Παιχνίδια πολέμου στην κορεατική χερσόνησο
Η επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης και οι ανησυχίες του Πεκίνου
Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Από τις 3 Σεπτεμβρίου του 1939 μέχρι τις 10 Μαΐου του 1940, η Ευρώπη βίωσε αυτό που έμεινε στην Ιστορία ως «drole de guerre», δηλαδή παρωδία πολέμου: την επομένη της ναζιστικής εισβολής στην Πολωνία, Γαλλία και Βρετανία κήρυξαν πόλεμο στη Γερμανία, ο οποίος έμεινε, ωστόσο, στα χαρτιά μέχρι τη σαρωτική επέλαση των ναζί, οκτώ μήνες αργότερα.
Δεν αποκλείεται η σοβούσα κρίση στην κορεατική χερσόνησο να αποδειχθεί ανάλογη παρωδία πολέμου - αυτή τη φορά χωρίς τραγική κατάληξη.
Αν έπαιρνε κανείς τοις μετρητοίς τις τηλεοπτικές εικόνες, θα σχημάτιζε την εντύπωση ότι βαίνουμε προς μια δραματική αναμέτρηση, ανάλογη με την κρίση των πυραύλων του 1962, στην Κούβα. Ενδεδυμένος τη στρατιωτική στολή, ο νεαρός ηγέτης της Βόρειας Κορέας, Κιμ Γιονγκ Ουν, δείχνει πάνω στον απλωμένο χάρτη αμερικανικούς στόχους, κηρύσσει τη χώρα του σε κατάσταση πολέμου με τη Νότια Κορέα και διατάσσει την επαναλειτουργία όλων των πυρηνικών αντιδραστήρων. Η απέναντι πλευρά δεν υστερεί σε θεατρικές χειρονομίες. Αόρατα βομβαρδιστικά Β-2 απογειώνονται από την Αμερική, περνάνε πάνω από την κορεατική χερσόνησο και βομβαρδίζουν εικονικά στόχους. Μεγάλης κλίμακας στρατιωτικά γυμνάσια ΗΠΑ-Νότιας Κορέας θέτουν σε κατάσταση συναγερμού την Πιονγιάνγκ, ενώ οι Αμερικανοί στέλνουν μια ολόκληρη αρμάδα στα ανοιχτά της χερσονήσου.
Δραματική σκηνοθεσία
Ωστόσο, οι πολεμοχαρείς διακηρύξεις του Κιμ δεν συνοδεύτηκαν από αισθητή μετακίνηση ενόπλων δυνάμεων και τίποτα δεν δείχνει ότι το καθεστώς εννοεί να αυτοκτονήσει, πλήττοντας αμερικανικούς στόχους. Από την πλευρά τους, οι Αμερικανοί δεν είχαν κανέναν ουσιαστικό λόγο, πέραν της προπαγάνδας, να κάψουν τόνους καυσίμων στέλνοντας πολεμικά αεροπλάνα να κόβουν βόλτες στον Ειρηνικό, μια και οι πύραυλοι που σημαδεύουν μονίμως τη Βόρεια Κορέα είναι υπεραρκετοί για να τη γυρίσουν στη Λίθινη Εποχή. Επομένως, γεννιέται η υποψία ότι η δραματική σκηνοθεσία εξυπηρετεί και τους δύο πρωταγωνιστές.
Από την πλευρά της Βόρειας Κορέας, οι στόχοι είναι μάλλον σαφείς. Ο 30χρονος Κιμ βρήκε την ευκαιρία να περιβληθεί τη λεοντή του πολέμαρχου και να ενισχύσει τη θέση του, όπως έδειξε η προώθηση ανθρώπων της εμπιστοσύνης του στο Πολιτικό Γραφείο του Κόμματος Εργατών. Οσο για το πυρηνικό πρόγραμμα της Πιονγιάνγκ, ποτέ δεν ήταν κάτι περισσότερο από ένα διαπραγματευτικό χαρτί, εξαργυρώσιμο την κατάλληλη στιγμή, στον βαθμό που η Ουάσιγκτον θα δώσει εγγυήσεις ασφαλείας και οικονομική βοήθεια στη φτωχή και απομονωμένη χώρα. Αλλωστε, πάνω στην κορύφωση της κρίσης, ο Κιμ διεμήνυσε ότι προτεραιότητά του είναι η οικονομική αναζωογόνηση, όπως έδειξε η επαναφορά του τεχνοκράτη Πακ Πονγκ Τζου στο αξίωμα του πρωθυπουργού.
