Ανοιγμα Ερντογάν προς τους Κούρδους
Ανακοίνωσε πακέτο μεταρρυθμίσεων, το οποίο όμως ηγέτες τους χαρακτήρισαν «ανεπαρκές» για να σταματήσουν τις εχθροπραξίες
The New York Times
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Πακέτο μεταρρυθμιστικών μέτρων ανακοίνωσε τη Δευτέρα ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε μία προσπάθεια να δώσει νέα πνοή στην ειρηνευτική διαδικασία με την κουρδική μειονότητα της χώρας του, κλείνοντας παράλληλα το κεφάλαιο τεσσάρων δεκαετιών κουρδικής εξέγερσης.
Κούρδοι ηγέτες απέρριψαν όμως τις μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες του Τούρκου πρωθυπουργού, χαρακτηρίζοντάς τις ανεπαρκείς για τη λήξη των εχθροπραξιών, που έχουν οδηγήσει στον θάνατο 40.000 ανθρώπων από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Ο κ. Ερντογάν ανακοίνωσε τη χαλάρωση των απαγορεύσεων χρήσης της κουρδικής γλώσσας, καθώς και σημαντικές μεταρρυθμίσεις του εκλογικού νόμου, ώστε κουρδικά κόμματα να εξασφαλίζουν με μεγαλύτερη ευκολία την εκπροσώπησή τους στην εθνοσυνέλευση. Ο Τούρκος πρωθυπουργός απέφυγε να ανακοινώσει την αποφυλάκιση έγκλειστων Κούρδων ακτιβιστών, που αποτελεί πάγιο αίτημα πολλών Κούρδων.
Η επικεφαλής του φιλοκουρδικού Κόμματος της Ειρήνης και της Δημοκρατίας, Γκιουλτέν Κιζανάκ, είπε σε τηλεοπτικό της μήνυμα: «Το πακέτο αυτό δεν έχει τη δυνατότητα να ξεπεράσει το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει οι ειρηνευτικές συνομιλίες».
Το κόμμα της κ. Κιζανάκ διατηρεί στενές σχέσεις με το ανταρτικό Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), το οποίο έχει χαρακτηρισθεί «τρομοκρατική οργάνωση» από το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Η ηγέτις του στάθηκε ιδιαίτερα στις γλωσσικές μεταρρυθμίσεις της τουρκικής κυβέρνησης, που θα επιτρέψουν τη διδαχή της κουρδικής γλώσσας σε ιδιωτικά -αλλά όχι δημόσια- σχολεία. «Πρόκειται για προσβολή προς τον κουρδικό λαό. Πώς μπορεί η τουρκική κυβέρνηση να μας λέει ότι επιτρέπει τη χρήση της μητρικής μας γλώσσας, λες και πρόκειται για ξένη γλώσσα, μόνο σε ιδιωτικά σχολεία», αναρωτήθηκε η κ. Κιζανάκ.
Ο κ. Ερντογάν ανακοίνωσε, όμως, κι άλλα μέτρα με στόχο τη διεύρυνση της χρήσης της κουρδικής γλώσσας, όπως την άδεια για μετονομασία κουρδικών χωριών στη γλώσσα των Κούρδων και την άρση της απαγόρευσης χρήσης των φθόγγων Q, W και Χ, που χρησιμοποιούνται ευρέως στην κουρδική, αλλά δεν υπάρχουν στα τουρκικά.
Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν τη Δευτέρα δεν αφορούν όλα τους Κούρδους. Κάποια είναι σχεδιασμένα για να επιτρέψουν την επιστροφή περιουσιών Χριστιανών, που δημεύθηκαν στην Ανατολική Τουρκία και αποσκοπούν στην ενίσχυση του δημοκρατικού προφίλ του Ερντογάν, που δέχθηκε ισχυρό πλήγμα το καλοκαίρι από το κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που συγκλόνισε πολλές πόλεις της χώρας και τη βίαιη κατάπνιξή του από την αστυνομία.
Οι προτάσεις του κ. Ερντογάν, ορισμένες από τις οποίες πρέπει να τύχουν έγκρισης από την εθνοσυνέλευση, θα χαλαρώσουν επίσης τις απαγορεύσεις που διέπουν τη χρήση ισλαμικής μαντίλας σε δημόσιους χώρους. Ο Τούρκος πρωθυπουργός, που εξασφάλισε ήδη την άδεια χρήσης μαντίλας στα πανεπιστήμια, δήλωσε ότι οι γυναίκες που απασχολούνται στον κρατικό τομέα θα μπορούν εφεξής να φορούν ισλαμική μαντίλα, αν και η απαγόρευση θα παραμείνει για τα μέλη των δυνάμεων ασφαλείας, της αστυνομίας και του δικαστικού σώματος.
Ορισμένοι Τούρκοι απογοητεύθηκαν, καθώς ήλπιζαν ότι ο κ. Ερντογάν θα ανακοίνωνε την έναρξη λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που παραμένει κλειστή από το 1971.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός απέφυγε επίσης να αναφερθεί στα αιτήματα της μειονότητας των Αλεβιτών σούφηδων, αίρεση του σιιτικού Ισλάμ στην Ανατολία, που ζητεί την επίσημη αναγνώριση των ναών της. Οι Αλεβίτες αριθμούν περίπου 20 εκατομμύρια στη σημερινή Τουρκία, από συνολικό πληθυσμό 75 εκατομμυρίων.
Παρότι ο Ταγίπ Ερντογάν δεν αναφέρθηκε ευθέως στην ειρηνευτική διαδικασία με τους Κούρδους, οι προτάσεις του ερμηνεύονται ως σαφές άνοιγμα προς την πλευρά αυτή.
Η τουρκική ηγεσία εγκαινίασε πέρυσι ειρηνευτικές συνομιλίες με το ΡΚΚ και τον φυλακισμένο ηγέτη του, Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ενώ η ένοπλη οργάνωση ανακοίνωσε τον Μάρτιο κατάπαυση του πυρός.
Νεο-ισλαμικός αυταρχισμός
Εναντίον του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ της Τουρκίας στράφηκαν φέτος το καλοκαίρι εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές σε διάφορες πόλεις της χώρας, εκφράζοντας την αγανάκτησή τους για τις αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης του κόμματος, που διατηρεί την εξουσία για περισσότερο από μία δεκαετία.
Η άνοδος του Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προεκλογικές δεσμεύσεις του για εκδημοκρατισμό. Παρότι οι υποστηρικτές του μνημονεύουν σημαντικές δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις του Κόμματος Δικαιοσύνης και Προόδου, όπως τον αποτελεσματικό έλεγχο του στρατεύματος από την πολιτική εξουσία, πολλοί Τούρκοι κατηγορούν τον πρωθυπουργό για συγκεντρωτικές και αντιδημοκρατικές τάσεις, επισημαίνοντας τις απαγορεύσεις που επέβαλε το ΑΚΡ στην πώληση και κατανάλωση οινοπνεύματος και τις παρεμβάσεις του κόμματος στην προσωπική ζωή των πολιτών, όπως με τις συστάσεις στελεχών του ότι οι γυναίκες της Τουρκίας «οφείλουν» να έχουν τρία παιδιά.
Αφορμή για τις μεγάλες διαδηλώσεις του καλοκαιριού στάθηκε η απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν για οικιστική ανάπτυξη του πάρκου Γκεζί της Κωνσταντινούπολης, με την οικοδόμηση εμπορικού κέντρου και πολυτελών κατοικιών σε αυτό.
