Τάκης Θεοδωρόπουλος
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr)
Κάποτε το επάγγελμα του αρχιτέκτονα, η «τέχνη» πείτε, το «λειτούργημα» αν το επιθυμείτε, ήταν στις δόξες του. Οι πενταετείς σπουδές στη σχολή ήταν απαιτητικές, απαιτητικότερες ακόμη και από τις απαιτητικότατες εξετάσεις για την εισαγωγή.
Ηταν τα χρόνια που ακολούθησαν τις αισθητικές προχειρότητες που επέβαλε στην Αθήνα η αναγκαστική αντιπαροχή - εκ των λέξεων που, αν δεν κάνω λάθος, δεν έχουν το αντίστοιχό τους σε άλλες γλώσσες πλην της ελληνικής. Τα χρόνια που αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε πως η αισθητική προχειρότητα δεν είναι μόνον ζήτημα αισθητικής, αλλά προγραμματίζει τη ζωή μας, τον ψυχισμό μας, τα νεύρα μας, τους τρόπους μας. Υποτίθεται πως αν την Αθήνα την έπαιρναν από τα χέρια των εργολάβων οι αρχιτέκτονες τα πράγματα θα άλλαζαν επί τα βελτίω ριζικά. Εν τω μεταξύ, βέβαια, η καταστροφή είχε γίνει και επειδή η αντιπαροχή ήταν έργο του πρώτου Κωνσταντίνου Καραμανλή η πολιτικοποίηση στους κύκλους των αρχιτεκτόνων ήταν πανίσχυρη, ενίοτε δε ισχυρότερη από την αισθητική τους συνείδηση. Δεν ξέρω πόσοι σημαντικοί αρχιτέκτονες αποφοίτησαν από τις αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας τα τελευταία σαράντα χρόνια. Είναι όμως βέβαιο πως, ακόμη κι αν δεν έχτιζαν αριστουργήματα στην εποχή της μεζονέτας, οι αρχιτέκτονες στην πλειονότητά τους στελέχωναν τη ριζοσπαστική αριστερά. Αυτά για την ιστορία, σχηματική εννοείται. Γιατί το παρόν είναι τελείως διαφορετικό. Και η παραγωγή αρχιτεκτόνων στη χώρα είναι ένα από τα συμπτώματα της βασικής ασθένειας της ελληνικής κοινωνίας, της αδράνειας, η οποία ακόμη κι όταν δεν χαρακτηρίζεται «ιστορική» μαγνητίζει την οποιαδήποτε κίνηση πάει να γίνει, και ακυρώνει την οποιαδήποτε μεταρρύθμιση.
Ηταν τα χρόνια που ακολούθησαν τις αισθητικές προχειρότητες που επέβαλε στην Αθήνα η αναγκαστική αντιπαροχή - εκ των λέξεων που, αν δεν κάνω λάθος, δεν έχουν το αντίστοιχό τους σε άλλες γλώσσες πλην της ελληνικής. Τα χρόνια που αρχίσαμε να αντιλαμβανόμαστε πως η αισθητική προχειρότητα δεν είναι μόνον ζήτημα αισθητικής, αλλά προγραμματίζει τη ζωή μας, τον ψυχισμό μας, τα νεύρα μας, τους τρόπους μας. Υποτίθεται πως αν την Αθήνα την έπαιρναν από τα χέρια των εργολάβων οι αρχιτέκτονες τα πράγματα θα άλλαζαν επί τα βελτίω ριζικά. Εν τω μεταξύ, βέβαια, η καταστροφή είχε γίνει και επειδή η αντιπαροχή ήταν έργο του πρώτου Κωνσταντίνου Καραμανλή η πολιτικοποίηση στους κύκλους των αρχιτεκτόνων ήταν πανίσχυρη, ενίοτε δε ισχυρότερη από την αισθητική τους συνείδηση. Δεν ξέρω πόσοι σημαντικοί αρχιτέκτονες αποφοίτησαν από τις αρχιτεκτονικές σχολές της χώρας τα τελευταία σαράντα χρόνια. Είναι όμως βέβαιο πως, ακόμη κι αν δεν έχτιζαν αριστουργήματα στην εποχή της μεζονέτας, οι αρχιτέκτονες στην πλειονότητά τους στελέχωναν τη ριζοσπαστική αριστερά. Αυτά για την ιστορία, σχηματική εννοείται. Γιατί το παρόν είναι τελείως διαφορετικό. Και η παραγωγή αρχιτεκτόνων στη χώρα είναι ένα από τα συμπτώματα της βασικής ασθένειας της ελληνικής κοινωνίας, της αδράνειας, η οποία ακόμη κι όταν δεν χαρακτηρίζεται «ιστορική» μαγνητίζει την οποιαδήποτε κίνηση πάει να γίνει, και ακυρώνει την οποιαδήποτε μεταρρύθμιση.
