Tου Θάνου Π. Ντόκου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_22/06/2011_446612. Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή στις 22.6.2011)
Πολιτική σταθερότητα με κυβερνών κόμμα που μόλις έλαβε το 50% των ψήφων, οικονομική ανάπτυξη και συμμετοχή στους G20, ισχυρές πολιτικές, οικονομικές και πνευματικές ελίτ, αυξανόμενη διπλωματική επιρροή πολύ πέρα των συνόρων της και φιλόδοξα σχέδια για το μέλλον (να βρίσκεται ανάμεσα στις 10 μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη το 2023) καθιστούν τη σημερινή Τουρκία μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα χώρα.
Με δραστήρια και λίαν επιτυχημένη εξωτερική πολιτική, που βασίζεται κυρίως στην ήπια (οικονομική) ισχύ και στοχεύοντας να εξελιχθεί σε (καλοπροαίρετο;) ηγεμόνα της ευρύτερης περιοχής και «μεγάλο αδελφό» του μουσουλμανικού κόσμου, η Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν δείχνει ότι θα είναι ένας από τους μεγάλους πρωταγωνιστές του 21ου αιώνα.
Είναι, όμως, τόσο απλά τα πράγματα ή υπάρχει και μια άλλη όψη; Πολλοί ειδικοί αναλυτές προειδοποιούν για «υπερθέρμανση» της τουρκικής οικονομίας και επιβράδυνση του τουρκικού οικονομικού θαύματος, μαζί με την πολιτική σταθερότητα συνυπάρχουν και στοιχεία αυταρχισμού, η μεταπήδηση του Ερντογάν στην προεδρία της δημοκρατίας και η ενδεχόμενη σύγκρουση των δελφίνων ίσως προκαλέσουν κλυδωνισμούς στο ΑΚΡ (που έτσι κι αλλιώς είναι πολυσυλλεκτικό και άρα όχι απόλυτα ομοιογενές κόμμα), οι κεμαλικές ελίτ βρίσκονται σε άτακτη υποχώρηση, αλλά δεν έχουν παραδώσει ακόμη τα όπλα και δεν θα δεχθούν αδιαμαρτύρητα τη μετατροπή της χώρας σε lite ισλαμική δημοκρατία, η τουρκική εξωτερική πολιτική έχει προκαλέσει σοβαρές ενοχλήσεις στο Τελ Αβίβ, την Ουάσιγκτον, αλλά και αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ενώ το κουρδικό πρόβλημα παραμένει άλυτο και κατά συνέπεια μια βραδυφλεγής βόμβα στα θεμέλια της Τουρκίας.
Παρατηρώντας, εξάλλου, τον σαφέστατα ανοδικό περιφερειακό ρόλο της Τουρκίας, ας μην ξεχνάμε ότι η ψυχολογία μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα και ότι μόλις πέντε χρόνια πριν, πολλοί Τούρκοι αναλυτές ενθυμούνταν το «σύνδρομο των Σεβρών» και προβληματίζονταν σοβαρά για τις στρατηγικές επιλογές της χώρας τους, λόγω των σοβαρότατων τριβών με τις ΗΠΑ ένεκα Κούρδων Β. Ιράκ, και της -συνεχιζόμενης- εμφανούς απροθυμίας μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων να δεχθούν την Τουρκία ως πλήρες μέλος της Ε. Ε. Σήμερα η Τουρκία αποπειράται την οικοδόμηση της εξωτερικής της πολιτικής κατά μήκος εναλλακτικών στρατηγικών αξόνων («στρατηγικό βάθος»), και όχι μόνο του δυτικού άξονα, και εκεί ελλοχεύει, βέβαια, ο κίνδυνος της υπερεξάπλωσης,
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα; Το ανισοζύγιο ισχύος με τη γειτονική χώρα διευρύνεται συνεχώς, τόσο λόγω της δικής της ενίσχυσης, όσο και της δικής μας αποδυνάμωσης και ίσως δεν αργήσει η στιγμή που θα ανατραπεί πλήρως. Φυσικά, υπάρχουν πολλοί τρόποι εξισορρόπησης, κυρίως μέσω συμμαχιών, αλλά το κεντρικό ερώτημα είναι αν η αυριανή Τουρκία, πιθανότατα ισχυρότερη και ενδεχομένως αρκετά διαφορετική της σημερινής, θα είναι ένας γείτονας με τον οποίο η Ελλάδα θα μπορεί να συμβιώσει ειρηνικότερα και αρμονικότερα απ’ ό, τι μέχρι σήμερα. Ανεξάρτητα από τις εσωτερικές εξελίξεις στη γειτονική χώρα, απαραίτητη προϋπόθεση για να διατηρήσει η Ελλάδα τη θέση της στον περιφερειακό και παγκόσμιο χάρτη είναι, προφανώς, να βγει σύντομα από τη σημερινή κρίση και να αναπτύξει και υλοποιήσει μια «έξυπνη» εξωτερική πολιτική, βασισμένη στις δυνατότητες και τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα.
* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