Λιγότερο συνεπείς εμφανίζονται οι κινήσεις της Ουάσιγκτον. Ο Μπιλ Κλίντον είχε εγκαινιάσει πολιτική ανοιχτών θυρών με τον πατέρα του σημερινού ηγέτη, Κιμ Γιονγκ Ιλ, προσφέροντας οικονομικά κίνητρα με αντάλλαγμα την αποπυρηνικοποίηση. Μάλιστα, η Μαντλίν Ολμπράιτ πέρασε κάμποσες μέρες στην Πιονγιάνγκ, όπου τραγούδησε, μπροστά στις κάμερες, παραδοσιακά τραγούδια με ομοιόμορφα ντυμένες μαθητριούλες. Η πολιτική αυτή απέδωσε καρπούς, όπως η δημιουργία της ζώνης βιομηχανικής συνεργασίας ανάμεσα στις δύο Κορέες στο Καεσόγκ, κοντά στα σύνορα, το 2004 και η καταστροφή πυρηνικού αντιδραστήρα, σε ένδειξη καλής θέλησης, το 2008.
Αντιθέτως, ο Μπαράκ Ομπάμα δεν προχώρησε σε καμία χειρονομία προς τη Βόρεια Κορέα. Εχοντας μεταφέρει το κέντρο βάρους των αμερικανικών δυνάμεων από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό -με ανομολόγητο στόχο την ανερχόμενη Κίνα- ο Αμερικανός πρόεδρος εκμεταλλεύθηκε τη νέα κρίση στη χερσόνησο για να ενισχύσει τη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην περιοχή, με τελευταίο σταθμό την εγκατάσταση πυραύλων στο Γκουάμ. Η κοινή λογική λέει πως καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει συμφέρον να τραβήξει το σκοινί μέχρι τα άκρα. Ωστόσο η Ιστορία, που δεν ακολουθεί πάντα τις καλά χαραγμένες λεωφόρους της κοινής λογικής, υπενθυμίζει ότι τα πολεμικά παιχνίδια κάποιες φορές σοβαρεύουν απότομα, ξεφεύγοντας από τον έλεγχο των εμπνευστών τους.
Πυρετός σε Ιαπωνία και Νότιο Κορέα
Ακόμη κι αν οδηγηθεί γρήγορα σε εκτόνωση, η νέα κρίση στην κορεατική χερσόνησο είναι πολύ πιθανό να λειτουργήσει ως καταλύτης στην εντεινόμενη στρατιωτικοποίηση της περιοχής. Οπως έγραψε την περασμένη Τετάρτη η Wall Street Journal, η πρόεδρος Παρκ της Νότιας Κορέας πιέζει την κυβέρνηση Ομπάμα της δώσει το «πράσινο φως» για την παραγωγή των δικών της πυρηνικών καυσίμων, δηλαδή να αποκτήσει την τεχνογνωσία που θα της επιτρέψει, αν το επιλέξει, να γίνει κάποια μέρα πυρηνική δύναμη. Το θέμα θα τεθεί επί τάπητος τον ερχόμενο μήνα, όταν Ουάσιγκτον και Σεούλ θα ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις για την ανανέωση της συνθήκης πυρηνικής συνεργασίας που συνομολόγησαν το 1972.
Ο εξοπλιστικός πυρετός ανεβαίνει και στην Ιαπωνία, όπου ο συντηρητικός πρωθυπουργός Σίνζο Αμπε χρησιμοποιεί την απειλή της Βόρειας Κορέας ως πρόσχημα για να προωθήσει την απεμπλοκή της χώρας του από το πασιφιστικό Σύνταγμα, που αποτελεί προϊόν της ήττας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ηδη, η κυβέρνηση Αμπε προχώρησε για πρώτη φορά κατά τα τελευταία 11 χρόνια σε αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού. Μεταξύ άλλων, η Ιαπωνία σκοπεύει να αγοράσει δύο αόρατα μαχητικά αεροσκάφη F-35 και ένα επιθετικό υποβρύχιο, με πρωταρχικό στόχο την Κίνα. Οχι απροσδόκητα, το Πεκίνο, ο παραδοσιακός προστάτης και προμηθευτής της Πιονγιάνγκ, δυσφορεί έντονα με τους τυχοδιωκτισμούς της Βόρειας Κορέας και αρνείται να τους καλύψει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.