από εκείνην της λήξης τους. Μειώνει δηλαδή αντίστοιχα το χρέος του για όσους τίτλους επαναγοράζει, σαν να είχε επιβληθεί «κούρεμα» 18,6% στα τριετή, 25% στα πενταετή, 34% στα δεκαετή. Επειδή όμως οι πράξεις επαναγοράς διενεργούνται στη δευτερογενή αγορά, δεν δημιουργούνται οι δυσμενείς επιπτώσεις που θα προκαλούσε μια αναγκαστική συμφωνία με τους πιστωτές για «κούρεμα» του χρέους.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν προνομιακό καθεστώς στο πλαίσιο του ταμείου διαχείρισης μελλοντικών κρίσεων, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Ομως, με την Ελλάδα η συμφωνία δανεισμού έγινε σε μια βάση pari passu, δηλαδή ισοτιμίας. Η έκθεση της ΕΚΤ, εν τω μεταξύ, προέκυψε από την αγορά ελληνικών ομολόγων από την αγορά, η οποία λογικά δεν προσφέρει κάποια ειδική προστασία. Αυτό προσπαθείται τώρα να διορθωθεί...
