Με κακούς οιωνούς το 2013 για την Κύπρο
Του Γιαννη Σεϊτανιδη
(Πηγή : http://news.kathimerini.gr)
Μια ματιά στο ταμπλό του κυπριακού χρηματιστηρίου είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς την ένταση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η κυπριακή οικονομία.
Ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου (ένας δείκτης που σε μεγάλο βαθμό επηρεάζεται από την πορεία των τραπεζικών μετοχών) κατά το 2012 κατέγραψε τη χειρότερη επίδοση παγκοσμίως, χάνοντας σε έναν χρόνο το 60% της αξίας του. Σύμφωνα με τους Financial Times -που έκαναν τη σχετική έρευνα- από το 2007 το ΧΑΚ καταγράφει ζημίες 97%, επίσης μια παγκόσμια αρνητική επίδοση.
Η συρρίκνωση αυτή αποτυπώνει κυρίως τις μεγάλες απώλειες στον τραπεζικό κλάδο οι οποίες έχουν άμεσο κοινωνικό αντίκτυπο. Οι δύο μεγάλες τράπεζες, η Τράπεζα Κύπρου και η Λαϊκή Τράπεζα, είναι πολυμετοχικές, και πέραν των 100.000 νοικοκυριών, έχουν δει ένα σημαντικό κομμάτι της περιουσίας τους να απαξιώνεται.
Η νέα χρονιά βρίσκει την Κύπρο αντιμέτωπη με ένα βαρύ πρόγραμμα. Οι οιωνοί δεν είναι καλοί. Το 2013 προβλέπεται η οικονομία της χώρας να συρρικνωθεί κατά 3,5% και η ανεργία να ξεπεράσει το 13%, ενώ τα πρώτα μνημονιακά μέτρα που ψηφίστηκαν στα μέσα Δεκεμβρίου, πριν η χώρα υπογράψει το Μνημόνιο, τέθηκαν σε ισχύ. Αυξήσεις στον ΦΠΑ, στα καύσιμα, στο αλκοόλ και στον καπνό και αλλαγή στο ωράριο λειτουργίας στις δημόσιες υπηρεσίες (για να μειωθεί η υπερωριακή αποζημίωση) αποτελούν το πρώτο κύμα. Στα τέλη του μήνα οι 70.000 εργαζόμενοι στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα θα δουν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς να πιστώνονται με λιγότερα χρήματα. Μειωμένες θα είναι και οι συντάξεις. Ολα αυτά, μια ανάσα πριν από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 17 Φεβρουαρίου.
Το κλίμα σε πολιτική και οικονομία είναι εκρηκτικό, καθώς οι αβεβαιότητες για το περιεχόμενο της χρηματοδοτικής στήριξης που θα λάβει η Κύπρος είναι πολλές. Το ύψος της ανακεφαλαιοποίησης των κυπριακών τραπεζών παραμένει ο «άγνωστος Χ», καθώς η βιωσιμότητα του κυπριακού δημόσιου χρέους θα κρίνει αν θα υπάρξει ένα ευρύ πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων.
Αβεβαιότητα υπάρχει και για το ποια κυβέρνηση θα ολοκληρώσει τη συμφωνία με την τρόικα. O απερχόμενος πρόεδρος, Δημήτρης Χριστόφιας, ξεκαθάρισε πάντως ότι δεν θα δεχτεί καμία αποκρατικοποίηση. «Αν το ζητήσουν -το κάνω ξεκάθαρο- δεν έχω καμιά διάθεση να προχωρήσω σε ένα τέτοιο βήμα», είπε.
Συγκρίσεις
Μια σύγκριση με την Ελλάδα αναδεικνύει τα βαθύτερα προβλήματα του τραπεζικού τομέα της Κύπρου. Συνολικά, από το PSI και τα επισφαλή δάνεια οι ελληνικές τράπεζες έχουν ζημίες 84,5 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 42% του ελληνικού ΑΕΠ. Αν οι ανάγκες του κυπριακού τραπεζικού τομέα ήταν κοντά στο 40% του ΑΕΠ, η διαχείριση του οικονομικού προβλήματος της Κύπρου θα ήταν σαφώς πιο απλή.
Τραπεζικά στελέχη σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους εκφράζουν την έντονη ανησυχία τους για τις εξελίξεις, καθώς τα νούμερα που προκύπτουν από τον έλεγχο της Pimco ξεπερνούν και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις τους.
Την κατάσταση περιέπλεξαν οι δηλώσεις του επίτροπου Ενέργειας, Γκούντερ Ετινγκερ, ο οποίος δεν απέκλεισε «κούρεμα» του κυπριακού χρέους ως μια ύστατη λύση. «Οπως στην περίπτωση της Ελλάδας, δεν αποκλείω ένα “κούρεμα” για την Κύπρο ως τελευταίο βήμα», είπε ο επίτροπος, συντηρώντας ένα θέμα που επιχειρήθηκε να κλείσει (ως μη υπαρκτό) τόσο από την ηγεσία της Ευρωζώνης όσο και από την κυπριακή κυβέρνηση. Πέραν των νομικών θεμάτων -το κυπριακό χρέος έχει εκδοθεί με βάση το αγγλικό δίκαιο- υπάρχει και ένα θέμα ουσίας, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του, το 70%, είναι εσωτερικό.
Πληροφορίες επιβεβαιώνουν, πάντως, πως το «κακό» σενάριο της Pimco θα θέτει το ποσό που χρειάζονται οι τράπεζες στα 10,5 δισ. ευρώ, με το «καλύτερο» σενάριο να εξακολουθεί να κυμαίνεται κοντά στα 9,3 δισ. ευρώ.
Τα δεδομένα αυτά οδηγούν πλέον με βεβαιότητα στην ανάγκη να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις αφού η βιωσιμότητα του χρέους δεν μπορεί να εξασφαλιστεί αριθμητικά χωρίς αυτές τις κινήσεις.
Το υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου συνεχίζει με κινήσεις που απαιτούνται για να εξασφαλίσει την έξωθεν καλή μαρτυρία τόσο με την υλοποίηση των όρων του Μνημονίου όσο και με συμφωνίες που αμβλύνουν τις ανησυχίες για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Εχουν ήδη συναφθεί συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολογίας με τις χώρες της Ε.Ε. Απομένει μόνο η Ολλανδία, ενώ ως εξαιρετικά σημαντική είναι και η συμφωνία με την Ουκρανία.
Χρονοδιάγραμμα
Ο πολιτικός χρόνος μέχρι και την 1η Μαρτίου και την ανάληψη των καθηκόντων από τον νέο πρόεδρο της Δημοκρατίας είναι πυκνός. Στις 11 Ιανουαρίου, με την ευκαιρία συνεδρίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στην Κύπρο (για να στηριχθεί και η υποψηφιότητα του Νίκου Αναστασιάδη) θα βρεθεί στο νησί η ηγεσία της Ε.Ε. και οι μισοί πρωθυπουργοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεταξύ των οποίων και η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ. Στις 15 Ιανουαρίου θα κοινοποιηθεί το αποτέλεσμα του διαγνωστικού ελέγχου της Pimco και στις 21 Ιανουαρίου θα συνέλθει το Eurogroup το οποίο θα ασχοληθεί με το θέμα της Κύπρου και ειδικότερα με την κατάσταση του τραπεζικού τομέα.
