ZEZA ZHKOY
Οι εξελίξεις στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό και η διφορούμενη ερμηνεία που δίδεται στη συμφωνία των Βρυξελλών για το ελληνικό χρέος, δοκιμάζουν ξανά την αξιοπιστία των ελληνικών τραπεζών, που δέχονται για δεύτερη συνεχή ημέρα στην κυριολεξία ένα συνεχές ξεπούλημα των μετοχών τους.
Τη μεγαλύτερη πτώση υπέστησαν οι μετοχές της Marfin Popular Bank (-8,47%), της Eurobank (-7,84%), της Κύπρου (-7,57%), της Alpha Bank (-7,69%) και της Πειραιώς (-6,00%).
Εγκλωβισμένες οι ελληνικές τράπεζες δέχονται καταιγιστικά πυρά, τόσο από κερδοσκοπικά όσο συντηρητικά κεφάλαια. Η επιδείνωση της ποιότητας του ενεργητικού τους και η διατήρηση των δυσμενών συνθηκών δανεισμού για τις ελληνικές τράπεζες είναι κοινός τόπος. Καθυστερούμενα δάνεια, μαζικές εκροές καταθέσεων και βαριά έκθεση σε κρατικά ομόλογα κ.ά. Οι ελληνικές τράπεζες ενσωματώνουν όλες τις αρνητικές εκτιμήσεις που έχουν σχέση με το ελληνικό Δημόσιο και εξισώνονται με την αξιολόγηση των ελληνικών ομολόγων.Η επίλυση των κρίσεων στο τραπεζικό σύστημα ήταν ανέκαθεν δύσκολη υπόθεση. Στην Ευρώπη, το πρόβλημα αυτό εντείνεται από τις διασυνοριακές σχέσεις των χωρών. Οι κυβερνήσεις είναι αλληλεξαρτώμενες στη λήψη καίριων αποφάσεων. Η παράλυση στη χάραξη πολιτικής διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην αναποτελεσματική λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, παράγοντας που αναχαίτισε δραματικά την ανάκαμψη των οικονομιών της ηπείρου. Μία ακόμη δραματική συνέπεια της αλληλεξάρτησης στη λήψη αποφάσεων είναι η επαναλαμβανόμενη τακτική της διάσωσης κρατών. Διαφορετικά, θα εφαρμόζονται πολιτικές που θα είναι όμηροι ενός άρρωστου τραπεζικού συστήματος, δεσμεύοντας ακόμη περισσότερα χρήματα των φορολογουμένων και απειλώντας την πολιτική υπόσταση της Ε.Ε.
Πολλαπλώς αξιοσημείωτο είναι το ότι ο κ. Τρισέ υπαναχώρησε πλήρως από την απειλή πως οποιαδήποτε συμφωνία για το ελληνικό χρέος που θα υποκρύπτει το ενδεχόμενο «πιστωτικού επεισοδίου» ή χρεοκοπίας είτε «επιλεκτικής χρεοκοπίας», η ΕΚΤ δεν θα αποδέχεται ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρο για τη χρηματοδότηση των ελληνικών τραπεζών. Ευτυχώς... Εάν, όμως, οι οίκοι αξιολόγησης «αντιδράσουν», η Ευρωζώνη εγγυάται ότι θα αμυνθεί και θα βοηθήσει την Ελλάδα παρέχοντας εγγυήσεις και ειδικές χρηματοδοτήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συνέπειες από την υποβάθμιση της ελληνικής οικονομίας σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας».
Οι ηγέτες της Ε.Ε. δημιούργησαν στη σύνοδο κορυφής του Μαρτίου μια νέα δομή που επιτρέπει στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) να αποδεσμεύει ολόκληρο το ποσό των 440 δισ. ευρώ αν χρειαστεί, και να αγοράζει ομόλογα κατευθείαν από τα κράτη, δηλαδή από την πρωτογενή αγορά. Βελτίωσαν, επίσης, τότε τους όρους δανειοδότησης της Ελλάδας, μειώνοντας τα επιτόκια και επιμηκύνοντας τον χρόνο αποπληρωμής.
Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά με τα σπουδαία ευρωπαϊκά σχέδια διάσωσης, υπάρχουν σπουδαίες παραλείψεις. Και ενώ ο EFSF μπορούσε πλέον να αγοράζει ομόλογα στην πρωτογενή αγορά, δεν μπορούσε να τα αγοράζει στη δευτερογενή. Αυτό ενίσχυσε τις πιέσεις στην απρόθυμη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) να παραμείνει στη θέση της ως ύστατος αγοραστής ομολόγων της περιφερειακής Ευρώπης.
Επιπλέον, η συμφωνία παρείχε τη δυνατότητα στον EFSF να αγοράζει ομόλογα μόνο από χώρες που έχουν δεχθεί κεφάλαια διάσωσης, δηλαδή Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία. Ως επί το πλείστον, η ΕΚΤ υπήρξε αρνητική στο να παρέμβει επιθετικά. Ετσι, η έλλειψη κάποιου μεγάλου αγοραστή διατηρούσε τις αποδόσεις των ομολόγων υψηλά και συνέχιζε να τροφοδοτεί την αβεβαιότητα των αγορών. Κι αυτό συντηρούσε την κρίση χρέους της Ευρώπης.
Το σημαντικό αυτό κενό συμπληρώθηκε στην συμφωνία της έκτακτης συνόδου κορυφής για το ελληνικό χρέος. Η πολιτική συμφωνία που προέκυψε έδωσε τη δυνατότητα στην ΕΚΤ να ξεπεράσει τα δικά της καταστατικά κωλύματα κι έτσι ο EFSF θα μπορεί να παρεμβαίνει τόσο στην πρωτογενή όσο και στη δευτερογενή αγορά των ομολόγων με την άδειά της! Με αυτό τον τρόπο, οι Βρυξέλλες επιχειρούν να περάσουν το μήνυμα στις αγορές ότι υπάρχει πλέον φύλακας της Ευρωζώνης, ο οποίος διαθέτει πυρομαχικά και ελευθερία στη δράση.
