Η τεχνική της διασημότητας στον καιρό του Ιντερνετ
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Πρώτα είναι απαραίτητα λίγα λόγια για το «Matrix». Πρόκειται για μια cult ταινία επιστημονικής φαντασίας του 1999, η οποία θεωρείται από τις καλύτερες του είδους και έχει φανατικούς λάτρεις. Η πλοκή, συνοπτικά, είναι ότι οι άνθρωποι ζουν εγκλωβισμένοι σε μια πλαστή πραγματικότητα που τη νομίζουν αληθινή, μέχρι που εμφανίζεται ένα καλό παιδί (μετεξέλιξη του πριγκιπόπουλου των παραμυθιών...), που ανακαλύπτει την πλεκτάνη των κακών, βρίσκει και άλλους καλούς να τον βοηθήσουν και, έτσι, σώζουν τον κόσμο. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα, όμως το σενάριο είναι καλοφτιαγμένο, με αρκετές αναφορές σε γνωστά λογοτεχνικά κείμενα, που γενικώς προσδίδουν ένα βάθος στην ταινία. Εν ολίγοις, έχω την εντύπωση πως ό,τι ήταν για τη δική μου γενιά το «Blade Runner» ήταν για την επόμενη το «Matrix».
Ποια είναι η γνώμη του Βαρουφάκη για την ταινία αυτή; Είμαι βέβαιος ότι το ερώτημα σας απασχολεί. Χάρη στο BBC και στην ειδική ραδιοφωνική υπηρεσία που προσφέρει εδώ και πάνω από ένα χρόνο στους ακροατές, μέσω της ηλεκτρονικής σελίδας του, μπορούμε να ακούσουμε τον ίδιο να λέει με τη φωνή του: «Το Μέιτριξ, η ταινία, δεν είναι ένα φουτουριστικό φιλμ επιστημονικής φαντασίας. Είναι ένα ντοκιμαντέρ του κόσμου στον οποίον ζούμε»...
«Εδώ ας σταθώ. Κι ας δω κ’ εγώ την φύσι λίγο», που λέει ο ποιητής. Πρέπει να σταθούμε εδώ και να αναλύσουμε τη Βαρουφάκειο σοφία, διότι στο παράδειγμα αυτό βλέπουμε όλη την τέχνη του ανδρός, που δυστυχώς αποδίδεται με έναν αμετάφραστο όρο της αγγλικής, που όμως έχω εμπιστοσύνη ότι θα τον καταλάβετε: «bullshitting your way to the top». (Κάποτε θα αναγνωρισθεί ως ξεχωριστό πεδίο σπουδών, είμαι βέβαιος. Και θέλω να φαντάζομαι ένα μέλλον, όχι και τόσο μακρινό, όπου στο Πανεπιστήμιο της Αλμπουκέρκης, που είναι διεθνώς γνωστό για το M.Sc. in pizza delivery που προσφέρεται μόνον εκεί και είναι πολύ ανταγωνιστικό πρόγραμμα, θα υπάρχει η Varoufakis Chair in Bullshitting...)
Η τεχνική, στην οποία βασίζεται το παράδειγμα, είναι απλή: διαλέγεις ένα θέμα δημοφιλές που εξάπτει πάθη και λες επ’ αυτού κάτι τερατώδες, το οποίο ει δυνατόν είναι καλό να συνδυάζει την προκλητική για τη νοημοσύνη υπερβολή με την αυθεντικότητα της ανοησίας. Αν του δώσεις ένα ωραίο αποφθεγματικό σχήμα και το εκφέρεις με αυτοπεποίθηση που μοιάζει ακλόνητη, οπωσδήποτε θα βρεθούν κάποιοι να συμφωνήσουν μαζί σου. Αν μάλιστα το κάνεις συστηματικά, αποκτάς κοινό.
