Το φυσικό αέριο αλλάζει τα δεδομένα στην Αν. Μεσόγειο
Της ανταποκρίτριας μας στην Ουάσιγκτον Κατερίνας Σώκου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Η συνεργασία της Ελλάδας με την Κύπρο και το Ισραήλ σε θέματα ενέργειας και ασφάλειας μπορεί να αλλάξει τους συσχετισμούς στην Ανατολική Μεσόγειο, ήταν το συμπέρασμα συνεδρίου του Ινστιτούτου Hudson στην Ουάσιγκτον.
Εξετάζοντας τις ευκαιρίες για τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών και την αναβάθμιση του στρατηγικού ρόλου των τριών χωρών, κοινή ήταν η πεποίθηση αναλυτών αλλά και μελών του Κογκρέσου ότι η ανακάλυψη φυσικού αερίου στην Κύπρο και το Ισραήλ «αλλάζει το παιχνίδι» στην περιοχή.
Μάλιστα, η πρόεδρος της Επιτροπής της Βουλής των Αντιπροσώπων για τη Μέση Ανατολή Ιλεάνα Ρος-Λέτινεν εκτίμησε ότι οι αλλαγές αυτές υπαγορεύουν την επανεκτίμηση των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ στην περιοχή, ζητώντας να ενισχύσουν τις προσπάθειες εξαγωγής του φυσικού αερίου των δύο χωρών μέσω της Ελλάδας. Η επιλογή της Ελλάδας για τη διέλευση του αγωγού TAP, ο οποίος θα μεταφέρει το αζέρικο φυσικό αέριο στην Ιταλία, δημιουργεί τις συνθήκες για την ανάδειξη της χώρας σε διαμετακομιστικό κέντρο που θα συνδέσει τις αγορές της Ευρώπης και με τα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Οι ΗΠΑ ενδιαφέρονται για τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της Ευρώπης από μη φιλικά ή απρόβλεπτα καθεστώτα και υποστηρίζουν τη διαφοροποίηση των προμηθευτών της. Αλλά και σε θέματα ασφαλείας, η συνεργασία Ελλάδας και Ισραήλ μπορεί να καλύψει το κενό που δημιουργείται καθώς η χώρα μειώνει την παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο λόγω οικονομικών περιορισμών και στρατηγικών προτεραιοτήτων. Οπως είπε ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Hudson Κένεθ Βάινσταϊν, αυτή η εξέλιξη «καθιστά τους συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή ακόμη πιο σημαντικούς».
Ο Ελληνας πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον Χρήστος Παναγόπουλος εκτίμησε ότι η συμμαχία με την Κύπρο και το Ισραήλ μπορεί να εξελιχθεί «σε περιφερειακό φάρο ελπίδας» που θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την καταπολέμηση του εξτρεμισμού σε μια ασταθή περιοχή. Ο δε πρεσβευτής της Κύπρου στις ΗΠΑ Γιώργος Σιακαλλή δήλωσε ότι η συνεργασία των τριών χωρών έχει αντίστοιχες προοπτικές με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ανθρακα και Χάλυβα, η οποία αποτέλεσε τον προπομπό της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο τουρκικός παράγοντας
Ο «ελέφαντας στην αίθουσα», ωστόσο, ήταν η στάση της Τουρκίας, με τον πρέσβη της Κύπρου να εκφράζει την ελπίδα συμμετοχής της χώρας στην αναδυόμενη συμμαχία. Ο δε υπεύθυνος οικονομικών θεμάτων της ισραηλινής πρεσβείας Ελι Γκρόνερ τόνισε ότι η συνεργασία των τριών χωρών «δεν είναι εις βάρος των υπαρχόντων σχέσεων της χώρας του».
Το Ισραήλ αποφάσισε πρόσφατα να εξετάσει τη βιωσιμότητα ενός αγωγού που θα μετέφερε φυσικό αέριο υποθαλάσσια στην Τουρκία, ώστε να προωθηθεί στη συνέχεια στις αγορές της Ευρώπης και της Ασίας. Λόγω γεωγραφικής εγγύτητας, αυτή η επιλογή θεωρείται οικονομικά συμφέρουσα, με τον αγωγό να υπολογίζεται ότι θα κοστίσει 2 δισ. δολάρια. Ωστόσο, σκοντάφτει στην επιδείνωση των διπλωματικών σχέσεων των δύο πλευρών και τον προβληματισμό που προκαλεί στις ΗΠΑ η στροφή της Τουρκίας προς τις ισλαμικές χώρες, στο πλαίσιο ενός νεο-οθωμανικού μεγαλοϊδεατισμού. Κυπριακές πηγές αναγνωρίζουν ότι ένας αγωγός προς την Τουρκία θα ήταν ελκυστικός και για τη νήσο, καθώς θα έφερνε το κυπριακό φυσικό αέριο σε μια μεγάλη αγορά.
Αν οι Ισραηλινοί δυσκολεύονται όμως μία φορά να αναθερμάνουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, οι Κύπριοι έχουν κάθε λόγο να φοβούνται μια τέτοιου είδους εξάρτηση, καθώς η χώρα θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να κλείσει τη στρόφιγγα στις κυπριακές εξαγωγές – ενεργειακός αναλυτής χαρακτήρισε ένα τέτοιο ενδεχόμενο «ωρολογιακή βόμβα» για την Κύπρο, τουλάχιστον μέχρι να λυθεί το Κυπριακό.
Κοιτάσματα και λύση στο Κυπριακό
Επισήμως η κυπριακή κυβέρνηση αρνείται κατηγορηματικά ότι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου θα συμπεριληφθούν στις διαπραγματεύσεις για την επίλυση του προβλήματος, ωστόσο ο πρόεδρος της Κρατικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου Τσαρλς Ελληνας παραδέχθηκε ότι «στο παρασκήνιο, η ανακάλυψή τους αυξάνει τις πιέσεις για λύση».
Πηγές από τη Ουάσιγκτον, εξάλλου, συνδέουν την τελευταία πρωτοβουλία επίλυσης του Κυπριακού με τις πρόσφατες ενεργειακές ανακαλύψεις, καθώς εκτιμούν ότι θα επισπεύσουν τις διαπραγματεύσεις.
Προϋπόθεση για τις ενεργειακές φιλοδοξίες της Κύπρου είναι η χρήση του σχεδιαζόμενου σταθμού υγροποιημένου αερίου (LNG) του Βασιλικού για κάποιες από τις εξαγωγές φυσικού αερίου του Ισραήλ. Οπως σημείωσε ο επικεφαλής της κυπριακής εταιρείας, θα είναι η πρώτη φορά που μια χώρα εξάγει υδρογονάνθρακες από μιαν άλλη.
