Του Ηλία Σιακαντάρη
(Πηγή : http://www.kathimerini.gr/)
Η Ευρώπη έχει καταφέρει να πείσει το ΔΝΤ να καταπιεί τα κριτήριά του με ένα ποτήρι νερό και να βάλει πλάτη στις «συστημικές» αγωνίες των ισχυρών της Ευρωζώνης δύο φορές ήδη.
Τρίτη δεν θα υπάρξει: Η μελέτη που αυξάνει τις εκτιμήσεις για το χρηματοδοτικό κενό της Ελλάδας και επισείει τον μπαμπούλα των μη ρεαλιστικών νέων μέτρων, είναι σαφής ένδειξη προθέσεων – περισσότερο προς τη γερμανική ηγεσία νομίζω, παρά την ελληνική.
Το παρασκήνιο της «ελληνικής διάσωσης» είναι πλέον στο φως. Η αυτοκριτική, οι διαρροές, οι τοποθετήσεις, αφήνουν ελάχιστα πια στη σφαίρα των υποθέσεων. Πριν από το πρώτο Μνημόνιο, το Ταμείο συναίνεσε ώστε η αρχιτεκτονική της ελληνικής στήριξης να είναι προσανατολισμένη στο «ευρύτερο καλό»: την προστασία του τραπεζικού πυρήνα της Ευρωζώνης για την αποτροπή της συστημικής εξάπλωσης της κρίσης. Στα τέλη του 2012, πάλι το ΔΝΤ συναίνεσε δημόσια σε μια «μπακαλίστικα» αισιόδοξη προβολή του ελληνικού χρέους και δεν τάραξε εκλογικά τη δεσπόζουσα κυβέρνηση της Ευρωζώνης. Και οι δύο υποχωρήσεις έγιναν στη βάση της δέσμευσης ότι μετά τις από κοινού «πρώτες βοήθειες» οι ευρωπαϊκοί μηχανισμοί θα αναλάμβαναν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης απέναντι στην Ελλάδα. (Στο κάτω κάτω, καθώς η «στρατηγική του ευρύτερου καλού» προκάλεσε δυσανάλογη ζημία στην Ελλάδα, λογικό είναι να υπάρξει ιδιαίτερη στήριξη σε αυτόν που έβγαλε το φίδι από την τρύπα.) Απλά, όχι αμέσως…
Αλλά το «μετά» του «αμέσως» ήρθε και πέρασε. Κάποιος όμως εξακολουθεί να σφυρίζει αδιάφορα. Ετσι το ΔΝΤ «θυμίζει» –όχι και τόσο διακριτικά– το κυοφορούμενο ελληνικό αδιέξοδο, στο οποίο έχει βάλει πλάτη με όρους και ημερομηνία λήξης. Η γερμανική πλευρά μπορεί να μην απαντά –εν μέσω ζυμώσεων για τον σχηματισμό κυβέρνησης–, αλλά δεν θα αργήσει η ώρα που πρέπει να τοποθετηθεί. Πόσο ώριμη όμως είναι η Ευρώπη να αναλάβει ευθύνη για τα του οίκου της; Φοβάμαι λιγότερο από όσο ήταν το 2009.
Η «εξάπλωση» που αγωνίζονταν να αποτρέψουν οι Ευρωπαίοι συμβαίνει τώρα, σε ένα άλλο όμως επίπεδο: το πολιτικό. Παρακολούθησα από κοντά την ειδική συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την άνοδο του δεξιού εξτρεμισμού. Κάπως έτσι, αμήχανες και γεμάτες εκνευρισμό, φαντάζομαι θα ήταν οι κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις της Belle Epoque, μπροστά στην άνοδο του ναζισμού. Οπως οι αγώνες μποξ μεταξύ «αιωνίων» αντιπάλων, τα χτυπήματα άρχισαν με την έναρξη. Ελληνες εναντίον Ελλήνων, Ισπανοί εναντίων Ισπανών, όλοι εναντίον Γερμανών, δεξιοί εναντίον αριστερών, η «θεωρία των δύο άκρων» παρεισέφρησε άτσαλα και στο Ευρωκοινοβούλιο. Αδέξιοι χειρισμοί, ανύπαρκτες αποφάσεις, προβλέψιμες τοποθετήσεις από απεγνωσμένους ευρωβουλευτές που τραγουδούν το κύκνειο άσμα τους. Στον αντίποδα; Η Μαρίν Λεπέν ζεσταίνει το λαρύγγι της για τη μεγάλη παράστασή της. Με έναν στους τέσσερις Γάλλους στο πλευρό της, θα είναι η σταρ και του επόμενου Κοινοβουλίου.
Η πολιτική ωριμότητα που η Ευρώπη έμοιαζε να έχει κατακτήσει τις τελευταίες δεκαετίες μοιάζει να υποχωρεί: Η αντιπάθεια είναι το νέο μοτίβο. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία, όμως, δεν απειλεί μόνο τα ανθρώπινα δικαιώματα: Εμποδίζει την ελεύθερη διακίνηση του πληθυσμού εντός Ευρωζώνης – απειλεί το συγκριτικό επενδυτικό πλεονέκτημα του ενιαίου οικονομικού χώρου. Ο εθνικισμός ακυρώνει το «Ενωμένη» από την Ευρώπη και αναγκάζει τα διεθνή κεφάλαια να φυλαχτούν από σκοτεινά ενδεχόμενα. Η ξενοφοβία κάνει τις λύσεις κοινής ευθύνης και ευρωπαϊκής προοπτικής, όπως τα ευρωομόλογα, λιγότερο πιθανές. Η θεραπεία ξεπερνά πλέον την «απλή» τεχνοκρατική παράταξη χρηματοοικονομικών εργαλείων ή γραμμών πίστωσης: Η προσέλκυση κεφαλαίων στην Ευρώπη προϋποθέτει ένα πολιτικό υπόβαθρο αλληλεγγύης και εμπιστοσύνης, ανεκτικότητας και αυτοσυγκράτησης. Κάθε μέρα όμως, αυτά τα αποθέματα δείχνουν να μειώνονται. Η αμηχανία ή, καλύτερα, το έλλειμμα του πολιτικού προσωπικού της Ευρωπαϊκής Ενωσης γίνεται όλο και πιο εμφανές.