Δεν είναι καθόλου δύσκολο αυτό. Γίνεται πανεύκολα πλέον, λόγω του Διαδικτύου, το οποίο είναι μεν η μεγαλύτερη τεχνολογική επανάσταση των καιρών μας, αλλά, όπως όλες αυτές, έχει και τις ανάποδες πλευρές της. Η πιο επικίνδυνη από αυτές είναι ότι με το Διαδίκτυο χειραφετήθηκε πλήρως η βλακεία. Το Ιντερνετ (σε συνδυασμό με άλλους σοβαρούς παράγοντες, όπως το κόστος και η αναποτελεσματικότητα των δημοκρατικών συναινέσεων) επιτάχυνε τη διαδικασία εκφυλισμού της δημοκρατίας, εξισώνοντας ακόμη περισσότερο την αξία της γνώμης των επαϊόντων με τη γνώμη των πολλών. Ετσι, οι βλάκες είναι πια άνετοι, είναι ακομπλεξάριστοι και απολαμβάνουν μεγαλύτερη ελευθερία. Μπορούν να βρίσκονται όλοι μαζί στο Διαδίκτυο, να συνεννοούνται και να συντονίζονται σε κινήματα, μόδες, συρμούς κ.λπ. Ανοίγεται έτσι ένας ιδεώδης χώρος για όσους πονηρούς ψάχνουν για βλάκες να τους χρησιμοποιήσουν. Αφού αυτό μπορούν και το κάνουν τόσο καλά τα ζώα του ISIS ή οι παιδεραστές (πλεονασμός μάλλον, γιατί τα ζώα του ISIS είναι και παιδεραστές...), γιατί να μην το μπορούν και τα λιγότερο επικίνδυνα πλάσματα του ζωικού βασιλείου;
Πάντως, η τεχνική Βαρουφάκη είναι δίκοπο μαχαίρι. Κερδίζεις μεν οπαδούς από το αναρίθμητο πλήθος των βλακών (είναι η πλειονότητα – τι να κάνουμε;), αναπόφευκτα όμως οι άλλοι σε παίρνουν χαμπάρι· και το BBC έχει προ πολλού πάρει χαμπάρι τον Βαρουφάκη. Διότι η ειδική εβδομαδιαία υπηρεσία που καθιέρωσε για τα αποφθέγματά του (το αντίστοιχο μιας μόνιμης στήλης στον Τύπο) είναι καθαρά ειρωνική. Ο σκοπός είναι πρόδηλος στο εισαγωγικό κείμενο, που συνοδεύεται από φωτογραφία του ανδρός, στην οποία εικονίζεται εν πλήρη ναρκισσισμώ με το γνωστό υφάκι «I ’m too sexy for my shirt». Το μεταφράζω: «Οταν ο νέος υπουργός Οικονομικών της Ελλάδος ξεχύθηκε στον ραδιοφωνικό αέρα, μας θάμπωσε με ποίηση, συγκρίνοντας την αποστολή του ΣΥΡΙΖΑ με τη θνητή λύσσα του Ντύλαν Τόμας για το φως που πεθαίνει. Ετσι τώρα νιώθουμε υποχρεωμένοι να σας παράσχουμε μια νέα υπηρεσία, λέγεται “η Βαρουφάκειος ατάκα της εβδομάδας”. Ιδού ένα λυρικό άνθος για εσάς», και ακολουθεί σε ηχητικό το απόφθεγμα για το Μέιτριξ. Με απλά λόγια, του κάνουν πλάκα – πώς το λένε; Τον κοροϊδεύουν, τον πήρανε ψιλό γαζί, τον δουλεύουν.
Θα πείτε –και θα το πείτε ευλόγως– γιατί να τον νοιάζει τον Βαρουφάκη, αφού γι’ αυτόν προέχει το πλήθος των θαυμαστών, όχι των άλλων που τον κοροϊδεύουν. Σωστά, αλλά η λατρεία της φήμης είναι επικίνδυνο πράγμα. Για κάποιους, μάλιστα, εθιστικό και εξίσου επιβλαβές με την ηρωίνη. Θυμηθείτε, ας πούμε, εκείνο το δυστυχισμένο κορίτσι, την Τζούλια. Θυμηθείτε πώς ξεκίνησε και πού κατέληξε...
Υστερόγραφο
Πάντως, οι σοφοί του υπουργείου Παιδείας έχουν δίκιο που λένε ότι είναι επικίνδυνο να λέμε τα παιδιά «πριγκιπόπουλο» και «βασιλοπούλα». Δείτε πώς έγινε ο Βαρουφάκης...
(Στην φωτογραφία : Πέρασε σε νέο στάδιο ο Γιούκλιντ. Τσαλακώνει και το πρόσωπο πια, όχι μόνο τα ρούχα! Δεν είμαι ψυχίατρος, το ξέρετε. Αλλά σας εξομολογούμαι ότι θα ήθελα πάρα πολύ να ήμουν ο ψυχίατρός του...)