Διάβασα στο εντυπωσιακό ρεπορτάζ του Απόστολου Λακασά («Κ» 29/7/2014) πως ενώ από το 2005 η οικοδομική δραστηριότητα έχει μειωθεί κατά 50%, οι απόφοιτοι των αρχιτεκτονικών σχολών της χώρας έχουν αυξηθεί κατά 50%. Είναι συγκινητική η προσήλωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος στην ευγενή τέχνη και γι’ αυτό δεν πρέπει να μείνουμε στην επιφάνεια των φαινομένων. Μην ξεχνάμε ότι στις επόμενες δεκαετίες ο υπερπληθυσμός της Κίνας θα δημιουργήσει οικοδομικές ανάγκες και στην Πετραία Αραβία, και στην Υποσαχάριο Αφρική, οπότε καλόν θα ήτο εμείς να ξαγρυπνούμε και να είμαστε έτοιμοι. Και όταν λέω να ξαγρυπνούμε το εννοώ στην κυριολεξία, μιας και πολλοί απόφοιτοι των σχολών αυτών βιοπορίζονται ώσπου να προσληφθούν από τους κινεζικούς κολοσσούς πίσω από μπάρες ποτάδικων των Αθηνών ή των νήσων, όπου και ανταγωνίζονται σε δεξιότητα παραγωγής κοκτέιλ τους ηθοποιούς και τους θεατρολόγους. Μόνον το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όταν δεν παραμένει κλειστό, διαθέτει 1.650 προπτυχιακούς φοιτητές, 220 μεταπτυχιακούς και 177 υποψήφιους διδάκτορες. Κάθε χρόνο, δε, εισάγονται στις αρχιτεκτονικές σχολές της επικράτειας 675 φοιτητές. Αρχιτεκτονικές σχολές δε εκτός από την Αθήνα λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη, στην Ξάνθη, στον Βόλο, στην Πάτρα και στα Χανιά. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν υπάρχουν στο Αργος, στην Ηγουμενίτσα, στην Κόρινθο, στα Τρίκαλα, στη Λάρισα, στο Κιλκίς και σε πολλές άλλες περιοχές της αχανούς μας χώρας. Το υπουργείο Παιδείας, ευτυχώς, μεριμνά για να καλύψει τα κενά και τώρα που η ανάπτυξη έρχεται με βήμα ταχύ σαν την άνοιξη τον Μάιο -τον επόμενο ή τον μεθεπόμενο- αποφάσισε να ικανοποιήσει, επιτέλους, το παλλαϊκό αίτημα και να ανοίξει σχολή αρχιτεκτόνων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
Ο κ. Λοβέρδος διαβεβαιώνει πως το κόστος είναι ελάχιστο και, ως συνήθως, νίπτει τας χείρας του λέγοντας πως το σχέδιο το παρέλαβε από την προηγούμενη διοίκηση. Είναι σαφές πάντως πως αυτός είναι υπουργός και είναι υπεύθυνος για τις μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν την εκπαίδευση κάπου στο 2014, πάντα στο περίπου εννοείται.
