Του Σταύρου Λυγερού
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_26/06/2011_1295615. Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της Κυριακής στις 26.6.2011)
Έπειτα από μία εβδομάδα απειλών, που ανακύκλωσε το κλίμα σύγχυσης, η Σύνοδος Κορυφής άναψε το «πράσινο φως» και για την εκταμίευση της 5ης δόσης και για την παροχή νέου δανείου στην Ελλάδα. Η προϋπόθεση που έχει θέσει είναι η ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου. Το ενδεχόμενο απόρριψής του από τη Βουλή συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες.
Εάν είναι μία φορά δύσκολο ένας «πράσινος» βουλευτής να κατεβάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία στο 153 ή και στο 152, είναι εκατό φορές πιο δύσκολο να την κατεβάσει στο 150. Δεδομένου ότι μη ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου συνεπάγεται διαγραφή, ο βουλευτής που θα το κάνει ουσιαστικά θα προκηρύξει εκλογές. Ακόμα, όμως, και αν βρισκόταν ένας τέτοιος βουλευτής, το Μεσοπρόθεσμο πιθανότατα θα περνούσε με τη βοήθεια των εκτός ΠΑΣΟΚ «μνημονιακών» εφεδρειών που υπάρχουν στη Βουλή.
Στην πραγματικότητα, το πρόβλημα με το Μεσοπρόθεσμο δεν είναι τόσο εάν θα ψηφισθεί όσο εάν θα αποδώσει τα αναμενόμενα. Αφυδατώνοντας μία ήδη στεγνή αγορά, θα βυθίσει περαιτέρω την πραγματική οικονομία στην ύφεση, θα πολλαπλασιάσει τα οικονομικά και κοινωνικά ερείπια και κατ’ επέκταση θα συρρικνώσει τα έσοδα. Αυτό, όμως, είναι το καλό σενάριο. Το κακό και διόλου απίθανο σενάριο είναι να προκύψει κάποιου είδους κοινωνική ανάφλεξη ή να εκδηλωθεί ένα κίνημα φορολογικής ανυπακοής. Όταν ένας τόσο μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων και νοικοκυριών βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, ο πέλεκυς των προστίμων για μη εκπλήρωση φορολογικών υποχρεώσεων δεν είναι επαρκές φόβητρο.
Στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ ξορκίζουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά είναι ενδιαφέρον ότι έχει αρχίσει δειλά να εισχωρεί ένας προβληματισμός για το εάν το Μεσοπρόθεσμο θα επιφέρει στην οικονομία περισσότερα οφέλη από τις ζημιές που θα της προκαλέσει. Ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι ότι ορισμένοι βουλευτές αρχίζουν να αμφισβητούν και το εάν η παροχή του νέου δανείου συνιστά διέξοδο από την κρίση.
Θα επιτρέψει, βεβαίως, στην Ελλάδα μέχρι το τέλος του 2014 να εξοφλεί τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα και να πληρώνει τους τόκους, αλλά δεν εξασφαλίζει την ανάταξη της πραγματικής οικονομίας.
Επειδή, όμως, η ζωή δεν τελειώνει το 2014, οι ίδιοι λίγοι βουλευτές σκέπτονται και το μετά. Αναρωτιούνται πού θα βρει η Ελλάδα τα δεκάδες δισεκατομμύρια ετησίως για να εξοφλεί τα ληξιπρόθεσμα ομόλογα. Η διόγκωση του χρέους το καθιστά ακόμα περισσότερο μη εξυπηρετήσιμο και ως εκ τούτου καθιστά αδύνατη την επιστροφή στις αγορές.
Στην πραγματικότητα, καμία πολιτική δεν μπορεί να στήσει την ελληνική οικονομία στα πόδια της, εάν δεν συνοδευθεί με «κούρεμα» του χρέους. Για τους δικούς της λόγους, η Ευρωζώνη θέλει να το αποφύγει, χωρίς να επιλέγει μία εξίσου αποτελεσματική εναλλακτική λύση, όπως π. χ. θα ήταν η έκδοση ευρωομολόγου. Αντ’ αυτού μεθοδεύει την εθελοντική μερική επιμήκυνση. Μία τέτοια επιμήκυνση, όμως, αντί να λύσει το πρόβλημα, το μεταθέτει χρονικά. Υπενθυμίζουμε ότι το κονδύλι για πληρωμή τόκων είναι φέτος πάνω από 17 δισ. Μετά το 2014 θα αυξάνεται, υπερβαίνοντας κατά πολύ τα 20 δισ.
Εάν η ελληνική οικονομία εγκλωβισθεί στον φαύλο κύκλο της ύφεσης και μέχρι το 2014 σέρνεται, το σενάριο εξοστρακισμού της Ελλάδας από την Ευρωζώνη πιθανό να επανέλθει όχι πια ως έμμεση απειλή, αλλά ως πολιτική μεθόδευση. Και αυτό, επειδή τότε η ελληνική κρίση θα αποτελεί πολύ μικρότερο συστημικό κίνδυνο για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και την Ευρωζώνη.
Ένας σημαντικός αριθμός βουλευτών θεωρεί ότι οι Γιώργος Παπανδρέου και Γιώργος Παπακωνσταντίνου ουσιαστικά δεν διαπραγματεύθηκαν με την τρόικα ούτε τον Μάιο του 2010 ούτε τώρα. Φοβούμενη τα χειρότερα, όμως, η Βάσω Παπανδρέου πήγε ένα βήμα πιο πέρα: Ζήτησε από την κυβέρνηση να εκμεταλλευθεί το γεγονός ότι η ελληνική κρίση σήμερα συνιστά μεγάλο συστημικό κίνδυνο για την Ευρωζώνη, για να διαπραγματευθεί ένα συνολικό βιώσιμο πρόγραμμα ανάταξης της ελληνικής οικονομίας. Η πρότασή της, βεβαίως, δεν είχε καμία τύχη να υιοθετηθεί.
Ο πρωθυπουργός έχει αποδεχθεί τις εντολές του ιερατείου της Ευρωζώνης, ελπίζοντας ότι παραλλήλως με το Μεσοπρόθεσμο θα προωθηθούν και κάποια μέτρα αναπτυξιακού χαρακτήρα, όπως αυτά που πρότειναν ο Μανουέλ Μπαρόζο και ο Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ. Δεδομένου ότι η ελληνική κρίση είναι και εκδήλωση της εγγενούς κρίσης του ευρώ, είναι κοινό ζωτικό συμφέρον το πρόβλημα να λυθεί στο ευρωπαϊκό πλαίσιο γρήγορα και αποτελεσματικά.
Το ιερατείο της Ευρωζώνης το αντιλαμβάνεται, αλλά επιχειρεί και να χειρισθεί την κοινή γνώμη κυρίως των βορειοευρωπαϊκών χωρών. Οι τελετουργίες εξευτελισμού, ταπείνωσης και τιμωρίας της Ελλάδας καθιστούν πιο εύπεπτη τη μετακύλιση στους Βορειοευρωπαίους φορολογουμένους του υψηλού κόστους της ελληνικής κρίσης, που κανονικά θα πλήρωναν οι τράπεζες. Τα πακέτα διάσωσης της Ελλάδας είναι σε μεγάλο βαθμό και πακέτα διάσωσης των ευρωπαϊκών τραπεζών, έστω και αν αυτό δεν λέγεται.
